MOSKOU - De bloedplekken mogen dan verwijderd zijn, de herinnering is gebleven. Het beeld van de weerloze student die in zijn eentje tracht een rijdende tank tegen te houden is voor altijd verbonden met het plein van de Hemelse Vrede in Peking. In 1989 werd daar op gruwelijke wijze een studentenopstand neergeslagen. Als het aan de Chinezen ligt, is hetzelfde plein over zeven jaar bedekt met een dikke laag zand. Niet om misstanden uit een besmeurd verleden aan het oog te onttrekken, maar om de olympische wedstrijden beachvolleybal af te werken.

Een jonge Chinees speelt met het standbeeld van een handballer in Peking. (Foto: AP)

Samen met Istanboel, Osaka, Parijs en Toronto is de Chinese hoofdstad kandidaat voor de organisatie van de Olympische Spelen in 2008. Overmorgen zullen de leden van het Internationaal Olympisch Comité tijdens het 112e IOC-congres in Moskou in een geheime stemming hun voorkeur uitspreken. Terwijl het aftellen nadrukkelijk is begonnen, heeft Peking nog altijd de beste papieren in handen. Ondanks alles. Want de wereldwijde protestacties tegen de schendingen van de mensenrechten in China kan ook het IOC niet ontgaan zijn, evenals de kritiek op de Chinese overheersing in Tibet. Enkele leden zijn door actievoerders reeds met hun leven bedreigd als de Spelen naar China gaan en zelfs het Amerikaanse congres bemoeide zich eerder dit jaar met de strijd om de vijf olympische ringen door het IOC op te roepen het bid van Peking te negeren.

In Moskou is de Chinese delegatie er daarom veel aan gelegen zich van haar beste kant te laten zien. Er wordt van achter de promotiestands dan ook veel gelachen en gepraat. Dat laatste gebeurt bijna uitsluitend in het Chinees. Het bid-comité heeft dan wel westerse pr-managers aangetrokken om de eigen presentatie te verbeteren, maar tot beheersing van de Engelse taal heeft het niet geleid. Kritische vragen over de kandidatuur van de stad worden bovendien steevast doorverwezen naar iemand anders (die er toevallig nét even niet is) of in het geheel genegeerd.

Critici hebben een eventuele uitverkiezing van Peking al vergeleken met de Spelen van 1936 in Berlijn, waar het evenement vooral diende om propaganda te maken voor het Hitler-regime. Die vergelijking gaat de Chinezen veel te ver. Liu Jingmin, vice-burgemeester van Peking, erkent dat er problemen bestaan. "Maar de organisatie van de Spelen zal juist helpen de situatie in ons land en de leefomstandigheden van de bevolking te verbeteren. Ons bid vertegenwoordigt de inwoners van China en niet slechts de communistische partij."

IOC-leden, onder wie scheidend voorzitter Juan Antonia Samaranch, hebben eerder al onderkend dat de eventuele toewijzing van het grootste sportevenement ter wereld aan Peking, woonplaats van ruim 13,8 miljoen Chinezen, juist een unieke kans is het land te veranderen. Acht jaar geleden, kort na het bloedblad op het plein van de Hemelse Vrede, verloor Peking nipt de strijd van Sydney. En veranderde er niets. Met een keuze voor Peking zou Samaranch bovendien zijn laatste kunstje leveren. Nog nooit werden in China immers Olympische Spelen georganiseerd. Het land meent er inmiddels ook recht op te hebben. Volgens eigen onderzoek zou 96 procent van de bevolking van Peking achter de olympische kandidatuur van de stad staan en slechts 0,3 procent 'actief tegen' zijn. "De stem van de mensen in China moet gehoord worden. Het zou onlogisch én oneerlijk zijn om de mensenrechtensituatie in China aan te grijpen om tegen Peking te stemmen en zodoende de droom van zoveel mensen te torpederen", vindt Liu Jingmin. Hij maakt van de nood graag een deugd. De problemen in zijn land kunnen met de Spelen in ieder geval deels opgelost worden, zo benadrukt hij keer op keer. "Veel zaken zijn voor verbetering vatbaar, waaronder de mensenrechtensituatie."

Zeker is in ieder geval dat de Spelen een enorme impuls voor de Chinese economie zouden betekenen. De organisatie weet zich in dat geval bijvoorbeeld verzekerd van 49 procent van de reeds verkochte tv-gelden, hetgeen in de praktijk ruim twee miljard gulden betekent. Bovendien is Peking een interessante afzetmarkt voor IOC-sponsors als Coca-Cola, Kodak en McDonalds. Ondertussen is men, vertrouwend op de goede afloop, al druk aan het investeren geslagen. Bijna vijftig miljard gulden (!) is vrijgemaakt voor de 'schoonmaak' van de stad, volgens een eigen persbericht betreft het de grootste operatie sinds de bouw van de Chinese muur. Zo wordt er fors geïnvesteerd in uitbreiding en verbetering van het wegennet en ook het probleem van de luchtvervuiling geniet een hoge prioriteit. Niet toevallig werden de laatste twee punten in het rapport van de evaluatiecommissie van het IOC als belangrijke nadelen aangemerkt.

Over communistisch China, bij de Spelen in Sydney goed voor 28 keer goud, bestaat volgens het bid-comité een te negatief beeld, zowel op politiek als op sportief (doping) vlak. In een originele poging dat te veranderen schakelde men eerder al de vaak onderscheiden filmmaker Bud Greenspan in om een positief beeld van sportnatie China te creëren. Het plan beachvolleybal te gaan spelen op het plein van de Hemelse Vrede was minder goed doordacht en viel bij het IOC in slechte aarde. Maar ook ondanks deze misser blijft Peking favoriet. Liu Jingmin: "We hebben vertrouwen in de uitslag. Geen probleem is onoverkomelijk."

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 11 juli 2001