AMSTERDAM - Beleggers dienen steeds vaker een claim in bij hun bank omdat hun effectenportefeuille slecht beheerd zou worden. Vorderingen van vele miljoenen guldens zijn daarbij eerder regel dan uitzondering. Hiermee lijkt de claimcultuur definitief te zijn overgeslagen naar de financiële wereld. Banken overwegen hun dienstverlening mede om die reden in te krimpen.

Tom van Loonen.

Rabobank, ING en sinds kort ook Bank Labouchere kunnen erover meepraten. Beleggers van deze instellingen vergeleken de waarde van hun aandelenportefeuille met de hoogte van hun oorspronkelijke inleg en werden vervolgens boos. Erg boos. Niet op de dalende beurs, maar op de bank. Labouchere kreeg zodoende zelfs twee vorderingen in korte tijd voor haar kiezen: bij elkaar goed voor ruim ƒ26 miljoen.

Ook het aantal klachten dat werd ingediend bij de klachtencommissie van het Dutch Securities Institute (DSI) steeg de afgelopen jaren explosief. In 2000 kwamen er 369 klachten van beleggers binnen, een toename van 35%.

Het jaar daarvoor was de stijging zelfs nog iets groter. De groei komt deels door het toenemend aantal (tot klagen bereid zijnde) particuliere beleggers, maar DSI schrijft de stroom klachten eveneens toe aan het ontstaan van een claimcultuur. Er zijn zelfs enkele advocaten die zich gespecialiseerd hebben in vorderingen van beleggers.

Volgens Tom Loonen, voormalig directeur bij Fortis Bank en auteur van diverse uitgaven over beleggingsadvies en de Klachtencommissie, besluiten steeds meer banken het risico van mogelijke claims en de daarmee gepaard gaande negatieve publiciteit uit de weg te gaan. Dalende marges maken de noodzaak hiertoe extra dringend. Minder vermogende klanten worden het liefst in de richting van internetbrokers, beursorderlijnen of beleggingsfondsen geduwd. De zorgplicht van de bank is daar veel geringer dan bij de inzet van een beleggingsadviseur. Het financiële risico voor de bank neemt zo eveneens af.

"De tendens is duidelijk waarneembaar dat financiële instellingen de kleinere effectenklanten richting alternatieve kanalen willen dirigeren. Adviseurs lijken binnenkort alleen nog toegankelijk voor de écht gefortuneerden, en dat is een ongezonde situatie", meent Loonen.

Juist in de turbulente tijden waar de markten zich nu bevinden, hebben beleggers behoefte aan een deskundig advies. Uit een recent onderzoek van het Centrum voor Marketing Analyses onder blijkt dat 43% van de particuliere beleggers prijs stelt op begeleiding en advies van hun beursorders.

Loonen, die momenteel bezig is met een promotie-onderzoek naar de toekomst van de beleggingsadviseur als gevolg van de toenemende eisen rondom de zorgplicht, is er door het toenemend aantal claims een verkeerd beeld van de adviseur aan het ontstaan. "Als je de krantenartikelen op een rijtje legt, lijken de adviseurs knoeiers van het laagste soort. De verantwoordelijkheid van de belegger zelf wordt daarbij vaak over het hoofd gezien. Je vraagt je soms af wat mensen bezield heeft hun zuur verdiende kapitaal uit handen te geven aan de eerste de beste beheerder met een mooi verkoopverhaal. En als zij op afschriften en portefeuille-overzichten dan vreemde transacties voorbij zien komen, wordt er te weinig aan de bel getrokken."

De positie van de beleggingsadviseur is volgens Loonen inmiddels weinig benijdenswaardig te noemen. "Enerzijds is er de toenemende druk door de prestatiegerichte beloning bij banken, anderzijds zijn er de toenemende eisen van de kritische klant en tot slot zijn er de strikte regels en richtlijnen van de zorgplicht. Gaat de adviseur bijvoorbeeld klantvriendelijk mee met de overschrijding van de dekkingsverplichting voor margin, of stelt hij zich strikt en zakelijk op? De adviseur die zich klantvriendelijk opstelt, belandt vaak voor de Klachtencommissie als het met de belegging fout gaat. Een lastig dilemma", aldus Loonen.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 23 juli 2001