AMSTERDAM - De Rabobank verwacht voor 2002 een fors lagere economische groei in Nederland, met name door de recente grote daling van het consumentenvertrouwen zowel in de Verenigde Staten als in eigen land. Ging de Rabobank vóór de aanslagen in de VS uit van een economische groei in ons land over geheel 2002 van 2,25% een kwart procentpunt meer dan het Centraal Planbureau (CPB) nu denkt de bank aan 1,75 tot hooguit 2%.

Definitieve berekeningen voor 2002 heeft de Rabobank nog niet, maar dat de economische groei inzakt, is volgens de bank vrijwel onvermijdelijk. "Een daling van het consumentenvertrouwen leidt doorgaans na zes tot negen maanden tot een knauw in de daadwerkelijke grote aankopen van consumenten", zegt Henry Berendsen van de stafgroep economisch onderzoek van Rabobank.

Gevoegd bij de te verwachten tegenvallers in de wereldhandel is het beeld voor Nederland in 2002 minder florissant dan Rabobank had berekend voordat de terreuracties in de VS plaats hadden.

Koopbereidheid en bestedingen.

"Wij waren optimistischer dan het CPB, omdat wij een positievere invloed van de wereldhandel voorzagen. Daar stond tegenover dat wij de consumentenbestedingen lager raamden. We moeten er nu sterk rekening mee houden dat de consumptiegroei nóg lager zal uitvallen", aldus Berendsen met een verwijzing naar de gisteren bekend geworden cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Daaruit blijkt dat het consumentenvertrouwen is gekelderd tot het laagste niveau sinds 1994.

Rabobank verwacht dat het herstel zich in de VS pas medio 2002 inzet, een kwartaal later dan geraamd. Dit betekent volgens Berendsen dat de economische groei in Nederland pas eind 2002 aantrekt en niet in het eerder verwachte derde kwartaal. "Pas in het laatste kwartaal bereiken wij een economische groei van 2,5 tot 2,75%, die trendmatig mag worden genoemd", verwacht Berendsen. "Over geheel 2002 ligt het percentage dus beduidend lager."

Analist Bert Burger (Effectenbank Stroeve) is minder pessimistisch. Burger wijst er op dat de bestedingen van consumenten pas gaan dalen als de werkloosheid drastisch oploopt. "De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, die mensen direct kunnen raken, tikken zwaarder aan dan het consumentenvertrouwen", aldus Burger. "In de VS gaat het hard met de ontslagen, dat is waar. Daar zul je ook zien dat de uitgaven zich op de korte termijn niet herstellen. Maar waarschijnlijk wel in de loop van volgend jaar."

In Nederland zal de werkloosheid ook stijgen, maar hooguit met tienden van procenten, verwacht Burger. "Veruit de meeste consumenten zijn niet bang hun baan te verliezen en blijven dus bereid aankopen te doen." Zelfs als het beursklimaat voorlopig slecht blijft, is er voor de bestedingen nog geen man overboord, meent Burger. "Blijft het kwakkelen met de koersen, dan houden consumenten wellicht wat vaker hun geld op zak. Maar dit effect is lang niet zo drastisch als bij een ontslaggolf."

Komt er een inval van de VS in Afghanistan, dan verwachten Berendsen en Burger geen drastische wijzigingen in het economisch beeld. Sterker nog, het consumentenvertrouwen in de VS kan dan weer aantrekken, al zal dit niet direct merkbaar zijn in de bestedingen, aldus Burger.

Net als Berendsen maakt Burger echter wel een voorbehoud. Wordt het een groter en langduriger militair conflict, waarbij andere Arabische landen worden betrokken, dan zal de spanning in het Midden-Oosten toenemen. Dit kan leiden tot hogere olieprijzen, waardoor alle voorspellingen in de prullenbak kunnen worden gegooid.

Uit een overzicht van het CBS sinds de beurscrash op Wall Street in 1987 blijkt dat de groei van de bestedingen niet altijd (drastisch) afvlakt als het consumentenvertrouwen is gedaald. Dat was wél het geval bij de Golf-oorlog in 1991, maar in veel mindere mate na de beurscrash op Wall Street in 1987 en de Azië-crisis in 1998.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 27 september 2001