DEN HAAG - Het CDA wil dat de Tweede Kamer een onderzoek instelt naar leaseconstructies waarbij Nederlandse nutsbedrijven en (semi-)overheidsinstanties zijn betrokken.

Het onderzoek moet volgens CDA-kamerlid Hans van den Akker worden uitgevoerd door een advocatenkantoor dat is gespecialiseerd in Amerikaans en Nederlands fiscaal recht.

"Alleen op basis van een gefundeerd en doorwrocht juridisch onderzoek naar leaseconstructies kan op een zinvolle manier inhoud worden gegegeven aan de controlerende functie van de Tweede Kamer", aldus Van den Akker, die mede in actie komt na enkele publicaties in deze krant over cross border lease.

Vandaag zal Van den Akker zijn voorstel inbrengen tijdens een procedurevergadering van de vaste kamercommissie voor economische zaken. "Ik heb niks tegen leasen, maar het moet wel volgens de wettelijke voorschriften verlopen en daar heeft de kamer nu geen zicht op."

Cross border lease is een fiscale constructie waarmee Nederlandse nutsbedrijven en (semi-)overheidsinstanties uiteenlopende openbare voorzieningen, zoals energiecentrales en zuiverings- en afvalverwerkingsinstallaties, voor minimaal ƒ13,5 miljard aan Amerikaanse topbedrijven en banken hebben verhuurd om deze vervolgens 'terug te leasen'.

Van den Akker vraagt zich af welke zekerheden de Amerikaanse huurders van de Nederlandse instanties hebben gekregen. Formeel blijft het eigendom in handen van de Nederlandse (semi-)overheden. Naar Amerikaans recht worden de VS-bedrijven echter economisch eigenaar. Er zijn dus per 'deal' twee eigenaren in twee verschillende belastingstelsels.

Dat kan, zo vreest Van den Akker, later problemen opleveren. "Wat als de Amerikanen ineens allerlei eisen gaan stellen aan bijvoorbeeld een energienetwerk?", aldus Van den Akker. "Door een overeenkomst waarmee honderden miljoenen dollars zijn gemoeid, bestaat de kans dat de Nederlandse partij min of meer invloed verliest op de openbare voorziening, ook al wordt het juridische en economische eigendom formeel niet uit handen gegeven."

Vergelijk het met een hypotheek die een particulier bij de bank afsluit voor een huis, verduidelijkt de christen-democraat. "Als de eigenaar in gebreke blijft, heeft de bank de woning als onderpand. De vraag is of zoiets ook kan gebeuren bij leaseconstructies. We mogen natuurlijk niet het risico lopen dat openbare voorzieningen worden aangetast en Nederlandse consumenten en bedrijven later de dupe worden van deals die nu lucratief lijken."

Uit documenten die door deze krant zijn ingezien, blijkt dat de Belastingdienst voor tientallen cross border leaseconstructies toestemming heeft gegeven. Onder alle overeenkomsten staat een handtekening van een Nederlandse belastinginspecteur. Volgens een woordvoerder van het ministerie van Financiën gaat het echter niet om 'rulings'. Dat zijn zekerheden die de fiscus vooraf geeft aan buitenlandse investeerders in Nederland. "De Belastingdienst geeft bij de overeenkomsten aan dat er wat Nederland betreft geen bezwaren tegen de overeenkomst zijn, dat is alles", aldus de zegsman.

In de overeenkomsten staat gedetailleerd hoe de fiscale overdracht plaats vindt. Het gaat daarbij onder meer om de vennootschapsbelasting (vpb), de overdrachtsbelasting en de btw. Op al deze fiscale terreinen is aangegeven dat de Amerikaanse investeerders in Nederland over een periode van 25 jaar geen belasting betalen.

Normaal gesproken moet iedere koper van een Nederlands onroerend goed 6% overdrachtsbelasting betalen. Maar omdat de Amerikanen naar Nederlands recht geen koper zijn en dus geen eigenaar worden, hoeven zij dat niet. Daardoor blijven de inkomsten die de Amerikaanse investeerders uit de Nederlandse openbare voorziening krijgen vrij van 35% vpb. En ook btw hoeft er niet te worden betaald. De redenering hier is dat bij cross border lease de huur- en verhuurbedragen in een gesloten cirkel worden rondgepompt. Daardoor mag de te betalen btw door de Amerikanen direct worden verrekend met de te ontvangen btw.

"Zonder deze zekerheden vooraf gaan de cross border deals absoluut niet door. De Amerikanen willen precies weten waar zij aan toe zijn en in dat opzicht is wel degelijk sprake van rulings", aldus ingewijden uit de advieswereld.

zoek naar gerelateerde artikelen

di 3 juli 2001