AMSTERDAM - Wereldwijd is terughoudend gereageerd op het dinsdag gelanceerde plan van de Amerikaanse president George W. Bush om een anti-raketsysteem op te richten tegen potentiële aanvallen van 'schurkenstaten'. De Russische regering sloeg een zakelijke, tot compromis bereide toon aan. Minister van Buitenlandse Zaken, Igor Ivanov, toonde zich bereid tot overleg met Washington over de strategische stabiliteit in de wereld.

Ivanov verklaarde wel dat het uit 1972 daterende ABM-verdrag, dat de ontwikkeling van grootscheepse raketafweerschilden à la dat van Bush juist verbiedt, de hoeksteen moet blijven van de internationale veiligheid. "Hoe deze diametraal tegenover elkaar staande standpunten tot een compromis moeten leiden, is mij onduidelijk", reageerde een defensie-waarnemer gisteren in de Russische hoofdstad.

Sommige Russische parlementariërs reageerden furieus. Dmitri Rogozin, de voorzitter van de commissie van Buitenlandse Zaken in de Doema (het Russische lagerhuis) sprak over de dreigende "vernietiging van het gehele veiligheidssysteem zoals we dat vandaag hebben." Ook Peking, dat sinds het aantreden van Bush niet echt op goede voet staat met Washington, waarschuwde dat het 'Son of Star Wars'-project een bedreiging voor de wereldvrede vormt.

Peking en Moskou vrezen bovendien dat het anti-raketplan een nieuwe bewapeningswedloop zal ontketenen, wat voor vooral voor de zwakke, hoofdzakelijk van olie- en gasimport afhankelijke Russische economie een ramp is. Het Kremlin is zich bewust van deze zwakte en hoopt op een dialoog met Washington zodat de regering Bush niet zal overgaan tot unilaterale stappen.

De NAVO-bondgenoten en andere West-Europese landen reageerden gisteren voorzichtig op de 'Star Wars'-plannen van de Amerikaanse president. Ze zijn in elk geval blij dat Bush heeft beloofd hen te raadplegen bij de ontwikkeling van het systeem dat vijandelijke raketten vroegtijdig moet opsporen en uit de stratosfeer plukken.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Joschka Fischer, op bezoek bij zijn collega in Washington, waarschuwde wel voor de afschaffing van het ABM-verdrag. "Ik denk dat we de weg van succes moeten blijven volgen", aldus Fischer. De Britse premier Tony Blair weigerde gisteren zich duidelijk uit te spreken over de plannen van Bush. Wel bood hij aan als onderhandelaar op te treden om de verschillende partijen op één lijn te krijgen.

De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken, Anna Lindh, (Zweden is momenteel voor een halfjaar EU-voorzitter) waarschuwde dat de plannen van Bush kunnen leiden tot een nieuwe wapenwedloop.

Rusland, dat tijdens de Koude Oorlog met de VS verwikkeld was in een wapenwedloop, vindt overleg tussen de beide grootmachten van groot belang. "Het is geen geheim dat we onder andere over ABM verschillende inzichten hebben", zei Ivanov. "Daarom is overleg nu zo belangrijk."

In februari verklaarde het Kremlin nog dat het peperdure Amerikaanse project volstrekt overbodig is om zich te beveiligen tegen raketaanvallen van landen als Irak en Libië. Moskou bepleitte een internationaal militair samenwerkingsverband met een mobiele anti-rakettenmacht om dreigende conflicten in de kiem te smoren. President Bush vindt deze benadering echter achterhaald, evenals het ABM-verdrag dat in zijn visie uiteindelijk op de helling moet.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 3 mei 2001