DEN HAAG - CDA-voorzitter Marnix van Rij en fractieleider De Hoop Scheffer zijn verwikkeld in een keiharde strijd om de macht. Van Rij, die gisteravond zijn functie van voorzitter neerlegde, wil lijsttrekker worden van het CDA bij de komende Tweede Kamerverkiezingen in mei volgend jaar. Hij heeft daarin de steun van het Dagelijks Bestuur.

Dat maakte de Hoop Scheffer gisteravond bekend. De CDA-leider wil de strijd aangaan en heeft zijn lot in handen gelegd van het partijcongres: "Laat de partij een keuze maken. Het is voor mij erop of eronder."

Het CDA is gisteravond in een diepe crisis gestort na een mislukte couppoging van partijvoorzitter Marnix van Rij om partijleider Jaap de Hoop Scheffer aan de kant te zetten.

Van Rij trad gisteren totaal onverwacht af nadat De Hoop Scheffer hem een hoge plaats op de CDA-lijst had geweigerd. Volgens de CDA-leider was Van Rij namelijk uit op het partijleiderschap.

De afgetreden voorzitter sprak gisteren zijn steun uit voor De Hoop Scheffer als lijsttrekker, maar liet tevens doorschemeren dat hij bereid is zelf de lijst aan te voeren als de partij dat wil.

"De Hoop Scheffer is de lijsttrekker, maar hij kan het niet alleen. Hij moet sterke mensen om zich heen hebben", aldus Van Rij, die aangaf nog steeds beschikbaar te zijn voor de politiek. "Het CDA staat in de peilingen nog steeds onder de huidige 29 zetels."

De CDA-leider zelf eiste gisteren het vertrek van het dagelijks bestuur van zijn partij dat de kant van Van Rij heeft gekozen: "Het is uitgesloten dat wij nu samen de verkiezingen in kunnen gaan." Morgen vindt een crisisoverleg plaats met het algemene partijbestuur, dat volgens De Hoop Scheffer ook totaal overvallen is door de gebeurtenissen.

De Hoop Scheffer maakte gisteravond een aangeslagen, maar ook strijdbare indruk na de plotseling uitgebroken chaos in zijn partij. "Ik ben totaal overvallen door het vertrek van Van Rij. Dit is slecht voor het CDA", aldus de CDA-leider, die gisteravond spoorslags vanuit Utrecht naar Den Haag terugkeerde voor crisisberaad met zijn fractietop.

De afgelopen dagen vond in de CDA-top reeds koortsachtig beraad plaats. Maandag had het dagelijks bestuur, dat onder leiding staat van Van Rij een klemmend beroep op hem gedaan om lijsttrekker te worden.

De Hoop Scheffer wilde Van Rij niet meer dan een zesde plaats op de lijst geven. Een derde plek zou volgens de CDA-leider kunnen worden opgevat als het defacto partijleiderschap.

Woensdag kreeg De Hoop Scheffer alsnog het groene licht van Van Rij, die toen aangaf tot de verkiezingen van mei volgend jaar partijvoorzitter te zullen blijven. "Maar een dag later kwam de aap uit de mouw en wilde hij alsnog lijsttrekker worden", aldus De Hoop Scheffer, die zegt niets te begrijpen van de 'zig-zag-koers' van Van Rij: "Ik ben het spoor bijster."

Vandaag komt reeds de CDA-fractie in spoedberaad bijeen om de crisissituatie te bespreken. Volgens De Hoop Scheffer en diens vice-fractievoorzitter Balkenende is de vertrouwensvraag in de fractie niet aan de orde.

Prominente CDA'ers waren gisteravond geschokt door de voorzitterscrisis. Vele Kamerleden konden hun oren niet geloven toen ze het nieuws hoorden, en vrezen dat de crisis ernstige gevolgen kan hebben voor de komende verkiezingen.

De laatste maanden waren er al spanningen tussen Van Rij en De Hoop Scheffer over de kandidatenlijst voor de Kamerverkiezingen. Van Rij wilde op vijf belangrijke posities andere kandidaten, maar verloor toen de strijd met De Hoop Scheffer.

Zo was er bijvoorbeeld verschil van mening over de tweede plaats van Maria van der Hoeven.

Op de achtergrond in het CDA speelt de strijd om de opvolging van De Hoop Scheffer, als de verkiezingen wederom op een teleurstelling uitdraaien. Bij de laatste verkiezingen verloor het CDA 5 zetels. Daarbij worden zowel Van Rij als de Brabantse gedeputeerde Van Geel, nu vierde op de lijst, genoemd. Het voorzitterschap was voor Van Rij een deeltijdbaan. De accountant nam het voorzitterschap over van Hans Helgers.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 28 september 2001