3 januari 1997
NOS bereidt zich voor op historische krachttoer
Schaatsgekte lokt buitenlandse media
LEEUWARDEN, vrijdag - Vierhonderd medewerkers, drie motoren, drie helikopters, zestien verslaggevers onderweg en maar liefst elf van de beste tv-regisseurs. Het in beeld brengen van de Elfstedentocht wordt voor de NOS de grootste operatie uit haar geschiedenis om daarmee een visitekaartje af te geven dat ook internationaal moet aanspreken.
De tocht der tochten zal ook in België, Duitsland, Amerika en Japan op het scherm komen, waarbij gebruik wordt gemaakt van de beelden die de Nederlandse tv zal maken. Overigens komen er uit deze landen ook nog eens eigen cameraploegen om de schaatsgekte aan het thuisfront te tonen. In totaal zijn tijdens de tocht 2000 verslaggevers in touw.
In vergelijking met 1986 wordt de operatie voor de NOS vele malen groter. De kosten worden geraamd op ongeveer een miljoen gulden. Martijn Lindenberg van de NOS verheugt zich met name op de eerste twee uur van de tocht, omdat het dan nog donker is en "dat levert fraaie plaatjes op". "Dat is de echte heroïek van de Elfstedentocht en die kunnen we dit jaar gelukkig in beeld brengen."
De lage temperaturen die morgen worden verwacht doen een enorme aanslag op de technische apparatuur. Vooral de camera's hebben het onder deze omstandigheden zwaar. "Als het te koud is overlijden ze", schetst Lindenberg de situatie. Om calamiteiten voor te zijn, worden de camera's bijzonder goed ingepakt en voorzien van verwarmingselementen. Extra materiaal ter vervanging is er niet, omdat de NOS voor deze krachttoer alle beschikbare faciliteiten gebruikt.
Voor de zeer ervaren Lindenberg, die al talloze malen de Tour de France in beeld bracht, bij EK en WK voetbal achter de knoppen zat, de marathon deed tijdens de Olympische Spelen in Atlanta en schaatsen bij de Winterspelen in Lillehammer, is de Friese schaatstocht toch iets waarvan hij nerveus wordt. "Natuurlijk. Spanning heb je nodig." Dat geldt overigens niet uitsluitend voor hem zelf. Hij heeft de afgelopen dagen het enthousiasme moeten temperen op de redactie van Studio Sport.
"Toch knijp ik hem ook", zegt de routinier. "Tussen Harlingen en Franeker zijn de meeste obstakels op de route dammen en bruggen vormen daar een probleem. Het ijs ligt hoger dan in 1986 waardoor we niet overal met de motoren onder de bruggen door kunnen. Daar moeten ze van het ijs af. Met behulp van op- en afritten die we hebben kunnen maken of met de hulp van toeschouwers, die net als in '86 de motoren van het ijs helpen tillen."
Voor het verslag van de wedstrijd en de toertocht is de NOS morgen van 5.00 uur tot 17.30 uur onafgebroken in de lucht op Nederland 2. De rechtstreekse reportages worden uitsluitend onderbroken door Journaals op de hele uren tussen 14.00 en 17.00 uur. Tussen 18.50 en 19.45 uur is er een samenvatting te verwachten van de gebeurtenissen eerder op de dag. Om 21.00 uur wordt er weer live verslag gedaan, met volgens Lindenberg "mooie beelden" van de laatste rijders van de toertocht, die in de late avond de finish proberen te halen.
Overigens zijn de Journaal-uitzendingen de enige momenten waarop STER-reclame is te zien. De rest van de reportages zijn 'schoon' van welke commerciële onderbreking dan ook. Datzelfde geldt voor de zogenaamde billboards, de vijf seconden waarin sponsors voor of na een programma worden genoemd. Volgens de afspraken met de Vereniging Friesche Elf Steden zal de tocht niet al te zeer commercieel worden uitgebuit.
Het is volgens Martijn Lindenberg "echt een fabeltje" dat zaterdag een commercieel succes wordt voor NOS. "Het contract dat wij hebben met de organisatoren gaat niet over geld, maar over rechten en plichten. Wij hebben de exclusieve tv-rechten, en helpen aan de andere kant de kosten te dragen, onder meer door mee te betalen aan het plaatsen van dranghekken langs de route en de aanschaf van de instrumenten van de tijdsmeting."
Vanavond staat Studio NOS (23.15 uur, Nederland 2) al geheel in het teken van de tocht van morgen. SBS6 doet ook vanavond al in alle hevigheid mee om de Elfstedenkoorts op te voeren. De commerciële zender brengt tussen 20.15 en 00.00 uur beelden van een show vanuit de stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden met een groot aantal bekende artiesten. Zaterdag brengt het station tussen 18.20 en 19.30 uur, en tussen 21.55 en 00.00 uur in twee extra lange uitzendingen van Het Hart van Nederland reportages en achtergronden van de Elfstedentocht.
