NEW YORK - President George W. Bush heeft gisteren gezorgd voor nieuwe spanningen in de relatie met China door ondubbelzinnig te verklaren dat de strijdkrachten van de Verenigde Staten klaarstaan om Taiwan te verdedigen tegen een Chinese aanval.

Bush nam daarmee duidelijk afstand van het tot nog toe geldende, terughoudende beleid van de VS. De president deed zijn vergaande uitspraken in een televisie-interview dat gisterochtend werd uitgezonden door de Amerikaanse zender ABC. Bush verklaarde dat de VS "alles zullen doen wat nodig is", inclusief militaire interventie, om Taiwan te beschermen bij een aanval door het communistische China dat het eiland als een afvallige provincie beschouwt.

Het Witte Huis haastte zich te verklaren dat Bush hetzelfde standpunt had ingenomen tijdens de verkiezingscampagne. Later op de dag benadrukte de president in een live-interview met nieuwszender CNN dat zijn opmerkingen geen beleidswijziging inhouden en dat de VS nog steeds hopen op een verzoening tussen China en Taiwan. Desalniettemin heeft Bush met zijn opmerkelijk harde uitlatingen grote opschudding teweeggebracht in politieke en diplomatieke kringen.

De controverse komt een dag na de bekendmaking van de grootste wapenleverantie aan Taiwan sinds 1992. Volgens sommige China-experts gaat Bush in zijn uitspraken verder dan de toezeggingen die in het verleden aan Taiwan zijn gedaan in een defensieverdrag. Dat werd buiten werking gesteld toen Washington in 1979 officiële betrekkingen aanknoopte met Peking.

Volgens de sinds '79 geldende Wet op de Betrekkingen met Taiwan druist een aanval op het eiland in tegen 'Amerikaanse belangen'. De wet garandeert echter geen militaire reactie van de VS. "De president geeft die garantie nu wel ronduit, zonder mitsen en maren, het is verbijsterend", aldus internationaal jurist Jerome Cohen.

Al tientallen jaren is het officiële Amerikaanse Taiwan-beleid door zeven opeenvolgende presidenten opzettelijk vaag gehouden. Daarbij werd in het kader van de zogeheten 'strategische dubbelzinnigheid' in het midden gelaten wat de VS-reactie zou zijn bij een Chinese aanval op Taiwan.

Alleen al de mogelijkheid van militair optreden werd voldoende geacht als afschrikking van China, terwijl Taiwan bij het uitblijven van een duidelijk standpunt ervan werd weerhouden formeel de onafhankelijkheid uit te roepen een provocatie die vrijwel zeker tot oorlog zou leiden.

Peking heeft gisteren formeel bij het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken fel geprotesteerd tegen de voorgenomen verkoop van het defensiematerieel aan Taiwan. Beide grootmachten liggen al weken met elkaar in de clinch over het incident rond het Amerikaanse spionagevliegtuig dat na een botsing met een Chinese straaljager een noodlanding moest maken op het Chinese eiland Hainan waar de bemanning elf dagen werd vastgehouden. Het VS-toestel is nog in Chinese handen.

zoek naar gerelateerde artikelen

do 26 april 2001