AMSTERDAM - Mensen met een bankrekening zouden moeten betalen voor alle diensten die ze van hun bank afnemen, dus ook voor overschrijvingen en geldopnames bij automaten in Nederland. Op hun beurt zouden banken rente moeten gaan betalen over de tegoeden die rekeninghouders bij hun aanhouden. "Eén en ander is wel zo duidelijk en eerlijk", stelt directeur Hein Blocks van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Onrealistisch is het ook, voegt Blocks er onmiddellijk aan toe.

In de vijver die het Nederlandse bankwezen heet ontstond vorige week een flinke rimpeling door de aankondiging van ING-dochter Postbank dat haar bestaande giromaatpas vanaf volgend jaar niet langer gratis is. Voor de mogelijkheid om in het buitenland geld op te nemen en met de pinpas te kunnen betalen, moeten rekeninghouders van Postbank voortaan Hfl.15,43 per bankpas per jaar gaan betalen.

Andere banken brengen voor hún bankpas al langer kosten in rekening. Deze variëren van Hfl.17,50 bij ING Bank en Rabobank, tot Hfl.25,00 bij ABN Amro. Alleen geld overboeken naar een rekening in Nederland, pinbetalingen in Nederlandse winkels en geldopnames bij - al dan niet bank-eigen - geldautomaten kosten nog niets. De consument dan, want de banken zelf maken voor deze dienstverlening wel degelijk kosten. Deze worden alleen niet zichtbaar doorberekend aan de klant.

De banken doen over de hoogte van de kosten - voor het zogenoemde binnenlandse betalingsverkeer - altijd heel geheimzinnig. "Dergelijke informatie is concurrentiegevoelig", stelt elke bankier die je er naar vraagt. NVB-directeur Blocks herinnert zich dat begin jaren negentig wel eens een bedrag van Hfl.1 miljard per jaar is genoemd. "Hoe groot de totale som nu is? Ik zou het niet weten."

Met een slag om de arm wil Blocks voor de verschillende diensten wel wat bedragen noemen. Een overboeking waarvan de verwerking bijna volledig is geautomatiseerd, kost een bank tussen de 10 en 30 cent, aldus de NVB-directeur: "Tien cent als het om een automatische incasso gaat, dertig cent voor een betaling via een acceptgiro."

'Gastgebruik' kost Hfl.1,65 per keer: Elke keer dat een rekeninghouder van de ene bank geld 'trekt' uit een automaat van een concurrent, rekenen de banken elkaar daar onderling Hfl.1,65 voor. Pinbetalingen in winkels in Nederland kosten de financiële dienstverleners "meer dan 10 cent" per keer. De winkeliers zelf betalen 14 cent per transactie - aan Interpay, het samenwerkingsverband van banken dat al het betalingsverkeer in Nederland afhandelt.

Als de banken bovengenoemde kosten zouden doorberekenen aan hun rekeninghouders, en - in ruil daarvoor - rente zouden betalen op de bij hen aangehouden tegoeden, zouden consumenten niet noodzakelijkerwijs duurder uit zijn, stelt Blocks. Mensen die weinig pinnen of geld overschrijven, en niet vaak kleine bedragen opnemen maar een enkele keer grotere bedragen, zouden zelfs wel eens béter af kunnen zijn. En het 'eerlijke' van deze situatie is dat mensen die weinig van bovengenoemde dienstverlening gebruik maken niet langer meebetalen aan het gebruik van de veel-pinners/-overschrijvers, aldus Blocks. "Pay per transaction; ik ben daar een voorstander van. Ook al omdat een consument dan zelf invloed heeft op hoeveel hij betaalt, door vaker of minder vaak van een dienst gebruik te maken."

Waarom nog gewacht, zou je zeggen. En hoe komt het dat de banken een dergelijk tarievensysteem niet al lang geleden hebben ingevoerd? "Gezamenlijk afspraken over dit soort zaken maken, mogen banken niet", aldus Blocks. De financiële sector weet zich nu al verzekerd van een warme belangstelling van (Europese) mededingingsautoriteiten. "En geen bank zal er in haar eentje aan beginnen; iedereen herinnert zich nog héél goed hoeveel klanten de Rabobank begin jaren negentig verloor, omdat ze op eenzelfde manier kosten wilde doorberekenen en het valuteren (het enkele dagen vasthouden van over te schrijven tegoeden, red.) wilde beëindigen."

"De Nederlander wil er gewoon niet aan", aldus Blocks. "Er is een situatie ontstaan waarin bepaalde diensten gesubsidieerd worden door andere diensten - een vorm van kruissubsidies en in principe zou je kruissubsidies niet moeten willen." Op verzoek van minister Zalm (Financiën) is De Nederlandsche Bank begonnen aan een onderzoek naar de tarieven en de infrastructuur van het Nederlandse betalingsverkeer. Waar de bank 'knelpunten' signaleert, kunnen aanbevelingen worden gedaan om de efficiëntie van het betalingsverkeer te vergroten. Blocks wil op de uitkomsten van het onderzoek niet vooruit lopen. De resultaten worden eind februari, begin maart volgend jaar verwacht.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 29 september 2001