HAARLEM - Hij heeft inmiddels een huis gekocht in de Verenigde Staten. Bestuursvoorzitter Rob van den Bergh (52) gaat VNU vanaf de zomer vanuit een kantoor in New York besturen. Dat daarmee iets verandert bij VNU, dat de afgelopen tien jaar is getransformeerd van uitgeverij tot informatieconcern, wil hij echter niet horen. En ondanks dat VNU vorig jaar twee winstwaarschuwingen heeft afgeven, zijn de nieuwe activiteiten hem niet tegengevallen. "Hier staat een heel sterk concern."
Van den Bergh reageert als door een wesp gestoken wanneer de mogelijkheid van een daling van de winst per aandeel (vóór afschrijving van goodwill en buitengewone posten) over heel 2002 ter sprake wordt gebracht. Na vorig jaar een daling van de winst per aandeel met 3% te hebben gerapporteerd, verwacht VNU dat dit resultaat in de eerste helft van dit jaar met minimaal 10% zal afnemen.
Deze dubbelcijferige daling van de winst per aandeel komt door lagere advertentieverkopen en eenmalige zaken (het resultaat van de enkele Belgische Gouden Gidsen en de inmiddels afgestoten tijdschriftentak ontbreekt in het eerste halfjaar). In de tweede helft van dit jaar treden deze negatieve effecten niet op, zo voorspelt VNU.
Maar wat als de economie niet aantrekt, en de vakbladen van VNU last blijven houden van de economische tegenwind? Hoewel het Haarlemse informatieconcern voor dit jaar geen winstverwachting heeft afgegeven, verslikt Van den Bergh zich bijna in zijn glas bronwater wanneer de mogelijkheid van een daling van de winst per aandeel over heel 2002 wordt geopperd. "Uw redenering is niet juist. Slechts 10% van onze omzet komt uit recessiegevoelige advertenties. Gezien de onzekere economische situatie hebben we nog geen winstverwachting uitgesproken, maar we spreken wel over een positief beeld van onze vooruitzichten voor 2002."
Van den Bergh is de architect van de grote veranderingen die de afgelopen jaren bij VNU hebben plaatsgevonden. Het concern heeft zijn drukkerijen, dagbladen, tijdschriften, educatieve uitgaven en belangen in televisiestations verkocht. Daarvoor kocht het World Directories (moedermaatschappij van Gouden Gids), kijkcijferonderzoeksbureau Nielsen Media Research en de Amerikaanse tak van vakbeursorganisator Miller Freeman terug. Als klap op de vuurpijl nam VNU in december 2000 voor $2,3 miljard het Amerikaanse ACNielsen over, waarmee het in één keer de grootste marktonderzoeker ter wereld werd.
Volgens Van den Bergh was VNU vóór deze operatie te versnipperd. "We waren te klein om op zowel de zakelijke markt als op de consumentenmarkt te kunnen groeien. Dan moet je keuzes maken."
VNU koos voor de zakelijke informatiemarkt. In de financiële wereld werd verwacht dat de onderneming hierdoor minder recessiegevoelig zou worden. Gezien de twee winstwaarschuwingen van vorig jaar blijkt VNU echter ook niet ongevoelig voor conjuncturele schommelingen.
Van den Bergh wil niet van een tegenvaller spreken. "Je bent altijd gevoelig voor economische neergang. Maar als we onze consumentenactiviteiten hadden gehouden, was de dreun nog veel harder geweest. Uiteraard kan het altijd beter. Toch hebben onze activiteiten vorig jaar aan de verwachtingen voldaan."
Volgens hem is het geen doel op zich om VNU minder recessiegevoelig te maken. "Daar draait het niet om. Je moet juist een bedrijf bouwen dat sterke marktposities inneemt met sterke merken. Pas dan ben je in staat om goede resultaten te behalen."
VNU heeft vier duidelijke concernonderdelen (marketinginformatie, media-informatie, vakinformatie en Gouden Gidsen) gekregen. Volgens Van den Bergh is de tijd van grote overnames dan ook voorlopig voorbij. Wel zal VNU proberen de verschillende onderdelen met kleinere overnames te versterken.
Van den Bergh is voor de divisie Directories op zoek naar overnamekandidaten in de kleinere Europese landen. Vorige week heeft VNU zijn belang in Golden Pages, dat in Ierland telefoonboeken en Gouden Gidsen uitgeeft, reeds vergroot van 37% naar 100%.
De telefoonboeken die KPN in de verkoop heeft, moet VNU echter aan zich voorbij laten gaan. "Door onze huidige sterke marktpositie in Nederland mogen we ze niet kopen. Dat zal de NMa nooit goed vinden", aldus de VNU-baas.
Naast bescheiden overnames wil Van den Bergh zijn onderneming ook versterken door verschillende onderdelen nauwer te laten samenwerken. "Met hun datasets moeten nieuwe producten worden gelanceerd, waarmee we onze klanten beter kunnen bedienen."
Door de aankoop van ACNielsen, Nielsen Media Research en een deel van Miller Freeman boekt VNU tegenwoordig meer dan de helft van de omzet in Noord-Amerika. Om minder te hoeven reizen en zijn gezin vaker te kunnen zien, gaat Van den Bergh binnenkort verhuizen naar de VS. Volgens hem moet dit niet als een grote verandering worden gezien. "Ik zal nog steeds voor eenderde van mijn tijd in Europa zijn."
Van den Bergh is ook niet bang dat het Amerikaanse element binnen VNU gaat overheersen. "We zijn niet een Amerikaans of een Nederlands, maar een internationaal bedrijf geworden. Met ACNielsen zitten we bijvoorbeeld in meer dan honderd landen."
Ondanks dat VNU tegenwoordig andere activiteiten en werknemers heeft, streeft Van den Bergh wel naar het in stand houden van de aloude VNU-cultuur. "Die staat voor dichtbij de klanten zitten, het zoeken naar constructieve oplossingen en no politics. Dat informele moeten we kunnen vasthouden."