door Patrick Buis TOKIO - Sinds de aanvang van de inmiddels tien jaar durende economische recessie in Japan is de werkloosheid geleidelijk tot recordhoogte gestegen. Ruim 3,5 miljoen mensen zitten volgens de laatste statistieken werkloos thuis. Volgens Wim Lunsing, onderzoeker aan de universiteit van Tokio, ligt het werkelijke aantal veel hoger dan de statistieken aangeven.
Mensen die dachten verzekerd te zijn van een baan voor het leven, staan plotseling op straat. Een studie aan een topuniversiteit biedt niet langer een automatische garantie op een goed betaalde baan. Sinds begin jaren negentig zijn de daklozen niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Horecahouders klagen dat het alleen nog maar in het weekeinde druk is.
Er zijn meer taxi's op straat, omdat mensen als chauffeur extra inkomsten proberen te verwerven. Woningen worden met de grond gelijk gemaakt omdat de grond van de te dure woningen als parkeerplaats nog meer oplevert.
Het beeld van een land in crisis klopt echter niet, vertelt Lunsing. "Natuurlijk zijn een heleboel mensen door de aanhoudende recessie werkloos. Velen kiezen er echter bewust voor uit het reguliere arbeidsproces te stappen. Mensen hoeven geen baan meer voor het leven. Ze geloven niet meer in dit principe.
Dat is een tendens van de laatste tien jaar. Deels uit nood geboren, anderzijds een bewuste keuze. Er is een enorme toename waar te nemen van mensen die zichzelf 'furiita' (freelancer) noemen. Anderen kiezen voor 'arubaito', slecht betaald en onregelmatig werk, bijvoorbeeld in de horeca.
Op papier staan al deze mensen geregistreerd als werkloos", aldus Lunsing.
Het Japanse arbeidsethos, waarbij dagen van tien tot twaalf uur vanzelfsprekend zijn, wordt als benauwend ervaren. Bovendien wordt de spaarzame vrije tijd na het werk ook nog eens opgeslokt door praktisch verplichte gezamenlijke bezoekjes aan de kroeg. Door de aanhoudende recessie is iedere werknemer zich bewust van een mogelijk ontslag en de interne concurrentie leidt tot nog langere werkdagen.
Opvallend is dat veel Japanners hun financiële situatie niet in verband brengen met de economische crisis. Volgens Lunsing hebben Japanners veel minder dan bijvoorbeeld Nederlanders de neiging om de oorzaak van hun problemen ergens anders te zoeken.
"Het heeft weinig zin om de overheid de schuld te geven. Bovendien weet men niet wat die zou moeten doen. Het Amerikaanse geloof dat als je goed je best doet het wel lukt, overheerst hier."
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}