Regisseur/acteur Sean Penn samen met zijn Robin Wright-Penn. (Foto: AP)

CANNES - Jack Nicholson of niet, in Amerika werd 'The Pledge' vermalen tussen de kaken van 'Hannibal'. Via de festival-etalage van Cannes hoopt regisseur Sean Penn in Europa op een nieuwe kans voor zijn boeiende verfilming van Friedrich Durrenmatts roman over de jacht op een kindermoordenaar.

Natuurlijk is Penn teleurgesteld over het uitblijven van succes, maar hij begrijpt het wel: "In de VS werd 'The Pledge' te Europees genoemd. 't Is bij ons met films net als met politici. We hebben hele goeie, maar het publiek kiest meestal de verkeerde."

Met zijn doorgroefde gelaat en een scala aan subtiel wisselende emoties is Jack Nicholson een bezienswaardig middelpunt in 'The Pledge'. De drievoudig Oscarwinnaar geeft gestalte aan een rechercheur die op de dag van zijn pensionering wordt geconfronteerd met de gruwelijke moord op een achtjarig meisje. Hij belooft de wanhopige moeder van het kind plechtig dat hij de moordenaar zal vinden. Als zijn collega's gemakzuchtig een achterlijke indiaan als dader aanwijzen (die prompt zelfmoord pleegt) blijft Nicholson eigenwijs door zoeken.

Veel meer aanknopingspunten dan een tekening van het vermoorde kind heeft hij niet. Een klein blond meisje in een rood jurkje krijgt daarop een cadeautje van een reusachtige man. Op de achtergrond ziet Nicholson een zwarte auto die hij identificeert als een stationcar. Nog twee moorden op kleine blonde meisjes ontdekt hij, gepleegd in een tijdsspanne van acht jaar. Nicholson trekt op de landkaart een driehoek tussen de misdrijven en koopt op een doorgangsweg een klein tankstation, in de hoop de reizende moordenaar aan zijn pomp te treffen.

Die kans lijkt aanzienlijk groter te worden als een gescheiden moeder (Penns echtgenote Robin Wright-Penn), op de vlucht voor een handtastelijke ex-echtgenoot, met haar blonde dochtertje bij Nicholson intrekt. De oude politieman gaat oprecht van de twee houden, maar zijn oude belofte blijft een schaduw over zijn nieuwe levensgeluk werpen. Hoe angstig attent de dubbelhartige Nicholson ook op blijft letten, in haar rode jurkje is zijn pleegdochtertje op de schommel voor het benzinestation een levend lokaas. De gerechtigheid die 'The Pledge' uiteindelijk presenteert, biedt allesbehalve het hapklare happy end dat in Hollywood gebruikelijk is.

Met dat einde blijft Penn trouw aan het boek van Durrenmatt, dat al drie keer eerder (onder meer door de Nederlander Rudolf van den Berg) werd verfilmd. Of liever gezegd twee keer, want de Oostenrijkse auteur schreef het verhaal in eerste instantie als scenario voor een film met Heinz Ruhmann en Gert Fröbe. Maar Durrenmatt was niet tevreden met de simpele conclusie dat het kwaad (in de persoon van de moordenaar) wordt gestraft en herschiep zijn vertelling tot een roman met een veelkantiger en tragischer slot.

Die pessimistische visie trof Sean Penn, ook geen man met een onbekommerd vrolijke kijk op het leven. Hij kreeg het boek van Jack Nicholson op de set van hun vorige gezamenlijke film, 'The Crossing Guard'. "Om zich te ontspannen leest Jack tussen de opnames door graag thrillers", vertelt Penn. "Het boek van Durrenmatt is ook buitengewoon spannend, maar graaft aanzienlijk dieper. De hoofdrol is Nicholson op het lijf geschreven." Penn glimlacht. "Maar eigenlijk is elke rol geschikt voor Nicholson. Ik kan zijn lof niet genoeg zingen. Hij is niet alleen mijn beste vriend en onuitputtelijke inspirator, maar ook een geschenk voor de filmwereld in het algemeen. Een werkelijke grootheid. En tegelijk de vriendelijkheid en hulpvaardigheid zelf. Als hij 's morgens de set komt binnenwandelen met zijn lijzig-ironische groet 'morning guys', heeft iedereen er meteen zin in."

Zo'n bijzondere acteur is ook Billy Bob Thornton. Als een goochelaar wisselt hij van uiterlijk. In niets lijken zijn personages in uiteenlopende films als 'Sling Blade' (waarvoor hij als scenarioschrijver een Oscar kreeg), 'Primary Colors' (als adviseur van een presidentskandidaat) en nu weer 'The man who wasn't there' op elkaar. Volstrekt uitgestreken speelt hij een kapper, die via chantage op een betere toekomst hoopt, uit zelfverdediging zijn beoogde slachtoffer doodt en uiteindelijk op de elektrische stoel belandt voor een moord die hij niet beging. Dergelijke ironische ontwikkelingen zijn het handelsmerk van de gebroeders Coen (Palm-winnaars met 'Barton Fink'), die met hun onderkoeld geestige, sfeervol zwart-witte ode aan het film-noir-genre een nieuwe gooi doen naar de Frans goud.

Minder geslaagd zijn de nieuwe producties van twee andere Amerikaanse festivalfavorieten. Todd Solondz kreeg aan de Croisette voor zijn meesterlijke 'Happiness' drie jaar geleden de prijs van de kritiek. Zijn 'Storytelling' is net zo'n wrang-humoristisch portret van de sappelende mensheid, maar mist de lijn en inspiratie van zijn voorganger. Na zijn opmerkelijk realistische 'The Straight Story' (eervorig jaar in competitie) keert David Lynch terug naar zijn surrealistische wortels met 'Mulholland Drive'. Dat had hij beter niet kunnen doen. Met pseudo-mysterieuze ontwikkelingen, geforceerd-vervreemdende beelden en op tv-soaps geënt acteren lijkt 'Mulholland Drive' een parodie op bijzondere voorgangers als 'Blue Velvet' en 'Twin Peaks'.

Een van beide hoofdrolspeelsters, Naomi Watts, zien we dit najaar terug in 'Down', de nieuwe film van spektakelspecialist Dick Maas. In de coulissen van Cannes wordt gewerkt aan de verovering van de wereld door de Engelstalige bewerking van 'De Lift'. Mogen we in de hoofdprogramma's traditiegetrouw geen rol spelen, op de markt presenteren ook andere Nederlanders hun waar. Matthijs van Heijningen deed er goede zaken door winkeldochter 'De Zwarte Meteoor' aan een grote Scandinavische distributeur te slijten en ook regisseur Rudolf van den Berg loopt er opgewekt rond.

Verwerkt lijken de trauma's rond 'For my baby', waarvoor hij huis en haard op het spel zette. Hij probeert die film her en der nog aan de man te brengen, maar promoot ook al zijn volgende, 'The hermit of Amsterdam', met Burt Reynolds. Glimlachend voldeed hij aan het verzoek van de Amerikaanse producent om nog wat in die film te snijden. "Bij 'For my baby' zou ik dat niet gekund hebben. Dat is mijn kindje. Maar een film als 'The hermit' is een pure opdrachtfilm. Wil de producent meer accent op de romantiek en minder op de komediekant? Prima, doen we. Ik heb inmiddels een aanbieding om een thriller te gaan maken. Heb ik zin in. Ik heb jarenlang geknokt voor persoonlijke films. Meestal tegen de bierkaai. Die periode ligt achter me. Even geen hersenschimmen meer; gewoon lekker films maken..."

zoek naar gerelateerde artikelen

vr 18 mei 2001