PRETORIA - Onder grote internationale druk hebben 39 farmaceutische bedrijven gisteren besloten af te zien van hun plan om via de rechter Zuid-Afrika te verhinderen aidsmedicijnen na te maken of goedkope aidsremmers in te voeren.

Het besluit is naast een overwinning voor de 4,7 miljoen seropositieven in Zuid-Afrika ook een zegen voor tal van Derdewereldlanden die proberen goedkope aidsremmers te importeren om strijd te leveren tegen een epidemie die alleen al in Afrika ruim 25 miljoen mensen treft.

Een jubelsfeer maakte zich gisteren meester van Zuid-Afrika. Een stralende minister van Volksgezondheid, Manto Tshabalala-Msimang, hief haar armen en knuffelde haar ambtenaren alvorens een fles champagne te openen. "Dit is niet alleen een overwinning voor Zuid-Afrika, maar voor Afrika en de Derde Wereld als een geheel."

De farmaceutische bedrijven spanden Pretoria bijna vier jaar geleden een proces aan, nadat Zuid-Afrika wetgeving had ingevoerd waarmee de invoer van goedkope medicijnen mogelijk werd. De bedrijven vreesden dat dit ten koste van hun winst zou gebeuren. Na enkele uren onderhandelen sloot de farmaceutische industrie gisteren een akkoord met Zuid-Afrika.

De farmaceutische industrie blijft beweren dat de 'deal' met Zuid-Afrika voor beide partijen gunstig is. Maar Zuid-Afrika heeft niets toegezegd behalve dat men patentrechten zal respecteren, een standpunt dat de regering van president Thabo Mbeki echter van het begin af aan heeft ingenomen. Verder is er vaag afgesproken dat Zuid-Afrika de farmaceutische industrie zal 'raadplegen' als Zuid-Afrika overgaat tot de invoer van goedkope nagemaakte producten uit landen als India en Brazilië.

Het is echter nog de vraag of de vreugde van de aidsactivisten op zijn plaats is. De regering van president Mbeki heeft in het verleden de ene hindernis na de andere opgeworpen in de strijd tegen aids. Mbeki betwijfelt nog steeds dat hiv de oorzaak van aids is en hij heeft meerdere malen gezegd dat Zuid-Afrika zich niet de kosten van (al dan niet goedkope) aidsremmers kan veroorloven.

Aidsactivisten, politieke partijen, de kerken en invloedrijke leden van Mbeki's eigen partij (ANC) zullen van nu af aan de regering onder grote druk zetten om de strijd tegen volksziekte nummer één serieus aan te pakken.

vr 20 april 2001