door Sjuul Paradijs DEN HAAG - Met 'At your service' en een heus saluut aan de leden van Leefbaar Nederland was de stormachtige entree van Pim Fortuyn in de Nederlandse politiek een feit. "Ik heb er zin an", riep Fortuyn. De wervelwind uit Rotterdam wilde Nederland veranderen, saneren en de 'puinhopen' van Paars opruimen.

"Het is mijn grote angst dat er voor de verkiezingen mij wat overkomt. Maar ik zie dit als mijn opdracht. Dit moet ik doen. Ik wist zelf niet dat ik zo sterk was om hier aan te beginnen. Maar ik laat mij niet klein krijgen", vertelde hij twee maanden geleden op het strand in Noordwijk, terwijl we een wandelingetje maakten met zijn twee hondjes.

Pim Fortuyn maakte op 21 augustus 2001 bekend dat hij de politiek in wilde. Jarenlang schreef hij zijn politieke columns voor Elsevier en daarvoor was iedereen uiterst tevreden over zijn belangrijkste klus in het bedrijfsleven, de oprichting van de OV-studentenkaart. Fortuyn, veel gevraagd als spreker op symposia, vond dat het tijd was dat de handen uit de mouwen gingen. Niet bij een bestaande partij, zoals de PvdA, want van de meeste was hij al lid geweest. Zo heeft hij een paar jaar geleden zich nog gemeld als kandidaat-voorzitter van het CDA, maar dat aanbod werd genegeerd. Maar nu was het menens: Fortuyn wilde de gevestigde orde op het Binnenhof een lesje leren.

Zijn eerste voorkeur ging uit naar een eerste plaats bij Leefbaar Nederland, maar Fortuyn dreigde al meteen met de oprichting van een eigen partij. Jan Nagel, voorzitter van Leefbaar Nederland, zat aanvankelijk in zijn maag met het spontane aanbod van Pim. Maar het succes lonkte. Fortuyn, mediageniek, onverslaanbaar in het debat en inhoudelijk ijzersterk was een droomkandidaat. Probleem was alleen het verkiezingsprogramma. Fortuyn wilde een grens aan het aantal asielzoekers: 10.000 zou het maximum aantal vluchtelingen moeten zijn. De top van Leefbaar Nederland, voor een groot deel afkomstig uit PvdA-kringen, moest slikken maar Fortuyn werd op zondag 1 oktober 2001 toch officieel gekroond tot lijsttrekker.

Fortuyn voelde zich sterk, oppermachtig zelfs. Zijn boek uit 1997 'Tegen de islamitisering van onze cultuur' was actueler dan ooit na de aanslag in New York op 11 september. Ook in andere boeken trok hij ten strijde tegen 'Ons Soort Mensen', de politieke elite van Nederland.

De samenwerking met Leefbaar Nederland werd gaandeweg steeds moeizamer. Er kwamen onderlinge irritaties tussen Fortuyn, campagneleider Kay van der Linde en het bestuur. De eerste campagnebijeenkomsten in onder meer Bergen en Leiden werden desondanks een groot succes.

"Pim ging gewoon zijn eigen weg. Hij was de baas. Maar het ging allemaal te ver", aldus Van der Linde gistermiddag enkele uren voor de dood van Fortuyn. Klap op de vuurpijl was een interview in De Volkskrant, waarin hij artikel 1 van de Grondwet ter discussie stelde. "Wij kozen voor de inhoud. Dit kon niet meer", zegt Van der Linde.

De top van Leefbaar Nederland kwam bijeen aan de Hilversumse Neuweg in de woning van Van der Linde. Het zou de Nacht van Fortuyn worden. Fortuyn werd letterlijk en figuurlijk op straat gezet. Vanuit zijn Jaguar riep Fortuyn: "Let op, ik word de nieuwe premier van Nederland."

Fortuyn verzamelde alle moed en werd door vrienden overgehaald om zijn eigen lijst op te zetten. "A hell of a job, maar we gaan het doen." Maar die weken ging het ronduit slecht met Fortuyn. Hij viel kilo's af, sliep slecht en had behoefte om naar zijn huis in Noord-Italië te vertrekken. Fortuyn verzamelde al zijn krachten en ging aan de slag. Relaties uit het vastgoed regelden kantoorruimte en de organisatie werd opgetuigd.

Fortuyn was niet meer van de televisie te slaan. Hoogtepunt was het lijsttrekkersdebat in de nacht van 6 maart na zijn 'verovering' van Rotterdam, waarin PvdA'er Melkert gruwelde van 'professor Pim'. Melkert zou later toegeven dat hij zich van zijn slechtste kant had laten zien.

Op 13 maart 2002 kwam zijn legendarische boek 'De puinhopen van acht jaar Paars' dat met veel bombarie in het perscentrum Nieuwspoort werd gepresenteerd. Fortuyn kreeg taarten, gevuld met kots en stront, naar zijn hoofd gegooid. "Ik houd minister-president Kok verantwoordelijk voor de campagne tegen mij. U bent ook mijn minister-president", riep Fortuyn toen, die erover klaagde dat hij door zijn tegenstanders werd gedemoniseerd.

In de opiniepeilingen ging het inmiddels bergopwaarts voor de Lijst Pim Fortuyn, die inmiddels was opgericht. Van 17 zetels naar 25, 26 zetels en in campagneteams van de grote partijen werd er de afgelopen weken serieus rekening gehouden met dat Fortuyn wel eens de grootste zou kunnen worden. "Het gaat tussen mij en Melkert," beloofde Fortuyn vorige week.

Fortuyn, die van meet af aan een kruistocht voerde tegen de media, had een aantal radicale ideeën. De gezondheidszorg, het onderwijs en justitie moesten op de schop. Extra uitgaven waren de eerste twee jaar taboe want "dat geld dat is er na 15 mei niet meer, meneer" en vooral de inflatie zag hij als grote vijand voor de Nederlandse economie.

Maar de extreme voorstellen werden door Fortuyn ook nog wel eens ingeslikt of verzacht. Zo wilde hij de wao aanpakken, waardoor werknemers alleen verzekerd zouden zijn tegen beroepsziekten. Kankerpatiënten zouden dan buiten de boot vallen. Maar later koos hij toch weer voor het voorstel van de sociale partners. Aanvankelijk wilde Fortuyn een stringent beleid tegen buitenlanders, maar vorige week verraste hij vriend en vijand door te stellen dat een generaal pardon zou moeten komen voor de naar schatting 5000 illegalen die al vijf jaar of langer verblijven in ons land.

De enorme overwinning op woensdag 6 maart in Rotterdam sterkte Fortuyns zelfvertrouwen. Een VVD-CDA-Leefbaar Rotterdam coalitie kwam vlotjes tot stand. "Zie je wel dat er met mij valt samen te werken", zei hij apetrots.

Fortuyn leidde na een verbroken relatie privé een eenzaam bestaan. Hij zei afgelopen weekeinde in het programma De Waarheid van zanger Gerard Joling dat hij nog steeds verliefd was op een jongere man, maar dat die liefde niet meer werd beantwoord. "Maar ik ben een gelukkig man", aldus de nieuwkomer in de politiek.

Veel vrienden heeft Pim Fortuyn niet gemaakt aan het Binnenhof. Niemand zag iets in samenwerking met Fortuyn. Na het laatste debat afgelopen zondag voor Radio 1 aten de lijsttrekkers samen een broodje; Fortuyn ontbrak vanwege een andere afspraak met een Duitse verslaggever.

Zijn relatie met verslaggevers die hij niet kende, was beneden peil. Vorige week gooide hij nog tv-ploegen uit zijn tuin en brak hij een interview met een sterverslaggever van de BBC abrupt af. Elke aanval nam hij persoonlijk op. Ook wilde hij niet in de hoek van extreemrechts worden gedrukt. "Ik heb niets met Haider en Le Pen. Ik ben een democraat, geen racist", aldus Fortuyn, die altijd woedend werd als hij hiermee werd geconfronteerd.

In juli vorig jaar was Fortuyn in restaurant De Beukenhof in Oegstgeest gedecideerd over zijn toekomst. We spraken bijna vier uur met elkaar. Ik ontraadde hem zijn overstap naar het Binnenhof. "Mijn besluit staat vast. Ik heb de oplossingen voor Nederland", zei Fortuyn, die zich al 'bewoner' waande van het Catshuis. "Ik ga de politiek in. Omdat ik niet anders kan..."

zoek naar gerelateerde artikelen

di 7 mei 2002