DEN HAAG - De huidige PvdA-fractievoorzitter Melkert is al in 1995, in het begin van zijn ministerschap van Sociale Zaken, uitdrukkelijk gewaarschuwd voor langer bestaand misbruik bij Arbeidsvoorziening van Europese werkloosheidssubsidies (ESF).

"De RBA's (regionale arbeidsbureaus) wenden een aanzienlijk deel, circa 40 procent, van de ESF-middelen voor zichzelf aan. Het sterke vermoeden bestaat dat ESF-middelen in de plaats zijn gekomen van reguliere RBA-middelen", zegt een deelrapport van de commissie-Van Dijk, die in maart 1995 aan minister Melkert een onderzoeksverslag aanbood over de Arbeidsvoorziening.

ESF-geld was echter bedoeld voor speciale extra projecten. Volgens het rapport werd bovendien ESF-geld gebruikt voor lopende banenprojecten zoals de toenmalige Banenpool, wat ook volstrekt niet de bedoeling was.

Dit onderzoek ging over de periode voordat Melkert minister werd. Melkert sloot in december 1994 een akkoord met werkgevers en werknemers waarbij Arbeidsvoorziening ruim 100 miljoen gulden uit het Europees Sociaal Fonds mocht boeken onder 'inkomsten'.

Volgens toenmalige bestuursleden van Arbeidsvoorziening is er daardoor bij deze centrale organisatie een cultuur ontstaan waarbij het normaal was om Europees geld te gebruiken voor de gaten in de eigen begroting. Die cultuur was er echter al bij de regionale arbeidsbureaus, zo blijkt uit het rapport uit 1995.

Melkert heeft steeds benadrukt dat ESF-geld niet voor de begroting mocht worden gebruikt. Hij erkende in 1995 dat er een risico was van onduidelijkheid door 'twee petten', waarbij Arbeidsvoorziening zowel ESF-subsidies moest toewijzen als zelf ESF-subsidies kreeg. Hij beloofde toen dit uit elkaar te gaan halen.

"Uitgangspunt daarbij is dat de verantwoordelijkheid ten volle zal moeten worden gedragen door de minister van Sociale Zaken", schreef Melkert in april 1995. "De uitvoerende verantwoordelijkheid van Arbeidsvoorziening zal worden heroverwogen."

Maar in de praktijk gebeurde er weinig. Melkert besloot dat hij als minister 'op hoofdlijnen' het ESF-budget zou gaan verdelen, maar Arbeidsvoorziening behield de mogelijkheid om zelf een budget aan te vragen.

Inmiddels eist de Europese Commissie honderden miljoenen en mogelijk een miljard gulden terug van Nederland aan ten onrechte uitgekeerde ESF-subsidie. De commissie-Koning brengt eind augustus verslag uit over een onderzoek naar het ESF-geld in de afgelopen jaren.

Het oordeel van de commissie is van groot belang voor de politieke toekomst van Melkert, die op de nominatie staat om premier Kok op te volgen als PvdA-leider. Kok maakt begin september zijn beslissing bekend om al dan niet herkiesbaar te zijn.

GroenLinks-Kamerlid Harrewijn wil snel duidelijkheid van de huidige minister Vermeend (Sociale Zaken) of Melkert inderdaad in 1994 de deur heeft opengezet voor het verkeerd gebruik van ESF-geld voor de begroting van Arbeidsvoorziening. Hij vreest dat de commissie-Koning aan zo'n politieke vraag niet toekomt.

Zijn D66-collega Bakker vindt dat Nederland de Europese Commissie heeft 'beduveld'. "Dit is in wezen veel erger dan fraude", zegt de democraat die Melkert oproept om zelf opening van zaken te geven.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 25 juli 2001