ZAGREB - Daags nadat de aanklager van het Joegoslavië-Tribunaal, Carla Del Ponte, premier Ivica Racan twee verzegelde uitleveringsbevelen overhandigde voor arrestatie en uitwijzing van Kroatische generaals, is afgelopen weekeinde in Kroatië een regeringscrisis ontstaan.

Premier Racan. (Foto: EPA)

Racan belegde zaterdag een spoedvergadering van zijn kabinet, besloot met het Tribunaal mee te werken en zijn ministerie van Justitie te vragen de twee generaals op te pakken. Prompt echter stapte een coalitiepartner uit de regering, waarmee Racan zijn bescheiden meerderheid in het parlement verliest.

Voor Racan dreigt de crisis desastreus af te lopen. Begin volgende week moet het parlement hernieuwd het vertrouwen in zijn nu minderheidskabinet uitspreken en alles wijst erop dat hij die stemming gaat verliezen. Dan zijn nieuwe verkiezingen nodig, waarbij de nog immer actieve nationalisten van wijlen president Franjo Tudjman hoge ogen kunnen gaan gooien.

De druk van Del Ponte en donors op Kroatië nam toe na de uitlevering van Slobodan Milosevic door buurland Servië. Racans probleem is nu tweeledig. De nationalisten kunnen nu hun slag slaan. Politiek zijn zij nog steeds niet uitgerangeerd en zij kunnen gebruik maken van het alom levende gevoel dat Kroaten geen oorlogsmisdaden hebben begaan. Zij verdedigden alleen hun land. De misdadigers zijn in Kroatische ogen nog steeds de Serviërs.

Anderzijds zijn de donors van dit kleine maar brave pro-westerse Balkanland niet zo genereus geweest als nu in het geval van Servië, waardoor het economische hervormingsbeleid is blijven steken. En daarmee de inkomens. Kiezers willen, achttien maanden na het aantreden van de regering-Racan, dolgraag afrekenen met dit voor hen nog niet zichtbare bezuinigingsbeleid.

Racan heeft nu een week de tijd om zijn politieke huid te redden en daarmee wellicht te verhinderen dat zijn net opkrabbelende land weer terugvalt in een golf van nationalisme. Waarnemers in Zagreb noemen het cynisch dat het Tribunaal wil afrekenen met de ernstigste vormen van nationalisme op de Balkan, met het bestraffen van uit etnisch chauvinisme begane misdaden en daarmee tegelijkertijd het in zijn kooi gestopte nationalistische monster weer de vrijheid te geven.

Of het zover komt, zal in de komende weken moeten blijken. Racan heeft gisteren nadrukkelijk gezegd dat Kroatië geen andere keuze had. "Iedere andere oplossing zou een conflict met de wereld, met Europa, hebben veroorzaakt en opnieuw isolement", aldus de premier, die het ontslag moest accepteren van de vier ministers van zijn belangrijke coalitiepartner, de Sociaal Liberalen.

Die hebben 23 zetels in het 151 zetels tellende parlement. Racans Sociaal Democraten 45, terwijl de nationalisten 41 leden in de volksvertegenwoordiging hebben. Racan geniet de steun van kleinere partijen, die echter van gedachten kunnen veranderen gezien de groeiende tegenstand onder de bevolking tegen de uitlevering van de twee generaals, vermoedelijk Ante Gotovina en Rahim Ademi.

De nationalisten lieten zaterdag al meteen van zich horen. Ze plannen 'radicale maatregelen', waaronder blokkades van wegen en de luchthaven om eventuele uitlevering van Gotovina en Ademi te verhinderen.

zoek naar gerelateerde artikelen

ma 9 juli 2001