AMSTERDAM - Zowel in Suriname als in Nederland is gisteren geschokt gereageerd op het plotselinge overlijden van de Surinaamse politicus en vakbondsleider Fred Derby.
De 61-jarige Derby zakte zaterdagmiddag in Paramaribo op het voetbalveld in elkaar tijdens zijn wekelijkse veteranenwedstrijd. Hij overleed op weg naar het ziekenhuis.
Korte tijd later kwam de Surinaamse president Venetiaan daarheen om zijn medeleven aan de nabestaanden te betuigen, uit respect voor de overledene. De Surinaamse radio- en televisiezenders onderbraken hun programma's voor het spoedbericht van de dood van de vakbondsman.
Nederlandse kamerleden en Suriname-kenners als Frans Weisglas (VVD) en Ad Melkert (PvdA) toonden zich gisteren geschrokken door de plotselinge dood van Derby. Volgens Weisglas heeft Suriname een belangrijke voorvechter van de democratie verloren. Melkert roemde hem als "een buitengewoon goed geïnformeerde gesprekspartner en een principiële man die strijdbaar was voor de democratie".
Als voorzitter van de Surinaamse Partij van de Arbeid (SPA) en voorzitter van de vakcentrale C47 was Fred Derby de afgelopen twintig jaar het gezicht van de strijd tegen de anti-democratische krachten in Suriname. Vooral in verkiezingstoespraken spaarde hij zijn grootste rivaal, Desi Bouterse, niet.
Als een van de leiders van het Front, waarin de traditionele politieke partijen hun krachten hadden gebundeld, proefde hij vorig jaar de zoete smaak van de overwinning bij de parlementsverkiezingen in mei, waarna Front-collega Ronald Venetiaan het presidentschap kon opeisen.
Het absolute dieptepunt in het leven van Derby viel samen met het donkerste uur van de moderne Surinaamse geschiedenis: in de nacht van 8 december 1982. Toen martelden en vermoordden de militaire machthebbers onder leiding van Bouterse vijftien politieke tegenstanders in Fort Zeelandia. Om nooit opgehelderde reden ontsprong Derby daar de macabere dans. Bouterse liet hem als enige opgepakte opponent het fort levend verlaten.
Dit maakte Derby tot de kroongetuige van de decembermoorden. Jarenlang zweeg hij over wat zich precies in het fort had afgespeeld. In het openbaar beperkte hij zich over dit onderwerp tot enkele algemene uitspraken. Pas het afgelopen jaar, nadat in Suriname schoorvoetend een justitieel onderzoek naar de moordpartij op gang kwam, legde hij tegenover de politie een gedetailleerde verklaring af.
De Nederlandse advocaat mr. Gerard Spong, die de Surinaamse regering adviseert over de vervolging van de decembermoorden, verklaarde gisteren dat het overlijden van Derby het onderzoek er niet gemakkelijker op maakt. "Maar", zo zei Spong, "het is belangrijk dat hij al verklaringen heeft afgelegd."
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}