NEW YORK - De Verenigde Staten werpen zich achter de schermen weer voorzichtig op als vredesbemiddelaar in het Midden-Oosten. Daarbij is een sleutelpositie weggelegd voor de inlichtingendienst CIA.
In opdracht van president George W. Bush, die eerder liet weten zich minder nadrukkelijk met het Midden-Oosten te zullen bemoeien, vervult de CIA een ondersteunende rol bij pogingen om Israël en de Palestijnen weer aan de onderhandelingstafel te krijgen.
De diplomatieke ouvertures komen aan de vooravond van het jaarlijkse terrorisme-rapport van de VS, waarin voor het eerst twee onderdelen van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) op de korrel worden genomen. Volgens de krant USA Today gaat het om de Fatah-groep van PLO-leider Jasser Arafat alsmede diens jongerenmilitie Tanzim.
Beide PLO-afdelingen hebben volgens het rapport deelgenomen aan terreurdaden tegen Israël sinds het begin van de Palestijnse opstand in september vorig jaar. De groepen worden echter niet aangemerkt als 'buitenlandse terreurorganisaties', een classificatie die zou leiden tot het verbreken van de Amerikaanse betrekkingen met de PLO.
De PLO-gezant in Washington, Hassan Abdel Rahman, noemde de Amerikaanse kritiek gisteren "ondoordacht en contraproductief".
President Bush ontving onlangs een oproep van 296 Congresleden om de relatie met de PLO te herzien. Het opnemen van beide PLO-afdelingen in het volgende week te verschijnen rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zou dienen als waarschuwing aan Arafat dat hij zijn extremistische volgelingen in toom moet houden.
Tegelijkertijd wordt met het inzetten van de CIA en de mogelijke terugkeer van de VS als bemiddelaar gehoor gegeven aan Palestijnse kritiek dat de Amerikanen zich te afzijdig houden. Minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, heeft de Libanese premier Hariri deze week in Washington verzekerd dat het Midden-Oosten hoog op de agenda staat van president Bush.
Volgens Powell is het een misvatting dat de regering-Bush geen prioriteit zou toekennen aan beëindiging van het geweld en hervatting van het vredesproces. De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Sjimon Peres, reist volgende week voor overleg naar Washington.
De CIA speelde in 1998 een belangrijke rol bij de totstandkoming van het zogeheten 'Wye River'-akkoord tussen Israël en de Palestijnen. CIA-directeur George Tenet had twee jaar daarvoor de basis gelegd voor de vredesrol van de geheime dienst, toen hij de eerste pogingen ondernam het wederzijdse wantrouwen tussen de veiligheidsdiensten van de Israëli's en de Palestijnen weg te masseren.
Tenet groeide destijds uit tot een invloedrijk bemiddelaar in het Midden-Oosten, maar de nieuwe regeringen in Jeruzalem en Washington besloten dit jaar aanvankelijk de CIA-rol te minimaliseren.