BARCELONA - De laatste peiling voor de regionale verkiezingen in Baskenland die zondag worden gehouden, wijst erop dat de stembusgang geen verandering zal laten zien in de diepe tweedeling in de Baskische maatschappij.
De ruim twee miljoen zielen tellende Baskische bevolking is verdeeld in twee onverzoenlijke kampen: de nationalisten (PNV) en de aanhang van de terreurorganisatie ETA sturen aan op onafhankelijkheid, terwijl de verdedigers van de grondwet, aangevoerd door conservatieven (PP) en socialisten (PSOE) niet verder willen gaan dan de bestaande regionale autonomie.
De Baskische maatschappij is in versneld tempo gepolariseerd. Vooral nadat de PNV in het voorjaar van 1999 met de radicale nationalisten van Euskal Herritarok het Pact van Lizarra afsloot, waarin de onafhankelijkheid als einddoel werd geproclameerd met als tegenprestatie een wapenstilstand van de ETA. Maar na 14 maanden nam de ETA de wapens weer op.
Sindsdien regeert in Baskenland de angst. Na een golf aanslagen waarbij 25 politici, agenten, militairen, rechters en gewone burgers het leven lieten, staan 800 gemeenteraadsleden van de PP en de PSOE onder constante politiebewaking.
Vooral in de socialistische gelederen heeft dat geleid tot een ware exodus. Binnen een paar weken hebben negen gemeenteraadsleden van de PSOE hun portefeuille ter beschikking gesteld omdat ze weigeren 24 uur per dag met een lijfwacht door het leven te gaan. Volgens een recent onderzoek is eenderde van de bevolking bang om voor zijn politieke mening uit te komen uit angst voor represailles van de ETA.
De intimidatie is alom aanwezig. Leden van de vredesbeweging Basta Ya! (Het is genoeg!) klaagden de Baskische uitgevers aan omdat ze onder druk van de radicalen hun periodiek niet meer wilden drukken. Een paar honderd artiesten, docenten, journalisten, politici en ondernemers hebben gekozen voor de ultieme oplossing en zijn vrijwillig in ballingschap gegaan na dreigementen en aanslagen van de ETA.
Een uittocht die voor de radicalen en de ETA nog maar het begin is van een totale 'schoonmaak'. Euskal Herritarok introduceerde onlangs het Baskische identiteitsbewijs, waar alleen die Basken voor in aanmerking komen die de onafhankelijkheid van Euskadi onderschrijven. Wie dat niet doet, wacht de status van 'persona non grata' en doet er goed aan zijn koffers te pakken.
Of de verkiezingen verandering brengen, valt te bezien. Zelfs als de PP en de PSOE samen de absolute meerderheid behalen is het nog maar de vraag in hoeverre zij ook effectief kunnen regeren. "Als zij winnen zal dat slechts een rechtvaardiging zijn voor de ETA om nog meer aanslagen te plegen. De vrede is met een overwinning van PP en PSOE dus niet gebaat", waarschuwde Javier Arzallus, voorzitter en sterke man van de nationalistische PNV, dreigend.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}