DEN HAAG - De dertiende maand voor rijksambtenaren kan er alleen komen als de vakbonden bereid zijn daarvoor een gedeelte van de jaarlijkse loonstijging in te leveren. Op die manier kan via de cao gedurende een aantal jaren een structurele dertiende maand worden opgebouwd.
Dat zegt minister Gerrit Zalm (Financiën). De dertiende maand is voor de Abvakabo FNV en de CFO het speerpunt bij de cao-onderhandelingen voor de 113.000 rijksambtenaren die na de zomer beginnen. Volgens de bonden is de dertiende maand die neerkomt op 8% van het bruto jaarsalaris noodzakelijk om ambtenaren marktconform te belonen.
Ook de commissie van hoge ambtenaren die onder leiding van topambtenaar Van Rijn van Binnenlandse Zaken begin dit jaar een advies voor het kabinet opstelde over het beloningsbeleid voor overheidsdienaren, noemde de dertiende maand een belangrijk beloningsinstrument. Deze commissie vond dat banen bij de overheid en semi-overheid met extra geld, oplopend tot zo'n ƒ10 miljard, aantrekkelijker moeten worden gemaakt. Voor volgend jaar heeft het kabinet al zo'n ƒ2 miljard uitgetrokken om de arbeidsvoorwaarden voor deze sectoren te verbeteren, maar voor de vakbeweging gaat dat niet ver genoeg.
De bonden eisen voor 2002 een loonsverhoging van 4%. Daarbovenop willen zij zo'n 2% om de huidige eindejaarsuitkering van rond de 1% in enkele jaren uit te bouwen tot volwaardige dertiende maand.
Volgens Zalm wordt dat veel te duur en is het risico groot dat er een 'haasje over effect' met het bedrijfsleven ontstaat. "Dat is helemaal niet nodig. De beloningsstructuur bij het rijk is beslist niet slecht", aldus Zalm. Tegelijkertijd wil hij geen blokkade opwerpen tegen het fenomeen dertiende maand. Maar dan kan deze het best worden ingevoerd via het scenario van de dit voorjaar afgesloten politie-cao, aldus Zalm.
In deze driejarige cao is afgesproken dat de collectieve loonstijging is beperkt tot gemiddeld 1 à 2% per jaar. De rest van de loonruimte wordt gebruikt voor de opbouw van een dertiende maand. Dit jaar is de eindejaarsuitkering nog slechts 2,5%, maar in 2002 wordt deze al 5,25% om in 2003 op het volwaardige niveau van 8% te belanden. "Een prima voorbeeld van een manier waarop het wél kan: een stapje terug doen met de algehele salarisgroei om een dertiende maand in stappen mogelijk te maken", meent Zalm, die benadrukt dat hij zich niet als cao-onderhandelaar wil opwerpen. "Dat doet het ministerie van Binnenlandse Zaken."
De bewindsman komt tot zijn ontboezeming bij de start van de werving voor kandidaten van de verkiezing tot Overheidsmanager van het jaar. Juryvoorzitter Zalm voelt zich nauw betrokken bij dit evenement. In de voorrondes bezoekt hij zelf kandidaten die hij het hemd van het lijf vraagt. Of de 'slachtoffers' beginnen te bibberen als de minister langs komt? "Nee hoor, anders zouden zij bij voorbaat al afvallen. Zij moeten sterk in hun schoenen staan", schatert Zalm.
Goede overheidsmanagers krijg je niet door veel te betalen, is de stelling van Zalm. Daarvoor is veel meer nodig. "Training, begeleiding en opleiding en het geven van verantwoordelijkheid zijn elementen die je tegenwoordig bij de overheid in ruime mate aantreft", weet Zalm. Tegelijkertijd beseft hij dat het salaris ook een belangrijke rol speelt.
"In de lagere rangen van de overheid wordt gemiddeld beter betaald dan in vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. Bij topfuncties is dat andersom. Maar een directeur-generaal zit toch gauw op 2 tot 2,5 ton. En we geven, afhankelijk van het functioneren, toeslagen van 10% of meer op het salaris. Ook veel directeuren op ministeries zitten tegenwoordig in de hoogste loonschalen", aldus Zalm. "Kortom, de vrijheid van belonen is de laatste jaren fors toegenomen. Natuurlijk, een salaris van een half of een heel miljoen zul je bij de overheid nooit verdienen. Daar staat tegenover dat je met tal van onderwerpen bezig bent die van groot belang zijn voor de samenleving. En dat is ook heel wat waard."
FOTOBIJSCHRIFT:
Dit jaar vindt voor de vierde keer de verkiezing 'Overheidsmanager van het jaar' plaats. De verkiezing wordt, met steun van het ministerie van Binnenlandse Zaken, georganiseerd door een stichting die onder voorzitterschap staat van voormalig staatssecretaris van Sociale Zaken Robin Linschoten. Kandidaten uit alle geledingen van de overheid kunnen tot 15 juli worden aangemeld.
Na de zomer maakt de jury onder leiding van Gerrit Zalm die wordt bijgestaan door deskundigen uit de overheid en het bedrijfsleven een selectie van de kandidaten. Een groep van acht tot tien kanshebbers wordt persoonlijk door de jury bezocht. Ook bestuurders en de voorzitter van de ondernemingsraad mogen hun mening over de kandidaten geven. Na deze ronde gaan drie kandidaten naar de finale, die eind november wordt gehouden in hotel Huis ter Duin in Noordwijk.
In 2000 werd de verkiezing gewonnen door de Brabantse politiecommissaris Peter van Zunderd, die in dat jaar tevens verantwoordelijk was voor de veiligheid bij Euro 2000. "Een parel aan de kroon van het openbaar bestuur", aldus het juryrapport.
De organiserende stichting wil met de verkiezing overheidsmanagers, die vaak achter de schermen in een snel veranderende samenleving hun activiteiten verrichten, stimuleren trots te zijn op hun werk.
Kandidaten kunnen worden aangemeld via de website van de stichting, waar ook informatie staat over de eisen waaraan de manager moet voldoen: www.overheidsmanager.nl
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}