BRUSSEL - Gisteren werd Europa geconfronteerd met een stroom van somber economisch nieuws. De Europese Commissie (EC) liet weten dat de Europese economie enkele kwartalen lang zelfs een lichte krimp kan vertonen. Verder zal de werkloosheid dit en volgend jaar oplopen. Dit alles mede als gevolg van de aanslagen van 11 september.

De Duitse minister van Financiën Hans Eichel. (Foto: REUTERS)

Tezelfdertijd liet Hans Eichel, de Duitse minister van Financiën, voor de ZDF-televisie weten dit jaar slechts uit te gaan van 0,75% groei in zijn land, dat toch de motor van de euro-economie is. De euro kwam door dit alles licht onder druk.

Volgend jaar denkt Eichel dat de groei weer op 1 à 1,5% kan uitkomen. Daarmee heeft hij de oude regeringsramingen, die nog uitgingen van een groei van 2% dit jaar en 2,25% volgend jaar, definitief naar het rijk der fabelen verwezen.

De EC houdt het in haar bijgestelde cijfers op gemiddeld 1,5% groei dit jaar en volgend jaar. De dalende inflatie (2,5% in september, min 0,2%) herbergt echter wel de mogelijkheid voor nieuwe renteverlagingen door de Europese Centrale Bank (ECB).

In haar oktober-maandrapport liet de ECB gisteren weten in de loop van 2002 een herstel te verwachten. "De fundamenten van de economie blijven ongeschonden, de financieringscondities zijn gunstig en de verwachte daling van de inflatie moet de particuliere consumptie op peil houden", aldus het rapport.

Ondertussen neemt de politieke druk op de ECB toe om de rente verder te verlagen en analisten gaan voor dit jaar dan ook uit van een renteverlaging van tenminste nog een keer een kwart procent.

Vorige week zei ECB-president Duisenberg in Wenen zijn kruit nog even droog te willen houden. De te hoge inflatie (Nederland is met 5,4% koploper) zou de manoeuvreerruimte nog beperken. Volgens de Franse en Belgische ministers van Financiën, Fabius en Reynders, is die ruimte er wel. De Duitse bondskanselier Schröder voegde zich, geschrokken van de forse groeiterugval in zijn land, in dit rijtje.

De visie van Eichel, 0,75% groei in Duitsland, is nog steeds een stuk rooskleuriger dan die van het Duitse bedrijfsleven zelf. Volgens een enquête van het Duitse Handelsblatt rekent 40% op een stagnerende economie en gaat de helft zelfs uit van een recessie. Meer dan de helft van de ondernemers verwacht dat de economische tegenwind een jaar of langer zal aanhouden, met negatieve gevolgen voor de investeringsbereidheid. Michael Rogowski, de voorzitter van de Duitse ondernemersvereniging BDI, spreekt van een alarmerende situatie en eist dat de regering de voorgestelde belastingverlagingen eerder doorvoert.

Maar Eichel zei in de Bondsdag dat hij niets ziet in een stimuleringspakket; door de teruglopende belastingontvangsten is daar ook geen ruimte meer voor. Voorzitter van de Europese Commissie Romano Prodi zei gisteren dat de commissie hard zal optreden tegen eurolanden die nu een loopje gaan nemen met hun overheidstekort. Volgens Prodi moet de Europese Investeringsbank (EIB) worden ingeschakeld om het economisch herstel van Europa mede te financieren. Vandaag op een tussentop in Gent zullen de Europese regeringsleiders praten over stimulansen om consumptie, investeringen en groei aan te wakkeren.

Ook in Nederland worden de economische vooruitzichten er niet beter op. Als gevolg daarvan is Nederland op de ranglijst van landen met de beste vooruitzichten voor de komende vijf jaar gezakt van de derde naar de achtste plaats. Dat blijkt uit een onderzoek van het World Economic Forum en de Amerikaanse Harvard University onder 4600 directeuren uit 75 landen.

Finland kwam als beste uit de bus en verdrong daarmee de Verenigde Staten van de eerste plaats. Canada steeg van de zesde naar de derde plaats, Singapore zakte van twee naar vier en Australië schoot omhoog van de elfde naar de vijfde plaats. Het onderzoek had overigens wel betrekking op de situatie voor de dramatische terroristische aanslagen in de VS.

Ondertussen blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat de economische groei in het eerste halfjaar is teruggevallen tot 1,4%, nog niet eens de helft van de 3,5% die vorig jaar gemiddeld werd gemeten.

De teruggang strekt zich uit tot alle fronten. In- en uitvoer groeien minder snel, de consumptie blijft achter en de investeringen nemen niet meer toe.

De groei in de commerciële dienstverlening bedroeg in het tweede kwartaal van dit jaar nog niet de helft van de gemiddelde groei van vorig jaar. In de industrie is er nog nauwelijks sprake van groei, de bouw stagneert en in de landbouw is er zelfs sprake van daling, vooral door de negatieve gevolgen van de mond- en klauwzeercrisis.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 19 oktober 2001