HILVERSUM - Op Roland Garros 2002, de 101e editie van het gravel grandslam in Parijs, is voor het Nederlandse tennis niet meer dan een bescheiden rol weggelegd. Op basis van hun posities op de ranglijst krijgen slechts vier vaderlandse tennisprofs rechtstreeks toegang tot het veertiendaagse evenement aan de Boulevard d'Auteuil: Sjeng Schalken, Raemon Sluiter, Miriam Oremans en Seda Noorlander. Van hen behoeven geen wonderen te worden verwacht. Het vizier van de technisch directeur, Hans Felius, is dan ook op de toekomst gericht. Voor het eerst sinds jaren is Nederland in het jeugdtoernooi met een kwartet spelers vertegenwoordigd. Het enige, wat Felius vraagt, is geduld. "Een revolutie is ontketend, maar sommige dingen kun je niet forceren."

In terugblikken heeft hij geen zin. Er is voldoende gediscussieerd over zijn voorgangers bij de KNLTB, die de gapende kloof hebben laten ontstaan tussen enerzijds de nu langzaam verdwijnende Nederlandse tennistop en anderzijds de jeugd. Technisch directeur Hans Felius (46) kijkt liever vooruit en net als vele andere ingewijden moet hij constateren dat het vaderlandse proftennis momenteel een stilstand beleeft. En stilstand betekent zeker in de supersnelle wereld van de topsport achteruitgang. Aan de duistere horizon duiken echter steeds meer lichtpuntjes op, zodat hij de situatie kordaat wil kenschetsen als windstilte voor de storm. "Wanneer de voortekenen ons niet bedriegen, gaat het vaderlandse tennis een succesvolle periode tegemoet. Alleen schat ik in, dat dat hoofdstuk zich pas vanaf 2005 inzet."

Waarop baseert de in Vlissingen geboren Zeeuw dat ongebreidelde optimisme eigenlijk? Die vraag is niet zo moeilijk te beantwoorden. Voor het eerst in de geschiedenis heeft hij namens de tennisbond alle toonaangevende partijen (bondstrainers, privé-coaches en -scholen) weten te mobiliseren. Iedereen, niemand uitgezonderd, was bereid tot samenwerking, waardoor van Groningen tot Maastricht en van Vlissingen tot Emmen KNLTB en privé-scholen eindelijk eendrachtig samenwerken in het ambitieuze programma Via Jong Oranje naar de top-honderd.

"Alle trainers en coaches die met reizende tennisprofs werken, en dat zijn er momenteel 38, werken mee. Stap twee is de privé-coaches die in Nederland met talenten trainen mee te krijgen. En ook dat is in een ver gevorderd stadium. Daarnaast schenken wij via Tjerk Bogtstra aandacht aan het zogeheten laatbloeierstraject. De animositeit uit het verleden tussen privé-coaches en de bond is grotendeels glad gestreken. Een ieder is bereid samen te werken en wil zichzelf wegcijferen om het Nederlandse proftennis weer op de kaart te zetten. Gun ons tijd en de resultaten zullen komen. Daar ben ik heilig van overtuigd."

De topsport is echter bikkelhard. En een technisch directeur tijd gunnen iets op te bouwen is leuk en aardig, maar de wereld draait door. Een blik op België moet Nederlandse coaches groen van jaloezie maken. Justine Henin en Kim Clijsters kijken niet eens meer op van het geweld van bij voorbeeld de Williams-zussen, nee, ze meten zich er zelfs aan - en geregeld met succes. Maar net als met de huidige impasse in het Nederlandse tennis zit er in België een addertje onder het gras.

"Razend knap wat die meisjes hebben bereikt. Elementen uit de opleiding in Vlaanderen en Wallonië hebben wij dan ook overgenomen. Daar doe ik niet moeilijk over. In België is men enkele jaren geleden met internaten begonnen. Dat was niet nieuw, maar in Nederland worden talenten nu ook bij gastgezinnen ondergebracht. Daarnaast is het contact met de LOOT-scholen geïntensiveerd, waardoor school en tennisopleiding uitstekend kunnen worden gecombineerd. Onlangs heb ik met mijn Belgische collega Ivo van Aken een onderhoud gehad. Hij sprak zijn bezorgdheid uit over de periode na het huidige succes van Clijsters, Henin en bij de mannen Xavier Malisse en de Rochus-broers. En hij keek met een schuin oog naar Nederland. Dat wij iedereen achter de plannen hebben gekregen, is een doorbraak. Het móet welhaast leiden tot een heraansluiting bij de wereldtop."

De eerder afgedankte vrouwencoach - Miriam Oremans en Kristie Boogert zagen het enkele seizoenen geleden niet meer in hem zitten - voelt zich stukken beter dan pakweg anderhalf jaar geleden. De bond schoof hem destijds naar voren in de onappetijtelijke twist om de opvolging van Michiel Schapers als captain van het Daviscupteam. De spelers, onder aanvoering van Richard Krajicek zelve, kozen echter voor hun eigen pion, Tjerk Bogtstra, en wonnen het pokerspel dat de tennissport geen goed heeft gedaan. Net als in de politiek kwam Felius evenwel via een compromis opnieuw bovendrijven en wel als technisch directeur. In die hoedanigheid is hij eigenlijk de opvolger van Stanley Franker, ook al omdat in het tijdperk direct na de geboren Surinamer het KNLTB-bestuur in een andere structuur had voorzien.

"De bond zoekt nog naar een nieuwe hoofdsponsor, maar het opleidingsplan, dat is neergezet, kan worden doorgevoerd. Eigenlijk kan ik vrij autonoom werken. Alleen op het gebied van het budget en de structuur van het toptennis moet ik verantwoording afleggen aan het dagelijks bestuur. Voor de rest heb ik het groene licht gekregen. Wij hebben een professioneel kader, dat garant moet staan voor nieuw succes."

Daarnaast heeft Felius zich sterk gemaakt voor uitbreiding van internationale toernooien op allerlei niveau binnen de landsgrenzen. Van oudsher kent Nederland de drie grote evenementen (ABN*AMRO in Rotterdam, Energis Open in Amersfoort en de Ordina Open in Rosmalen) en de Siemens Open in Scheveningen op challenger-niveau. Vier jaar geleden werden bovendien twee internationale jeugdtoernooien en een satellite-circuit georganiseerd. In 2002 staat er echter veel meer op stapel: in Hilversum komt een tweede challenger, er worden liefst acht jeugdtoernooien georganiseerd, drie futures en zeven zogeheten 10.000 dollar-toernooien. Ook gedurende de winter zal een programma van internationale toernooien in Nederland worden gerealiseerd.

"Met vereende krachten kom je heel ver. We hebben veel know how in huis. Het gouden kwartet willen wij behouden voor het vaderlandse tennis. Dat gaat lukken, want naast Paul Haarhuis (betrokken bij de Fed Cup en Daviscup) blijven ook Jacco Eltingh (samenwerking met jeugdopleiding), Richard Krajicek (toernooidirecteur 'Rotterdam' vanaf 2004) en Jan Siemerink, die de intentie heeft uitgesproken een bijdrage aan de tennissport te willen leveren na zijn actieve carrière, direct of indirect werken aan de ontwikkeling van nieuw talent."

"Het organiseren van toernooien op diverse niveaus in je eigen land biedt in twee opzichten veel voordelen. Het scheelt een vracht aan reiskosten. De internationale circuits, waaraan deelname ook nodig blijft maar in mindere mate, slokken veel geld op. Bovendien haken bestaande, regionale sponsors in op de evenementen. Daarnaast kun je veel extra wild cards benutten en daarmee kunnen talenten zich bij wijze van spreken om de hoek van hun huis meten met de buitenlandse concurrentie. Wanneer iemand werkelijk doorbreekt, komt hij de rest van zijn loopbaan toch nog genoeg over de grens. Dat is nu eenmaal inherent aan het bestaan van tennisprof."

Felius ziet de eerste tekenen van het welslagen van de veelomvattende missie voorzichtig opdoemen. Bij het jeugdtoernooi van Roland Garros is Nederland komende week met liefst vier spelers vertegenwoordigd. Sylvana Bauer (14e), Elise Tamaëla (23e) bij de meisjes en Michel Koning (17e) en Bas van der Valk (26e) bij de jongens zijn op basis van hun positie op de ITF junioren-wereldranglijst rechtstreeks voor het enige gravel grandslam ter wereld geplaatst. Na jaren van armoede betekent dat in elk geval een ongekende weelde en een stap op de goede weg in een wereldwijde profsport met een moordende concurrentie. Zij zijn de voorlopers van een jongere lichting, waarvan Felius nog meer verwacht. Daartoe behoren onder anderen Richard Krajiceks halfzusje Michaela en Stephanie Herz, die full-time bij Nick Bollettieri in Californië traint, maar wier schema's ook met de Jong Oranje-begeleiding worden doorgenomen.

"Vanaf nu moeten wij bij elk grandslam bij de junioren over een breed front vertegenwoordigd zijn. Tot en met zeventien jaar kunnen we bij de meisjes met de wereldtop mee. Het is nu zaak de moeilijke stap te zetten naar het échte werk."

Om continuïteit en een passend plaatje voor elk talent te verzorgen, heeft Felius met zijn begeleidingsteam nog een doorbraak geforceerd. Vanaf september 2003 komt er een centrale financiering voor de opleiding van de jeugd. Tot die datum zijn de negentien tennisdistricten in Nederland altijd autonoom geweest in de besteding van hun gelden.

"Die gaan centraal worden aangewend, waarbij ook de privéscholen en -coaches worden betrokken. Dat is nog net geen revolutie, maar het zit er dicht tegenaan. De basis is nu al in orde; na september 2003 wordt die nog beter. De luwte in de tennisprestaties, met alle respect overigens voor de vrouwen en mannen die momenteel in de circuits het beste uit zichzelf persen, heeft onbewust misschien meegewerkt aan de totstandkoming van een nieuwe, landelijke visie. Iedereen ziet anno 2002 eindelijk in, dat we een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van het toptennis. Wij zijn zo'n klein rotlandje. Kinnesinne, hoe begrijpelijk soms ook, dient voorgoed aan de kant te worden geschoven."

"Hoe gek het op dit moment misschien ook klinkt, maar ik denk dat in weerwil van de huidige situatie, wij op de goede weg zijn."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 25 mei 2002