YONGON - Aung San Suu Kyi, vermoedelijk de beroemdste politieke gevangene ter wereld, heeft na negentien maanden huisarrest gisteren haar vrijheid herkregen. Het generaalsregime in Myanmar (het vroegere Birma), dat de Nobelprijswinnares voor de Vrede van 1991 in september 2000 alle bewegingsvrijheid ontnam, is onder zware internationale druk kennelijk tot inkeer gekomen.

Oppositieleider Aung San Suu Kyi (Foto: REUTERS)

Waarnemers ter plaatse waarschuwen echter voor een overmaat aan optimisme bij de beoordeling van het menslievende gezicht dat de junta gisteren voor het eerst toonde. "Het is niet waarschijnlijk dat de militairen, die sinds 1962 regeren, plotseling de democratie in hun armen sluiten", aldus een van hen.

Suu Kyi, de nu 56-jarige leidster van het 'Nationale Verbond voor Democratie' dat bij de verkiezingen in 1990 liefst 392 van de 485 parlementszetels veroverde maar die daarna door de generaals terzijde werd geschoven, hoorde gisterochtend dat zij in al haar rechten was hersteld, inclusief haar politieke rechten. De generaals, die sinds eind 2000 bijna 300 politieke gevangenen hebben vrijgelaten, beloofden tegelijkertijd nog meer van de 1500 resterende gevangenen te laten gaan mits die vrijlatingen geen bedreiging vormen voor de stabiliteit van het land.

"Vandaag wordt een nieuwe bladzijde omgeslagen voor de bevolking van Myanmar en de internationale gemeenschap", aldus een regeringsverklaring in de hoofdstad Yangon (vroeger Rangoon). "We zullen al onze burgers opnieuw toestaan vrij deel te nemen aan het politieke leven. Daarbij wordt voorrang gegeven aan het streven naar nationale eenheid, vrede en stabiliteit voor zowel het land als de regio."

Aan Suu Kyi's vrijlating gingen maanden van geheime onderhandelingen vooraf tussen haar, haar partij en de 'Staatsraad voor Vrede en Ontwikkeling', zoals de verzamelde generaals zich parmantig noemen. Daarbij trad meerdere malen VN-vertegenwoordiger Ismail Razali als makelaar op.

Dat ook de militairen uit de nu twaalf jaar oude impasse willen komen, moet vooral worden toegeschreven aan het feit dat het land onder hun leiding volstrekt verarmd is en geïsoleerd raakte door onder meer een economische boycot.

Voor het vervallen hoofdkwartier van haar partij sprak Suu Kyi een juichende menigte toe en beloofde de strijd voor de democratie voort te zetten. En het standpunt van de partij is nog steeds dat wij tegen buitenlandse investeringen, tegen hulp en tegen toerisme zijn zolang de militairen aan de macht zijn", zei ze.

De openlijke vreugde over de vrijlating in Yangon toonde gisteren aan hoezeer Suu Kyi gedurende de afgelopen twaalf jaar kans heeft gezien het symbool bij uitstek te blijven van de democratie in Myanmar. De dochter van generaal Aung San, de nationale held die Birma naar onafhankelijkheid van de Britten voerde, werd midden 1989 al door de generaals onder huisarrest geplaatst omdat zij "een gevaar voor de staat" zou opleveren. Aan dat huisarrest kwam pas zes jaar later een eind.

Ook in de daaropvolgende jaren liet de junta niets ongedaan om de populaire Suu Kyi te intimideren en haar bewegingsvrijheid te beknotten. Zij bleef echter protesteren, onder andere door middel van sit-in-acties waarbij zij vele dagen in haar auto bleef zitten op de plek waar soldaten haar hadden aangehouden, net zo lang tot zij uitgedroogd en uitgeput naar huis moest worden gebracht.

In maart 1998 stierf haar Britse echtgenoot Michael Aris in een Londens ziekenhuis. Hoewel zij tevoren toestemming had gekregen naar haar stervende echtgenote te reizen verkoos Suu Kyi in Yangon te blijven, uit vrees dat zij niet meer zou mogen terugkeren.

Vanaf augustus 2000 protesteerde zij nog enkele malen met een sit-in tegen de haar opgelegde beperkingen. Toen zij op 21 september van dat jaar wederom, dit maal per trein, probeerde de hoofdstad te verlaten, werd zij opgepakt en teruggebracht. Zij kreeg huisarrest, mocht geen contact meer hebben met buitenlanders en haar telefoonverbinding werd afgesneden.

Internationaal heeft Suu Kyi's vrijlating tot verheugde reacties geleid. Onder meer de Britse premier Blair, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Fischer en EU-buitenlandcoördinator Solana zeiden te hopen dat haar vrijlating de eerste stap is op weg naar meer democratie en verbetering van de mensenrechten. Het Noorse Nobel Instituut liet weten "ongelooflijk blij" te zijn met de vrijlating van de oud-winnares van de Nobelprijs voor de Vrede.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 7 mei 2002