ZEIST - "De onrust en verwarring in de zorg zijn door de minister zelf opgeroepen." Voorzitter Hans Wiegel van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) opent de aanval op minister Els Borst (Volksgezondheid).

HANS WIEGEL...Borst heeft teveel beloftes gedaan... (Foto: Roel Dijkstra)

Na voorjaarsnota en -brief is het chaos troef. "We weten nu nog niet wie wat krijgt en hoe dat gefinancierd wordt", zegt Wiegel met de eeuwige sigaar in zijn hand. "Borst heeft gewoon te veel beloftes gedaan."

Hoewel de VVD'er de politiek heeft verlaten, zit hij er nog middenin. De zorgverzekeraars moeten van Den Haag immers uitgroeien tot de 'regisseurs van onze gezondheidszorg'. In het nieuwe stelsel zal niet langer de overheid maar de klant bepalen waaraan behoefte is. Ofwel: van een aanbod- naar een vraaggestuurd systeem.

De marktwerking zou moeten leiden tot een betere zorg voor een in verhouding betere prijs. En dit alles onder leiding van de zorgverzekeraars die verantwoordelijk worden voor dat nieuwe inkoopbeleid. Maar die rol wordt hun volgens Wiegel nu al onmogelijk gemaakt door de strakke budgetteringen en het woud van regels en instanties. "We worden bekneld door Haagse financiële kaders of organen die in het verlengde daarvan liggen. Zo houden we elkaar gevangen."

"De beoogde omslag naar decentralisatie komt tot stilstand", schreef hij de minister in een brandbrief. "Als ze ons niet meer financiële ruimte geeft en weigert de regelzucht los te laten, frustreert de minister de modernisering van het zorgstelsel. En als die trein tot stilstand komt, wordt het een veredeld rondje om de kerk. We weten hoe de hazen lopen in Den Haag. Als we nu niet doorpakken, moeten we anderhalf jaar wachten op een nieuw kabinet. Intussen lopen wij vast. En dan is de Tweede Kamer natuurlijk heel verbaasd en zegt: 'Laten we maar terugkeren naar het oude'."

In totaal gaat er dit jaar ƒ2,2 miljard extra naar de gezondheidszorg. Volgend jaar nog eens ƒ3,1 miljard. Hoewel het om aanzienlijk bedragen gaat, komen de zorgverzekeraars dit jaar al zo'n ƒ800 miljoen tekort. Veel instellingen krijgen minder geld dan zij geclaimd hadden.

Claims die geïnventariseerd en goedgekeurd waren door ZN. Claims die kortom noodzakelijk zijn om een inhaalslag te maken. Naast personeelstekorten en wachtlijsten kampt de sector met onder meer een toenemende vraag naar zorg onder invloed van de vergrijzing en technologische ontwikkelingen. Maar ook geneesmiddelen zijn duurder geworden. Net als de praktijken van de strijdlustige huis- en tandartsen.

"Hoewel de minister in haar eigen actieplan 'Zorg Verzekerd' aangeeft dat de budgettering geen struikelblok meer mag zijn, is dat nu toch nog steeds het geval", zegt Wiegel. "En daarmee verkeren we in een impasse. Borst heeft te veel beloftes gedaan. Je moet het eerst regelen en pas dan zeg je 'ik zal m'n best doen om het te regelen'. Dat is politiek. Maar de minister heeft eerst tegen iedereen gezegd dat geld geen probleem is. Dien goede plannen in, zei ze. En nu liggen die er, dat is een gigantische klus geweest, en dan worden ze niet gehonoreerd."

Zo zullen onder meer de ziekenhuizen niet de door hen gevraagde ƒ130 miljoen krijgen voor genees- en hulpmiddelen. En ook de specialisten moeten water bij de wijn doen. Zelfs voor de wachtlijstaanpak is minder geld beschikbaar dan de ziekenhuizen nodig achten. Borst trekt er zo'n ƒ100 miljoen voor uit terwijl er ƒ300 miljoen geclaimd is.

"Per dag neemt de verwarring in de zorg toe. Als de geldstromen stagneren, moeten de instellingen noodgedwongen interen op hun eigen budgetten. Het kan toch niet zo zijn dat een dure ziekenhuis-cao leidt tot langere wachtlijsten", zegt de voorzitter verontwaardigd. "Maar dat is wel wat er nu dreigt te gebeuren. Ik kan u zeggen dat als de ziekenhuizen geforceerd worden extra middelen uit de wachtlijstgelden te halen, de rapen helemaal gaar zijn."

De voorzitter pleit er daarom voor dat het in zijn ogen rigide budgetteringssysteem zo snel mogelijk op de helling wordt gezet. Wiegel vindt dat er uitgegaan moet worden van wat er nodig is en niet van wat financieel-economisch verantwoord is. "Laat ons tweemaal per jaar een reële inventarisatie maken en neem dat als uitgangspunt. En geef ons dat vertrouwen ook."

"De grootste fout die de minister heeft gemaakt, is dat ze er bij haar aantreden mee akkoord is gegaan dat de uitgaven voor de gezondheidszorg niet meer dan 1,3% per jaar zouden stijgen ten opzichte van de totale uitgaven van de gezondheidszorg. Inmiddels is dat wel opgetrokken naar 2,3%, maar ik kan u zeggen dat dat niet genoeg is. De gezondheidszorg is daardoor financieel klem gezet."

De ziekenfondsen kunnen meerkosten bovendien nauwelijks doorberekenen in de premies. De hoogte van de procentuele ziekenfondspremie wordt immers nog altijd bepaald door het kabinet.

"Maar als Borst haar fiat geeft voor de voorgestelde verhoging van de praktijkkostenvergoeding van huisartsen, moet dat wel gefinancierd worden uit een verhoging van de ziekenfondsbudgetten", legt Wiegel uit. "Dat kan nu niet, waardoor er gaten in de begroting en dus zorg dreigen te vallen."

Waar het gaat om de particuliere ziektekostenverzekering zullen de verzekeraars de verwachte kostenstijging van zo'n 12 tot 14% voor dit jaar onder de loep nemen. Dat dit leidt tot een verhoging van de premies, lijkt onvermijdelijk.

"We zullen inventief moeten zijn", antwoordt de politicus desgevraagd. "Laat de klant maar bepalen hoeveel hij overheeft voor zijn gezondheid. Dan krijgt hij in ieder geval waar voor zijn geld. En dat is meer dan nu het geval is."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 26 mei 2001