AMSTERDAM - De kaste-samenleving in India begint scheuren te vertonen. Vanuit het allerlaagste segment van de gemeenschap, de kastelozen, groeit het verzet tegen hun inferieure positie. Deze 'onaanraakbaren' worden daarbij gesteund door de mensenrechtenorganisatie Amnesty International.

Casimir (51) en Jyothi Raj (49), afgelopen week op uitnodiging van Amnesty op bezoek in Nederland, ogen als een doorsnee Indiaas echtpaar. Toch mijden vele Indiërs hen. Want de Raj's zijn onaanraakbaren, ofwel Dalits.

In India leven 160 miljoen onaanraakbaren op een bevolking van ruim een miljard mensen. Ze zijn slachtoffer van wat 'de verborgen apartheid' van India wordt genoemd. Hoewel iedereen volgens de grondwet gelijk is, zijn Dalits door hun afkomst veroordeeld tot een leven van de allerarmsten.

De onaanraakbaren hebben de smerigste, 'onreine' baantjes en krijgen vaak geweld te verduren, zo melden mensenrechtenorganisaties. Jyothi voegt daaraan toe: "Het is vrijwel onmogelijk aan je lot te ontkomen; leegt je vader wc's, dan wordt dat ook jouw baan."

Casimir somt voorbeelden uit eigen ervaring op. "Als wij elders een dorpsrestaurant bezoeken, wordt eerst naar onze afkomst gevraagd. Horen mensen dat we Dalits zijn, dan moeten we uit aparte kopjes drinken, op aparte plaatsen zitten." Die discriminatie geldt overal.

De oorsprong van het kastenstelsel ligt in 3000 jaar oude geschriften van het hindoeïsme, de dominante godsdienst in India. Dit geloof heeft mensen ingedeeld in vier kasten, die hun taak en positie in de samenleving bepalen. Dalits vallen buiten dit systeem. Ze worden als een inferieure groep beschouwd. "We zijn minder dan dieren, kasteloos, helemaal niets", legt Casimir uit. Aanraking met de kastelozen veroorzaakt volgens dit geloof onreinheid. Daarmee zijn de onaanraakbaren veroordeeld tot een leven buiten of aan de rand van het dorp.

"Maar wij moeten volgens heilige geschriften wel de gemeenschap dienen", zegt Casimir. "In de praktijk zijn dat de hoogste twee kasten." Die laten het smerigste en 'onreine' werk als wc's schoonmaken en dode dieren opruimen over aan de Dalit-bedienden. Deze arbeid wordt slecht of niet betaald."

Tegen de straffeloze uitbuiting en het geweld groeit verzet onder de Dalits. De Raj's zijn een goed voorbeeld. "Mijn organisatie geeft trainingen in dorpen om Dalits sterk te maken tegen het onrecht dat ze dagelijks ondervinden", vertelt Jyothi. Casimir is bezig de geschiedenis van de Dalits te beschrijven. Het echtpaar wist zelf aan zijn lot te ontsnappen door opleidingen te volgen op christelijke missie-scholen. "We hebben ook geleerd trots te zijn op onze afkomst", zegt Casimir overtuigend.

De Indiase regering doet veel te weinig om de situatie van Dalits te veranderen, vinden de Raj's. "Met onze wetten is niks mis. Alleen de wil en de instrumenten om de wetten uit te voeren, ontbreken", zegt Jyothi. "Er zijn slechts 5 procent Brahmanen in India, de hoogste kaste, die alle topposities in handen hebben. Daartoe behoren ook de uitvoerders van de wetten, de rechters en de politie. Zij lopen niet hard om onrecht tegen Dalits aan te pakken."

De kastelozen, die het dubbel zo zwaar te verduren krijgen, zijn de vrouwen, meldt Amnesty deze maand. De Raj's noemen als voorbeeld de beruchte tempelprostitutie. Dalit-vrouwen, zogenoemde 'dienaren van God' worden door hun situatie gedwongen priesters en dorpsleiders met hun lichaam 'te dienen'.

De angst voor onreinheid blijkt voor de bestuurders en religieuzen geen belemmering voor contact. "Alleen bij daglicht", zegt Jyothi afkeurend. Deze hypocrisie overtuigt het echtpaar ervan dat de discriminatie van Dalits duidelijk ook met ordinaire uitbuiting heeft te maken. Niet voor niets komt onder Dalits de meeste kinderarbeid voor. Aan deze praktijken moet een einde komen.

"Het enige dat ik wil zijn mijn rechten als Indiër", vindt Casimir. Met een hoopvolle blik verklaart hij. "Het mag misschien nog duizend jaar duren, op een dag zijn we gewoon mensen."

Een twintigtal Europarlementariërs uit bijna alle fracties vroeg vorige maand Euro-commissaris Chris Patten zich hard te maken om het Indiase kastesysteem op de agenda te krijgen van de Wereldconferentie tegen Racisme op 31 augustus in Zuid-Afrika. India verzet zich hiertegen omdat het meent dat het kastesysteem niet valt onder rassendiscriminatie.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 23 juni 2001