DEN HAAG - Minister Netelenbos (Verkeer) wil haar greep op de Nederlandse Spoorwegen flink verstevigen. In de toekomst wil de PvdA-bewindsvrouw weer de bevoegdheid krijgen om de NS-directie te ontslaan als er sprake is van slechte prestaties.
De directie van het spoorbedrijf krijgt bovendien nog één maand de tijd om een gedetailleerd plan op te stellen met daarin maatregelen om de dienstverlening aan de reizigers te verbeteren.
Daarnaast wil Netelenbos, zo schrijft zij in een vertrouwelijke brief aan premier Kok en de betrokken ministers, de NS vier jaar de tijd geven om orde op zaken te stellen. Daarna is het de bedoeling dat er met de in 1995 verzelfstandigde NS een prestatiecontract wordt afgesloten voor een periode van tien jaar.
Netelenbos constateert in haar brief dat de prestaties van de spoorwegen in een "neerwaartse spiraal zijn terechtgekomen". Zij vraagt zich af of "het publieke belang wel voldoende wordt gewaarborgd en of we niet afkoersen op steeds meer frictie in het spoorsysteem".
Om het tij te keren wil Netelenbos de organisatiestructuur van de NS flink op de schop nemen. Het toezicht op sommige onderdelen moet worden vergroot, zo vindt de minister. De Rail Verkeersleiding bijvoorbeeld zou weer moeten worden samengevoegd met NS-reizigers.
Als deze onderdelen niet meer los van elkaar opereren, kan er veel beter worden gereageerd op bijvoorbeeld treinstoringen, zo redeneert Netelenbos. De afgelopen maanden regende het klachten over de stroef lopende samenwerking tussen de verzelfstandigde verkeersleiding en de machinisten en conducteurs op de treinen.
Netelenbos wil verder de verkeersleiding onder het toezicht brengen van Railnet, die verantwoordelijk is voor de capaciteit op het spoor. Verder is het de bedoeling dat de overheid juridisch eigenaar wordt van de stations, maar dat de NS de stations in de praktijk beheren.
De VVD heeft felle kritiek op de nieuwe plannen van Netelenbos, die de liberalen betitelen als een 'proefballon'. VVD-Kamerlid Hofstra vindt het belachelijk dat de NS maar liefst vier jaar te tijd krijgt om de boel op orde te brengen.
"Dat is vreselijk lang. Dat moet echt korter", aldus Hofstra, die ook geen goed woord over heeft voor de Netelenbos-voorstellen om de verkeersleiding weer 'terug te geven' aan de NS. "De Kamer heeft juist gezegd dat niet moet, maar nu wil de minister dat toch doorvoeren", aldus Hofstra.
De PvdA is met de liberalen eens dat een periode van vier jaar om puin te ruimen wel erg lang is, maar de sociaal-democraten zijn daarentegen wel positief over de andere voorstellen van Netelenbos. "Het is buitengewoon goed dat straks bij onvoldoende prestaties Netelenbos de mogelijkheid krijgt om de directie te ontslaan", aldus PvdA-kamerlid Van Gijzel.
Vakbondsleider Andries van den Berg van FNV-Bondgenoten is "niet ongelukkig" met de brief van Netelenbos. "Met dit voornemen wordt het oorspronkelijke plan van meer marktwerking een stap teruggedraaid richting één overheidsbedrijf. En dat is maar goed ook. Anders zijn wij echt op weg naar Engelse toestanden", aldus van den Berg die vooral lovend is op het idee van Netelenbos om de verkeersleiding weer onder te brengen bij de NS.
Directie en de raad van commissarissen van de NS wilden gisteren niet reageren op de brief. "Zij zullen zich er eerst serieus over beraden", aldus een woordvoerder die verwachtte dat een reactie mogelijk nog wel enkele dagen op zich kan laten wachten.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}