DEN HAAG - Ad Scheepbouwer laat er geen gras over groeien. De 57-jarige topman, die vorige maand is overgekomen van TPG om KPN van de ondergang te redden, zal vandaag aankondigen dat duizenden medewerkers gedwongen moeten vertrekken bij het telecomconcern.
Scheepbouwer hamerde er vorige maand nog op dat er met zijn komst en het afsluiten van een broodnodige kredietfaciliteit van 2,5 miljard, hetgeen KPN voldoende kapitaal gaf voor de komende drie jaar, vooral rust zou moeten komen rond het veelgeplaagde concern. De topman suggereerde dat er onrust was ontstaan onder de medewerkers door onterechte geruchten over een eventueel failissement. "Onze medewerkers moeten zich nu weer kunnen concentreren op hun werk", zei hij in september.
Door het afkondigen van een massaontslag zal er de komende dagen en weken vermoedelijk echter alles behalve rust te vinden zijn bij KPN. De gedwongen ontslagen zullen bij de medewerkers nog eens extra hard aankomen, omdat er ook geen ruimte lijkt te zijn voor een sociaal plan. Een financiële voorziening voor het schrappen van banen heeft het voormalige staatsbedrijf dit jaar bijvoorbeeld nog niet genomen.
De aankondiging van de ontslaggolf bevestigt meteen ook de reputatie van Scheepbouwer als een harde saneerder. "Ad heeft bewezen niet bang te zijn op kosten te besparen als het nodig is", zei president-commissaris Ton Risseeuw bij de komst van Scheepbouwer naar KPN enigszins eufemistisch.
De reputatie als harde saneerder kreeg hij vooral doordat hij de afgelopen jaren het
wat suffige postbedrijf PTT wist om te vormen tot het winstgevend beursgenoteerde concern TPG, dat wereldwijd actief is op het gebied van expressegoed, logistiek en post. Voor bedrijven en activiteiten van zijn concern die niet het beoogde toekomstperspectief hadden, zocht Scheepbouwer zonder dralen zo snel mogelijk een koper. Als die niet werd gevonden, werden de activiteiten beëindigd.
Met de keiharde ontslagmaatregel bij KPN laat de nieuwe topman eveneens zien voortvarend te werk te gaan bij het op orde stellen van zaken bij het concern. Bij zijn aantreden verklaarde Scheepbouwer pas in januari met een plan te zullen komen om KPN weer op de rails te krijgen. Met het (gedeeltelijk) afstoten van het belang in de joint venture met het Amerikaanse Qwest (KPNQwest) werd echter al duidelijk dat hij niet tot 1 januari wilde wachten met de uitvoering van zijn saneringsplan. Met het ontslaan van duizenden werknemers geeft hij extra vaart aan het lopende reorganisatieplan Vision, dat een personeelsvermindering van achtduizend man beoogt.
De harde ingreep van Scheepbouwer staat voor buitenstaanders in schrille tegenstelling tot het sociale gezicht dat zijn voorganger Smits toonde. De laatste kon ondanks de grote problemen waarmee hij kampte als bestuursvoorzitter, altijd rekenen op de steun van zijn werknemers. De sterke band van Smits met het personeel bleek afgelopen juni bijvoorbeeld toen de geplaagde topman een peptalk hield voor duizenden medewerkers. Zijn toespraak werd tijdens die bijeenkomst meerdere keren met luid applaus beloond.
Scheepbouwer kan niet bogen op zo'n band met het KPN-personeel. Vandaar dat wel gesuggereerd is dat Smits, die als bestuursvoorzitter op een aantal fronten heeft gefaald, gevraagd is om aan te blijven in de raad van bestuur na zijn aftreden in september.
De agressievere Scheepbouwer zal de steun van Smits de komende tijd hard nodig hebben om de ontslagen te kunnen verkopen aan de sociale partners. Slaagt Scheepbouwer daarin, dan lijkt voor hem de weg vrij om hard te werken aan zijn grote doel: van KPN weer het boegbeeld van de Nederlandse economie te maken.