AMSTERDAM - De shake-out onder beursfondsen in de it-sector lijkt nu pas goed van start te zijn gegaan. Bedrijfjes worden opgeslokt door grotere ondernemingen of leggen het loodje.

Vorige week werd het softwarebedrijf Ring geveld door een faillissement. Deze week leidden de financiële problemen bij Management Share tot verlening door de Amsterdamse rechter van uitstel van betaling.

En het ziet er niet naar uit, dat het hierbij zal blijven. Met name bij de traditionele it-bedrijven zullen klappen vallen. "Het is nog maar het topje van de ijsberg", zegt directeur Martin Dekker van de Nederlandse Participatie Maatschappij (NPM).

Bedrijven als Newconomy, Tie Holding, Ring en Management Share zijn in mum van tijd getransformeerd van veelbelovende beursfondsen tot regelrechte kneuzen. (Foto: ANP)

Onder de traditionele it-sector verstaat hij bedrijven, die aan ondernemingen tijdelijk mensen afstaan om te assisteren op het gebied van informatietechnologie. "Aan die tijdelijke detachering door wat ik de 'bodyshops' noem, is veel minder behoefte dan zo'n twee jaar geleden", zegt Dekker. Ondernemingen hebben nu hun zaakjes veel beter op orde, vooral ook door het versneld investeren in it in verband met angst voor problemen bij de millenniumwisseling. De behoefte aan externe krachten is daardoor in veel gevallen weg. Minder vraag leidt ook nog eens tot extra druk op de marges, wat het saneringsproces versnelt.

Dat het in één deel van de it-sector slecht gaat, wil nog niet zeggen dat je de hele sector moet afschrijven. Voor het grootste deel, die van de consultancy, het adviseren en ontwerpen van managementsystemen, is nog een bloeiende toekomst weggelegd. Schaalgrootte is daarbij echter vaak van levensbelang.

Voor kleinere bedrijven, die actief zijn in een nichemarkt, blijft natuurlijk altijd werk. Maar de omvang van het bedrijf zal vaak toch de overlevingskansen bepalen. Ondernemingen willen nu eenmaal steeds meer een totaaloplossing voor hun it-problemen. Werd vroeger vaak gekozen voor het in zee gaan met diverse bedrijven voor deel-oplossingen; nu wordt van een it-bedrijf verwacht dat deze een complex probleem in zijn eentje oplost. Dat vereist specialisatie en voldoende omvang van het bedrijf.

Om aan die eisen te kunnen voldoen zullen fusies, samenwerkingsverbanden of overnames ook de komende tijd veelvuldig het nieuws halen, stelt Dekker. Om over de bedrijven die het uiteindelijk niet halen, nog maar te zwijgen. Op de beurs wordt er namelijk rekening mee gehouden dat in ons land over een paar jaar nog maar een stuk of vijf beursgenoteerde it-bedrijven over zullen zijn.

Analist Paul van Doorn van zakenbank Kempen & Co wees begin dit jaar in een rapport al op het consolidatieproces in de it-sector. Hij stelde toen dat kleinere beursgenoteerde it-bedrijven als Aino, KSI International, UCC Groep en C/tac in de gevarenzone konden belanden als ze niet zouden kiezen voor aansluiting bij een groot concern of vergaande specialisatie. Het rapport was niet aan dovemansoren gericht. Aan het begin van deze maand bracht de Franse automatiseerder Transiciel een overnamebod uit op UCC.

Volgens Van Doorn hebben kleinere it-bedrijven het moeilijker gekregen dan aan het begin van dit jaar was voorzien. "Management Share zit in de problemen. KSI moet verder reorganiseren. En Aino heeft het lastig." De Kempen-analist ziet aansluiting bij een groot concern voor Aino, waar directeur Rob van den Berg vorige week aan de kant werd gezet, en KSI als een oplossing voor de problemen.

Van Doorn vindt het voor beleggers overigens "zeer riskant" om op die eventuele overnames te gaan speculeren. "Dat kun je doen. Maar als de overname uitblijft, kan dat veel geld kosten. KSI stond enkele maanden geleden bijvoorbeeld op EUR3. Tegenwoordig noteren ze rond de EUR1,75."

Dergelijke koersdalingen hebben beleggers, met name particulieren, intussen kopschuw gemaakt als het gaat om beleggen in de it-sector. Leek aanvankelijk alles wat met it in aanraking kwam in goud te veranderen, sinds de crash van maart vorig jaar op de Amerikaanse schermenbeurs Nasdaq, weet men wel beter. Ruzie binnen het management, of problemen bij het aantrekken van nieuw kapitaal deden de koersen van veel jonge beursfondsen in de it-sector finaal in elkaar storten.

Bedrijven als Newconomy, Tie Holding, Ring en Management Share werden in mum van tijd getransformeerd van veelbelovende beursfondsen in regelrechte kneuzen, die òf moesten stoppen (Ring), òf aan de rand van de afgrond balanceren (Management Share), of met hulp van buitenaf (Tie) in leven konden worden gehouden.

De it-sector blijft echter een moeilijke tak van sport voor beleggers, meent Dekker. Ook zijn participatiemaatschappij gokt nogal eens mis: van de dertig bedrijven waarin NPM de afgelopen jaren stak, gingen er vijf over de kop. "Daar worden wij echter niet zenuwachtig van. Wij gaan er van uit dat 10% van de bedrijven waarin we participeren een uitslaande brand kan worden. De rest zal òf matig draaien, òf helemaal niet van de grond komen". Dekkers participatiemaatschappij heeft nu nog voor zo'n ƒ150 miljoen in de it-sector belegd.

NPM heeft volgens hem wel geleerd van de debacles van het afgelopen jaar. "Drie punten hebben nu onze speciale aandacht bij bedrijven die bij ons aankloppen. Ten eerste moet je kunnen aantonen dat, ook al heb je een goed product, er voldoende vraag naar is. Daarnaast blijkt de tijd voordat je een product op de markt kunt brengen doorgaans langer te zijn dan gedacht. Daardoor worden ook de ontwikkelingskosten weer hoger. Allemaal punten die je goed moet mee laten wegen voordat je in zee gaat met zo'n bedrijf. Kritisch kijken we verder naar de administratie van zo'n bedrijf. Die blijkt helaas bij veel jonge ondernemers nogal eens een regelrechte puinhoop", verzekert de NPM-directeur.

Zijn onderneming heeft als stelregel dat een nieuw bedrijf na één jaar winstgevend moet zijn. Duurt dat langer dan moet je als investeerder hard zijn en niet blijven doormodderen, maar stoppen, zegt Dekker. Overigens in Management Share, noch in Ring, had NPM ooit belegd. "Die bedrijven zagen we niet zo zitten."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 26 mei 2001