Veel maatschappijen zien meer heil in samenwerkingsverbanden. (Foto: EPA)

SHANGHAI - Fusies in de luchtvaartsector lijken hun de langste tijd wel te hebben gehad. KLM-president directeur Leo van Wijk is nog één van de weinige voorstanders, al heeft hij dat streven op een laag pitje gezet na het vastlopen van het voorgenomen samengaan met British Airways en, eerder, met Alitalia. De rest van de luchtvaartwereld erkent intussen dat cultuurverschillen te belangrijk zijn om los te laten. Zij verzamelen zich liever in een samenwerkingspact, zoals Star Alliance.

Topman Juergen Weber van de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa preekt tegen volledige fusies als consolidatiemiddel in de luchtvaart. Het aantal medestanders met die opvatting wordt overtuigend groot.

"Als het gaat om passagiers en opbrengsten is niet de machtigste maatschappij belangrijk, maar het in alle delen van de wereld vertegenwoordigd zijn. Alleen dan wordt samenwerking in het luchtvervoer vanuit iedere thuisbasis een zogeheten'blue chip'; met effectief en naadloos reizen, lagere kosten en hogere opbrengsten als uiteindelijk doel", zegt hij.

Fusies in de luchtvaart leveren te weinig op en zorgen voor te veel luchtvaartpolitieke problemen. De luchtvaartrechten zijn bijvoorbeeld wereldwijd aan landen gekoppeld en bij fusies niet grensoverschrijdend. Het samengaan van KLM en BA liep daarop stuk.

Cultuurverschillen zorgen bovendien bij samensmelting voor een tikkende tijdbom, het breekpunt bij de voorgenomen fusie van KLM en Alitalia.

Toch blijft de leiding van de Koninklijke geloven dat een fusie voordelen oplevert. De KLM mist hierdoor als één van de laatste grotere maatschappijen de kracht van een wereldwijde alliantie.

"Niemand kan het alleen, partnerschap is nodig om te overleven", zegt Weber, die met Lufthansa en 's werelds grootste luchtvaartmaatschappij United Airlines (VS) de ruggengraat vormt van de zogeheten Star Alliance, dat inmiddels uit 17 maatschappijen bestaat.

Directievoorzitter Robert Milton van Air Canada noemt één van de voordelen van het samenwerkingspact: "Neem de luchthaven van Londen, daar komen vrijwel al onze 17 partners. Op die en andere luchthavens, zoals Parijs en Schiphol, bundelen we nu de krachten. We gaan bijvoorbeeld samen de afhandeling en de inkoop doen. Na de eerste vijf jaar bouwen aan de organisatie, gaan we nu die kapitale kostenvoordelen binnenhalen."

In het afgelopen weekeinde traden tijdens een bijeenkomst van het verbond in Shanghai drie nieuwe partners toe tot de Star Alliance: LOT (Polen), Asiana (Korea) en Spanair (Spanje). Het wereldomspannende pact bestaat voorts uit Lufthansa, United Airlines, SAS, Austrian Airlines, Singapore Airlines, Thai Airways, All Nippon Airways, Mexicana Airlines, Varig (Brazilië), Air Canada, Air New Zealand, Lauda Air, Tyrolean Airways en British Midland.

De topman van Lufthansa: "Onze kracht boven een fusie is nu juist dat we niet één company zijn. We hebben verschillen waarvan ieder voor zich blijft profiteren. Ik preek al jaren dat fusie de oplossing niet is. De cultuurverschillen zijn wereldwijd te groot om die te kunnen wegfuseren. Een service-industrie mag daaraan niet voorbij gaan. Ons verbond stoelt op vertrouwen, wederzijds respect en een directe win - win - situatie."

Jack Creighton, de hoogste chef van United Airlines vult zijn Duitse collega aan: "Onze keuze is doelbewust voor die vorm van consolidatie. Kijk naar de praktijk, ook buiten de luchtvaart. Er zijn meer fusies mislukt dan dat ze een succes werden. Het is onverstandig om de oorsprong en het eigen karakter van maatschappijen en de cultuurverschillen met een fusie op te offeren. Dat is ook niet wat de passagiers willen, die willen kiezen."

Topman Austin Reed van British Midland ziet nog een voordeel boven fusie als consolidatiemiddel. "We voelen ons als kleinere maatschappijen niet overheerst door de grotere maatschappijen. In geval van een fusie wordt de een meestal opgeslokt door de ander. Wij voelen ons sterker door de samenwerking en blijven toch waar nodig elkaars concurrenten. Zo profiteren we van onderlinge verschillen maar ook van wat ons bindt. Noem maar een voorbeeld waarom we nog moeten willen fuseren."

Ook de pas toegetreden Poolse maatschappij LOT is blij met de multinationale alliantie. "We zijn in één klap over de hele wereld vertegenwoordigd met voordelen die we anders onze passagiers nooit hadden kunnen bieden", zegt LOT-chef Jan Litwinski.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 3 juni 2002