ISLAMABAD - Spionage loont. Dat blijkt als we in de chique buitenwijk E7 van Islamabad de Hillside Road oprijden en bij villa nummer 206 stoppen. Een landhuis met zwembad, gelegen tegenover één van de inmiddels bekende koran-universiteiten, met uitzicht op de Marsalla-bergen en vlakbij de enorme Faisel Moskee. The place to be, in islamitisch Pakistan. Op de oprit van het huis staan twee klassieke Jaguars, een Mk4 en een vooroorlogs exemplaar.

Abdul Quadeer Kahn.

Met pistoolmitrailleurs bewapende militairen houden de wacht voor het domicilie van de 63-jarige Abdul Quadeer Kahn, de man die Pakistan in de jaren zeventig zoveel documenten en laboratoriumproeven over het verrijken van uranium verschafte, dat het land zich bij het selecte groepje van atoommachten kon scharen.

Met de groeten uit Almelo. Want Kahn vergaarde zijn kennis over het supergeheime ultracentrifugeproject bij de UCN-fabrieken in het Twentse provinciestadje, waar hij jaren als ingenieur werkzaam was.

Nu telt Pakistan minstens 40 nucleaire, ballistische raketten; Ghauri's en Shaheens, die deels met Chinese en Noord-Koreaanse hulp werden geassembleerd. En nog geheime lucht-grondwapens, die met F16's kunnen worden vervoerd en afgeschoten.

Voor fabricage van de koppen van de Ghauri en Shaheen-raketten, met elk maximaal 1000 kilo nucleaire explosieven, had Derde-Wereldland Pakistan geen hulp nodig. Die werden door dr. Kahn in zijn eigen 'AQ Kahn Laboratories' in Kahuta, even buiten Islamabad, vervaardigd.

Als we Kahn hebben opgespoord in de voorstad van Islamabad, waar hij met zijn echtgenote, kinderen en kleinkinderen van een riant pensioen als minister van Staat geniet, is hij niet erg spraakzaam. Hij weet heel goed dat hij door de Nederlandse rechtbank in 1979 bij verstek tot vier jaar werd veroordeeld vanwege zijn spionageactiviteiten.

"Over die periode wil ik niets zeggen", aldus de atoomspion. "Ik ben ervan overtuigd dat ik mijn land een goede dienst heb bewezen door Pakistan op de nucleaire kaart te zetten. Anders waren we al lang door hindoe-buurland India opgeslokt. Nu is er evenwicht in Zuid-Azië en ik schaam me niet dat ik daar mede door mijn Almelose tijd een steentje aan heb kunnen bijdragen."

Dat laatste is een understatement. Want Kahn is de man die staat voor de moslimbom, zoals het nucleaire arsenaal hier in Pakistan wordt genoemd. Hij geldt in Pakistan als nationale held en wordt daar ook naar betaald. Hij heeft 24 uur per etmaal bewaking en het ontbreekt hem en de zijnen aan niets.

Want dankzij Kahn, zo realiseerden zich opeenvolgende regeringen in dit land, is de islamitische republiek een macht in Zuid-Azië om rekening mee te houden. En de mensen op straat, 40 procent leeft onder de door de Verenigde Naties vastgestelde armoedegrens, vinden het prachtig.

Toen het land drie jaar geleden een hele reeks atoomproeven nam, werd er gejuicht op de straten van Islamabad, Karachi en Lahore. De honger werd verbeten, het nationalisme overwon. Dit was nog mooier dan een overwinning op Engeland bij het cricket. Pakistan besteedt 85 procent van zijn nationaal inkomen aan de krijgsmacht, ruim een miljoen militairen houden dagelijks de wacht, het heeft F16's, F15's en Mirages, fregatten en onderzeeërs.

Maar de belangrijkste wapens zijn de atoomkoppen van de ballistische raketten. Het verrijkte uranium voor de ladingen werd verkregen uit het centrifugeproject dat in Almelo werd ontwikkeld en waar Abdul Kahn na zijn studie aan de TU in Delft tijdelijk als ingenieur in Twente gestationeerd de hand op wist te leggen. Naar alle waarschijnlijkheid verkocht zijn A.Q. Kahn Laboratories de kennis door aan Irak, waar sinds jaar en dag ook wordt gewerkt aan een atoombom om ooit Israël mee te kunnen vernietigen.

Kahn ontkent noch bevestigt rapportages van westerse inlichtingendiensten dat hij de moslimbroeders aan de apparatuur heeft geholpen. "Ik zou best willen praten, maar het is het moment niet en de situatie is er niet naar", aldus de atoomgeleerde.

Dat laatste klopt. Door de precaire rol die Pakistan als streng islamitische staat in het conflict tussen Amerika en Afghanistan speelt, weet niemand wat de toekomst brengt.

Islamabad heeft zijn op de Indiase hoofdstad New Delhi gerichte atoomraketten, die op mobiele installaties stonden opgesteld, weggehaald uit de grensstreek. De eerste Shaheens I en II werden onmiddellijk na de aanvallen op New York en Washington, dinsdag 11 september, al naar elders gedirigeerd, de laatste raketten deze week.

Officieel omdat India in de chaos die zou kunnen volgen na een eventuele Amerikaanse aanval op Afghanistan de trots van de republiek met simpele luchtaanvallen zou kunnen vernietigen. Het oppercommando van de Indiase strijdkrachten was immers dankzij satellietfoto's al lang op de hoogte van de opstelling van de Shaheens.

Maar de werkelijke reden is volgens kolonel b.d. Gilan Bishek, die 15 jaar werkte voor de Pakistaanse geheime dienst ISI, dat Islamabad Taliban-terroristen vreest die paniek en chaos willen veroorzaken in de regio door "op de knop te drukken en zo een Derde Wereldoorlog te creëren." Voor India is hij veel minder bevreesd, omdat er immers een nucleair evenwicht tussen beide rivaliserende staten bestaat.

Dan is er nóg een groot vraagteken als het om de nucleaire kracht van Pakistan gaat. Waar zijn de verouderde Ghauri I en Ghauri II grondraketten van het land gebleven? De wapensystemen hebben een nucleaire lading van 700 tot duizend kilo en kunnen met vloeibare brandstof doelen tot 2000 kilometer ver weg bereiken. Ze staan in onderdelen opgeslagen in containers en kunnen binnen 45 minuten worden geassembleerd. Ideale wapens voor terroristen als de Al Qaed-brigade van Osama bin Laden. En, net als de wat meer geavanceerde broer de Shaheen, ontworpen door meesterspion Abdul Quadeer Kahn.

Kolonel Bishek: "Vijf jaar geleden hadden we in dit land maar één zorg, hoe houden we India van ons af. Nu is de situatie veranderd. Nu staan er hordes vluchtelingen aan onze grenzen te kloppen. Met onder hen ongetwijfeld terroristen, die mee zullen vluchten, Pakistan in.

Ghauri-raketten zijn simpele wapens. Wie een scud kan lanceren, kan even gemakkelijk een Ghauri afvuren. Bijvoorbeeld richting New Delhi. De respons van India zou een kernoorlog ontketenen. De wereld balanceert op een dun koord. Ik kan me niet herinneren dat we ooit zo op de rand van een ravijn hebben geleefd."

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 28 september 2001