DEN HAAG - PvdA-fractievoorzitter Melkert heeft in 1994 als minister van Sociale Zaken mogelijk de deur opengezet voor grootschalig misbruik van Europese werkgelegenheidssubsidies.

De huidige kroonprins van premier Kok als PvdA-leider wilde toen voorkomen dat de werkgevers- en werknemersorganisaties uit de Arbeidsvoorziening zouden stappen. Hij sloot in december 1994 een akkoord met de sociale partners waarin 105 miljoen gulden aan geld uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) werd geboekt als 'inkomsten' voor de Arbeidsvoorziening.

Volgens de regels van Brussel mocht het geld echter alleen voor speciale projecten worden gebruikt waarbij Nederland er eenzelfde bedrag bij moest leggen. De Europese Commissie eist nu honderden miljoenen terug aan subsidie over een reeks van jaren. Volgende maand presenteert de commissie-Koning een rapport over wat er is misgegaan.

Volgens Piet Hazenbosch, bestuurder van de vakcentrale CNV en betrokken bij het akkoord van 1994, ging het de sociale partners toen maar om een ding: het opkrikken van de penibele financiën van de Arbeidsvoorziening. De organisatie, verantwoordelijk voor honderden arbeidsbureaus, had regelmatig moeite haar rekeningen te betalen.

Tot grote woede van de sociale partners was dat jaar in het regeerakkoord van het eerste kabinet-Kok afgesproken om de Arbeidsvoorziening met 400 miljoen gulden per jaar te korten. "Daarmee zou het voortbestaan van Arbeidsvoorziening in gevaar komen. Wij wilden daarvoor niet verantwoordelijk zijn en de werkgevers dachten er net zo over. Melkert hield de sociale partners binnenboord door het creatief aanwenden van de ESF-miljoenen."

Hazenbosch wil het boeken van de ESF-gelden als inkomsten niet bestempelen als een 'truc', maar zegt dat "deze boekhoudkundige handeling heeft geleid tot een verkeerde cultuur bij Arbeidsvoorziening."

"Een cultuur die onzorgvuldig omgaan met de subsidieregels in de hand heeft gewerkt doordat men ging denken dat het bij de ESF-miljoenen om 'eigen geld' ging. Of die boekhoudkundige handeling verwijtbaar is, is een politieke beoordeling. Vaststaat dat Melkert wist dat hij op het randje bezig was."

Melkert sloot het akkoord met de sociale partners allerminst in het geheim. De Tweede Kamer werd gewoon geïnformeerd en maakte geen bezwaar. Melkert zelf benadrukte ook steeds dat de Europese subsidies apart gecontroleerd moesten worden. In mei 1995 zei hij in de Tweede Kamer: "ESF-geld mag niet zomaar worden opgeteld bij het budget van Arbeidsvoorziening, omdat de beschikbaarstelling ervan is geconditioneerd."

De controle op ESF-subsidies deugde in die periode echter van geen kant, zo is al gebleken. Commissievoorzitter H. Koning, ex-president van de Algemene Rekenkamer, heeft eerder bekendgemaakt dat Nederland minstens 250 miljoen gulden aan Brussel zal moeten terugbetalen. De Europese Commissie vordert eenzijdig 440 miljoen gulden terug over de periode 1994-1996. Verwacht wordt dat over de jaren daarna een vergelijkbaar bedrag in het geding zal zijn.

Melkert zelf wil pas reageren na het verschijnen van het rapport van de commissie-Koning, liet hij gisteren weten.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 25 juli 2001