AMSTERDAM - De achterban van de FNV is sterk verdeeld over de invoering van een zogenoemd 'tientjeslidmaatschap'. Het reguliere lidmaatschap maakt hierbij plaats voor een basiscontributie met een beperkt aantal rechten en diensten. Daar bovenop moeten leden tegen betaling extra diensten en producten afnemen.
De stemmen staken: 50% is voor en 50% tegen. Dat blijkt uit een nog vertrouwelijke steekproef onder de 1,2 miljoen FNV-leden. De enquête werd gehouden in het kader van een groot toekomstoffensief voor een moderner vakbondsimago en meer dienstverlening.
Het strijden voor hogere lonen en betere arbeidsvoorwaarden en af en toe op de barricaden is niet langer voldoende om aantrekkelijk te zijn. Jongeren laten de vakorganisatie massaal links liggen. De gemiddelde leeftijd van het vakbondslid is 46 jaar. Hiermee dreigt het gevaar dat straks nog maar een klein deel van de arbeidsmarkt wordt vertegenwoordigd met als resultaat dat de FNV over 20 jaar zijn deuren kan sluiten.
Om een antwoord te vinden op de toenemende individualisering en grote welvaart moeten de organisatie en dienstenaanbod respectievelijk fors worden aangepakt en uitgebreid. En dat antwoord moet volgens de FNV-top meer zijn dan een facelift.
Ter voorbereiding werd de werkgroep 'Samen doen, wat samen kan' aan het werk gezet. Deze FNV-club met vertegenwoordigers van verschillende bonden en de vakcentrale doet een aantal vernieuwende en verregaande voorstellen om de maatschappelijke rol van de FNV veilig te stellen. Medio juni moet het FNV-hoofdbestuur het ledencongres overtuigen dat het 'alle hens aan dek' is. In de congresnota staan maar liefst 47 toekomstresoluties.
FNV Bondgenoten, grootste vakbond van ons land, is achter de schermen al langer bezig zijn organisatie te moderniseren. Onder druk van grote 'jongens' FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV en FNV Bouw kan de rest van de FNV niet anders dan volgen. Financiële dienstverlening, zoals fiscaal- en pensioenadvies, en loopbaanbegeleiding moeten de nieuwe 'kernactiviteiten' worden. Om marktconform te kunnen opereren, wordt een deel van deze diensten bij onder meer verzekeraars ingekocht.
Werkgroepsecretaris Jos van Bussel (tevens rechterhand van FNV-voorzitter Lodewijk de Waal) ziet het als een logische ontwikkeling passend in de historie van de vakbeweging. "We moeten ons voorbereiden op cruciale keuzes. Alleen zo kunnen we bovenop de maatschappelijke realiteit blijven zitten. De vakbeweging is altijd progressief geweest, dat moeten we vasthouden."
Daarnaast moet een beter imago onder jongeren de FNV-tanker weer op koers brengen. De pijlen worden de komende jaren dan ook vooral gericht op de werknemer die aan het begin van zijn carrière staat. "Het beeld dat vakcentrale en bonden meer willen uitstralen, sluit aan bij de (arbeids)wereld van mannen en vrouwen van 25 tot 35 jaar", zo staat in de congresnota. De FNV wil zich als één merk middels een "gezamenlijke communicatiemix met behoud van eigen identiteit" manifesteren.
Om meer jongeren te binden wordt de drempel fors verlaagd. Naast een tientjeslidmaatschap kan men 'vriend of vriendin' van de FNV worden. Deze donateurs komen echter niet in aanmerking voor belangenbehartiging of dienstverlening. Daarnaast komt er een speciaal lidmaatschap voor verwante organisaties, zoals medezeggenschapscommissies en ondernemingsraden. "In ruil voor een jaarlijkse contributie krijgen deze informatie en gratis advies tot een bepaalde omvang."
Daarnaast wordt nagedacht over een 'sms-lidmaatschap' voor scholieren en bijbaners. "Tegen gereduceerd tarief kunnen zij basale informatie per telefoon ophalen. Bij een echt lidmaatschap ontvangen zij een tegemoetkoming, eventueel in de vorm van eigendom van een FNV-telefoon. Tevens zijn er plannen voor de oprichting van een speciale FNV-bond op internet.
De verhuizing binnen vier jaar van de belangrijkste bonden en de vakcentrale naar Woerden is meer dan symbolisch. De plannen zijn dat álle FNV-bonden binnen deze periode facilitair, financieel en qua belangenbehartiging beter en efficiënter gaan samenwerken.
Deze plannen worden mede ingegeven door bezuinigingsdrang bij grote broer FNV Bondgenoten. FNV Bondgenoten heeft al aangekondigd dat hierdoor hoogstwaarschijnlijk de jaarlijkse afdracht van 12 miljoen aan de vakcentrale wordt verlaagd naar een bedrag van 6 á 10 miljoen. De vakcentrale kan niet anders dan zich aanpassen. De andere grote bonden laten een eventuele lagere afdracht aan de vakcentrale afhangen van de discussie op het congres.
De FNV zoekt steeds vaker direct contact met jongeren. Hier deelt voorzitter Lodewijk de Waal de gratis Spits-krant uit tijdens de bijbaancampagne vorig jaar zomer. FOTO: RICHARD MOUW