Een Russische betoogster marcheert met de vlag en leuzen roepend langs een haag van politiemannen in Moskou. (Foto: REUTERS)

MOSKOU - 'De Russische grond is in de verkoop', kopte het dagblad Kommersant gisteren boven een foto van een uitgetelde communistenleider Gennadi Zjoeganov. Hij had ertegen gevochten, tot de laatste snik, maar afgelopen zaterdag na een uitputtende sessie van ruim elf uur ging de kogel door de kerk. Het Russische lagerhuis, de Doema, heeft in tweede lezing zijn 'da-woord' gegeven aan de langverwachte Nieuwe Landcode.

"Dit is de belangrijkste wijziging sinds de agrarische hervormingen van Stolypin", jubelde minister van Financiën Aleksej Koedrin, verwijzend naar de beroemde tsaristische minister die begin vorige eeuw grond aan de boeren gaf. "Nu de commerciële verkoop van industriegrond ook aan buitenlanders is toegestaan, opent dit een nieuw tijdperk voor de Russische economie."

Het onderwerp vormde ruim zeven jaar lang een heet hangijzer in de Russische politiek. Onder de toenmalige president Boris Jeltsin werd tot driemaal toe de aanval geopend op het staatsmonopolie van grondeigendom, maar telkens sneuvelden de voorstellen in de Doema, dat toen nog een bolwerk van de oppositie was.

Inmiddels is het lagerhuis een werktuig van Vladimir Poetin, die alles op alles heeft gezet om nog vóór het zomerreces een aantal cruciale wetten aangenomen te krijgen. Dit moet zijn imago als hervormingsgezinde leider tijdens zijn deelname aan de G8-top van de acht rijkste geïndustrialiseerde landen, later deze week in Genua, versterken.

Zo ging de Doema vorige week in laatste lezing akkoord met een wet die het witwassen van geld via Russische banken (wat nu nog op grote schaal gebeurt) moet tegengaan. De boodschap is duidelijk: Moskou wil af van zijn internationale bandietenstatus.

"Maar om dat te bereiken moeten de wetten ook daadwerkelijk worden uitgevoerd", zegt een waarnemer. "En dat is waar het nogal vaak aan ontbreekt. Corruptie valt niet zomaar met een wet te bestrijden."

Terwijl een handjevol communisten buiten het Doemagebouw tegen "de verkwanseling van de heilige Russische grond" protesteerde, en de ultra-nationalist Vladimir Zjirinovski zelfs met stenen bekogelde, werden zaterdag binnen het Doemagebouw in achterafkamertjes deals gesloten.

Van de vijfhonderd naar voren gebrachte amendementen werden er uiteindelijk tweehonderd in behandeling genomen. Het langst werd gedebatteerd over de eigendom van grond door buitenlanders, en buitenlandse organisaties. Deze is nu mogelijk, maar kent wel beperkingen. Zo is het eigendom van "bossen, rivieren, geheime bedrijven alsmede van militaire objecten" uitgesloten.

Ook de liberale, hervormingsgezinde Jabloko-fractie van Grigori Javlinkski, die driehonderd wijzigingen naar voren had gebracht, ging uiteindelijk door de knieën. "De wet is voor ons simpelweg te belangrijk", zei het prominente Jabloko-lid Vladimir Loekin. "Het houdt verband met hoe wij de toekomst van Rusland zien."

De vrije koop en verkoop geldt evenwel (nog) niet voor landbouwgrond. Feitelijk is de nieuwe wet direct van invloed op slechts twee procent van het Russische grondoppervlak; maar deze is wél goed voor driekwart van alle investeringen uit het buitenland.

De Russische regering verwacht dat door de nieuwe Landcode de buitenlandse investeringen zullen oplopen van vier tot rond de dertig miljard dollar rond 2007. De definitieve aanname van de Code in de herfst wordt als een formaliteit gezien.

De communisten, die sinds de Oktoberrevolutie van 1917 iedere privé-eigendom van grond als het zwaarste taboe zien, hebben aangekondigd naar het Constitutionele Hof te stappen. "We staan op de rand van een oorlog", dreigde Zjoeganov.

Volgens het communistische Doemalid en Nobelprijswinnaar Zjores Alfjorov zal het eigendom van privé-grond voor Rusland even catastrofale gevolgen hebben als de privatiseringen begin jaren negentig van staatseigendommen. Toen kreeg een clubje zakentycoons voor een appel en een ei de kroonjuwelen van de industrie in handen. Volgens de Communistische en de Agrarische fractie heeft Poetin via de regering de Landcode op illegale wijze erdoor gedrukt.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 17 juli 2001