HAARLEM - 'Europa' krijgt meer en meer vorm. Om het proces van eenwording te versnellen worden schaakstukken ingezet. Een onlogische combinatie op het eerste gezicht. Hoewel, in het verleden is al eens een initiatief ontplooid, waarin 56 steden uit 13 EU-lidstaten via de telefoon en de telex tegen elkaar schaakten. Anno 2001 wordt deze competitie nieuw leven ingeblazen. En de communicatie: natuurlijk via internet.

Ooit deed in 1985 oud-burgemeester Ed van Thijn de openingszet van de gemeente Amsterdam tegen Stuttgart: Paard F6.

De doorstart van de Twinning Chess Competition, voor het eerst in 1985 op touw gezet door de Limburger Fred Maussen, heeft lang op zich laten wachten. Maussen: "We hebben het stedenschaaktoernooi in de jaren tachtig viermaal georganiseerd. Na verloop van tijd groeide het uit tot een enorme hit. Vandaag de dag zeuren steden als Leeds en Essen nog steeds over het vervolg. Maar door m'n drukke werkzaamheden kwam het er nooit van. Dit jaar heb ik eindelijk weer ruimte in mijn agenda."

Goede tijdsplanning overigens. Terwijl 'Europa' voor velen een totaal aanvaardbaar begrip is sommigen vragen in de supermarkt al hoeveel Euro een pot pindakaas kost blijft het voor anderen nogal abstract. Iets van 'later'. Die verschillen in beleving zijn te groot volgens afgevaardigden van de Europese Unie. En precies op dat probleem speelt de Twinning Chess-organisatie in. Maussen: "Steden krijgen per ronde zeventig werkdagen de tijd om een partij tegen elkaar af te werken. Uit ervaring weten wij dat tijdens die veertien weken echt niet alleen over schaakzetten wordt gechat. Het contact gaat verder. Over hoeveel mensen er in een stad wonen, wat voor cultuur er heerst, leuke en interessante weetjes. Misschien kunnen concurrerende steden op het schaakbord in de praktijk iets voor elkaar betekenen. Juist daar zinspelen we op. Zodat we elkaar in een verenigd Europa beter begrijpen en kunnen helpen."

Ook prettig: De kloof tussen bewoners en de gemeentepolitiek kan verkleind worden. Maussen: "De gemeenten mogen zelf weten hoe ze de competitie invullen. Ze kunnen bijvoorbeeld in overleg met de plaatselijke schaakclubs opereren. Of ze doen het zoals Leeds zestien jaar geleden. De Engelsen hadden destijds een groot projectiescherm met een schaakbord opgesteld. Iedereen die het gemeentehuis binnenliep, mocht een mogelijke zet voorstellen. Amsterdam benaderde haar inwoners op een andere ludieke wijze. Lezers konden de toenmalige regionale krant De Courant/Nieuws van de Dag bellen om hun zet door te geven. Bij al deze manieren wordt de verhouding lokale overheid/inwoner geïntensiveerd. Gaat een gesprek eerst over schaakzetten, tien minuten later zal een stadsbewoner met een ambtenaar kletsen over het bestemmingsplan van wijk X."

Penningmeester Lex Jongsma van Twinning Chess herinnert zich het zettenverloop van de gemeente Amsterdam nog als de dag van gisteren. "Ik was aangesteld als coördinator en koos de uiteindelijke zet, die de stad deed. Twee keer heb ik overigens gesjoemeld. Vanuit mijn inzicht konden de opgegeven zetten op die dagen echt niet en in overleg met een paar schaakmeesters besloot ik anders. Dat zal me toch niet meer aangerekend worden?"

Europarlementariër Marieke Sanders hoort de verhalen van vroeger met een glimlach aan. Het VVD-lid doet vanuit Brussel haar uiterste best voor het schaaktoernooi. Sanders: "De Europese eenheid komt meer en meer tot voltooiing. Alleen het besef bij de mensen moet beter. Initiatieven als de Twinning Chess Competition moedigen wij aan, omdat je allerlei soorten mensen confronteert met 'Europa'. Jong, oud, man, vrouw, sportief of juist absoluut niet. Iedereen die meedoet, zal beseffen dat de landsgrenzen slechts relatief zijn. Dat we tegenwoordig verder kijken."

Met het geld van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de provincie Noord-Holland en waarschijnlijk binnenkort ook een bijdrage van de Europese Unie kan Twinning Chess een competitie voor 150 steden organiseren. Maussen: "De finale vindt plaats over twee jaar. In tegenstelling tot het verleden organiseren we de eindstrijd in een Europese stad. Een weekeinde lang schaken de besten dan vanuit een hotelstoel tegen elkaar. Lijkt mij een ideale manier om andere Europese steden te leren kennen. Veel leuker toch dan aan die eeuwige, saaie vergadertafel?"

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 16 mei 2001