AMSTERDAM - Nederland staat aan het begin van een nieuwe filantropische Gouden Eeuw. Er blijkt zich momenteel voor miljarden guldens in vermogensfondsen te bevinden die zich alleen op het goede doel richten. Ook is er een ongekende groei van het aantal particulieren dat tenminste 100.000 gulden aan het oprichten van een eigen fonds besteedt.

Daarnaast tonen vooral de nieuwe rijken zich voor het eerst bereid opening van zaken te geven omtrent hun eigen filantropische activiteiten.

In gesprekken met deze krant zegt bijvoorbeeld Eckhart Wintzen, met een geschat vermogen van 415 miljoen gulden, zijn hele kapitaal in te zetten om "de economie minder ruïneus te maken". Sylvia Tóth (250 miljoen) en Alfred Heineken (11,6 miljard) roepen medevermogenden op om zich ook aan het goede doel te wijden.

"Het goede doel is in Nederland een industrie geworden", stelt professor T. Schuyt, buitengewoon hoogleraar filantropie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. "De mensen zijn rijker geworden en de overheid trekt zich terug. Steeds meer projecten worden medegefinancierd met filantropisch geld. Ook banken en verzekeraars spelen met speciale fondsen in op deze trend."

Een ander signaal komt uit de wereld van de erfenissen. Volgens het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) heeft dat voor wat betreft giften aan goede doelen al geleid tot een stijging van 45 procent over de laatste vijf jaar: van 190 miljoen gulden naar 450 miljoen.

Volgens andere schattingen komt er de komende veertig jaar tussen 6 en 22 miljard gulden aan nalatenschappen vrij. Steeds meer geld daarvan gaat naar goede doelen. Zo kregen vorig jaar het Wereld Natuurfonds en het Kankerfonds respectievelijk 11 en 28 miljoen gulden van twee erflaten.

Gevolg hiervan is dat er een nieuwe dynamiek ontstaat. Zo worden bejaardentehuizen met particulier geld gebouwd en heeft het vermogensfonds, stichting Sluyterman van Loo, 2,5 miljoen gulden uitgeloofd voor projecten die eenzaamheid onder ouderen kunnen tegengaan. Ook worden medisch en wetenschappelijk onderzoek en zelfs de stichting Thuiszorg gesponsord.

Volgens dr. Marco van Leeuwen, deskundig op het gebied van de geschiedenis van de filantropie, staan we "inderdaad aan de vooravond van een nieuwe Gouden Eeuw voor de filantropie". "Niet de staat, niet de markt, maar vermogensfondsen worden de smeerolie die de samenleving nodig heeft." Daarmee keren we weer terug naar de geschiedenis, want ook in de echte Gouden Eeuw was Nederland een charitasland bij uitstek.

Vanaf morgen brengt deze krant meer achtergronden in een serie over de nieuwe filantropie.

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 13 juli 2001