AMSTERDAM - Lacherig vervoegden de Ajacieden zich naar de rand van het oefenveld om zich tien maal op te drukken. De nieuwe trainer Co Adriaanse liet de Amsterdamse selectie voor het eerst kennismaken met zijn strakke regime. Stilstaan was verboden. Tomás Galásek liet zich niet snappen. Desnoods draaide hij een rondje om z'n as. De Tsjech kende Adriaanse immers als geen ander. De oefenmeester haalde de 28-jarige middenvelder namelijk persoonlijk naar Ajax.

Tomás Galásek draagt bij Ajax inmiddels ook de aanvoerdersband. "Een hele eer, maar het is noodgedwongen." (Foto: Fotografie Rob de Jong)

"Ik moest wel een tandje bijzetten, want Adriaanse verwachtte hier nog meer arbeid van de spelers dan bij Willem II. Overigens deed juist de aanwezigheid van Adriaanse me twijfelen te kiezen voor Ajax. Uiteraard vereerde de belangstelling me, maar ik stond al drie jaar met de trainer op het veld. Ik kan je vertellen dat het intensieve seizoenen zijn geweest. Kon ik het opnieuw drie jaar opbrengen? Voor mezelf was ik aan verfrissing toe. Achteraf heeft het veranderen van werkomgeving voor die verfrissing gezorgd en ben ik blij voor Ajax en Adriaanse te hebben gekozen."

Galásek begreep de verwondering over de aanpak van Adriaanse bij zijn nieuwe teamgenoten. Zelf heeft hij de negatieve kant daarvan nauwelijks ondervonden. "Hoewel, bij Willem II behoorde ik wel tot de groep die uit de bus werd gezet en naar het stadion moest lopen." De Tsjech vond de straf te ver gaan, maar voelde zich niet geroepen als aanvoerder verhaal te halen. "Plichtsgetrouw, hè?"

De 28-jarige middenvelder gaat zelfs als modelprof door het leven. "Aspecten als op tijd komen, doen wat de trainer je opdraagt, alles geven voor een goed resultaat en respect voor je omgeving opbrengen, zijn voor mij vanzelfsprekend. Daar hoef ik geen moeite voor te doen."

Daarom ziet Adriaanse het, afgezien van Galáseks voetbalkwaliteiten, zitten in de Tsjech. Bij Ajax draagt hij inmiddels ook de aanvoerdersband. "Een hele eer, maar het is noodgedwongen. De drie beoogde aanvoerders Aron Winter, Richard Witschge en Richard Knopper spelen om diverse redenen niet en ik werd door de buitenlanders in de selectie als nummer vier naar voren geschoven." Het is niet zo dat Galásek zich ook gedraagt als de onaantastbare leider in de Amsterdam ArenA. "Winter is de natuurlijke aanvoerder van de groep. Van hem en Witschge kan ik nog veel leren."

Om die reden vond Galásek zich niet de aangewezen man om bij Adriaanse de straf van Chris Kanu bespreekbaar te maken. De Nigeriaan kwam na een bezoek aan de tandarts te laat voor training en moest een uur rondjes lopen van de oefenmeester. "Ik vind dat je de gezondheid van een speler niet in gevaar moet brengen bij zo'n strafmaatregel. Wel dient iemand er op gewezen te worden dat hij de regels heeft overschreden. Overigens laat de trainer je nu een dag later gewoon een uurtje eerder komen. Volgens mij een goed alternatief."

Tomás Galásek zelf komt altijd op tijd. "Als aanvoerder is het belangrijk het goede voorbeeld te geven." Ook het pendelen tussen Tilburg en Amsterdam zorgt niet voor onoverkomelijke problemen. De Tsjech is met vrouw Sylvie, dochter Denisa en zoontje Tom in Brabant blijven wonen. "We voelen ons daar op ons gemak. Ik wilde het m'n gezin niet aandoen te verhuizen. Wel heb ik een appartement in Buitenveldert waar ik twee maal per week verblijf. Met ongemakken leer je leven. Die neem ik voor lief."

De aanpassing in Amsterdam is razendsnel verlopen, evenals de acceptatie in de hoofdstad. Galásek ondervindt het bijna dagelijks. De middenvelder heeft dit aan zichzelf te danken, hoewel zijn vier-jarige periode bij Willem II en trainer Co Adriaanse ongetwijfeld van invloed zijn geweest.

"Toch moet je het waarmaken op het veld. Ik wist dat de kans op een plaats in de basis groot was, omdat Ajax vanaf het nulpunt startte. Wel bevreesde het keiharde profmilieu bij Ajax me vooraf een beetje. Mensen die het konden weten dachten dat ik misschien zou ondersneeuwen, te zachtmoedig zou zijn. Maar het gaat hier niet anders toe dan bij Willem II. De sfeer in de groep is juist uitstekend. Iedereen gaat goed met elkaar om en probeert elkaar beter te maken."

Uiteindelijk moet dat binnen z'n contractperiode van vijf jaar tot 2005 leiden tot een hoofdprijs. Want voor het zilverwerk heeft Galásek de overstap gemaakt. Nog nimmer stond hij met een beker in de handen, iets dat in zijn eerste seizoen bij Ajax evenmin het geval zal zijn. "Niet zo vreemd, omdat we hier trachten een topploeg op te bouwen. Zoiets kost tijd. Zeker als je het typische Ajax-spel met een inschuivende libero en een schaduwspits wil spelen. Naïef? Niet als je het beheerst."

Zonder prijs is zijn carrière niet af. "Hoewel mijn transfers van Banik Ostrava naar Willem II, de overgang naar Ajax en het behalen van Europees voetbal en later de Champions League in Tilburg al mooie hoogtepunten zijn." Galásek wil naast een Nederlandse titel of beker dolgraag met Tsjechië zijn gezicht eens laten zien op een EK of WK. Tot vorig jaar kreeg hij als speler van Willem II nauwelijks een kans. "Tweemaal slechts. Het leek meer op een beloning voor het bereiken van de Champions League toen we met Willem II tegen Sparta Praag speelden."

Bondscoach Jozef Chovanec zag Galásek daarna niet meer staan en passeerde hem tevens voor EURO 2000. De middenvelder wil niet bevestigen of de oorzaak is dat er door niemand geld aan hem viel te verdienen. Hij koos even eerder voor Ajax.

"Daar zou de Tsjechische bond niet blij mee zijn. Wel kan ik zeggen dat Chovanec graag met spelers van Sparta Praag werkt. Daar is hij zelf trainer geweest." Zelfs na de verhuizing naar Ajax, toch een Nederlandse topclub waar zijn arm zelfs wordt gesierd door de aanvoerdersband, hoorde Galásek niets uit Praag.

"Ik sta ook niet meer zo te springen. Weliswaar zit ik steeds in de groep van 45, maar de eerste achttien haal ik maar niet. Mocht Chovanec me oproepen dan is het sturen van een ticket niet voldoende. Eerst wil ik opheldering in een persoonlijk gesprek."

Galásek sluit niet uit dat zijn vertrek uit Ostrava naar Tilburg op de achtergrond meespeelt. Hij werd door de Brabanders gescout toen hij als aanvoerder van Jong Tsjechië tweemaal tot de kwartfinales van het EK reikte.

"Met een jaar te gaan, vertrok ik voortijdig uit Ostrava. Ze schrokken zich dood. Ik was een bedeesde jongen, maar door grenzen te overschrijden riepen ze het over zichzelf af. Ze zagen me bij Banik als de juweel van hun opleiding. Alleen lieten ze het nergens uit blijken. De organisatie was een grote puinhoop en allerlei afspraken werden geschonden. Dat maakte het gemakkelijk de stap naar het buitenland te maken."

Een nachtmerrie was het, vooral voor z'n familie. "Ik werd geportretteerd als een vluchteling. Een landverrader, zelfs. Galásek was groter nieuws dan de Tsjechische president Vaclav Havel. Dagelijks werden vijf kranten gevuld over mijn vertrek. Met eenzijdige berichtgeving, want ik werd niet gehoord. Alleen de bestuurders van Banik Ostrava kwamen aan het woord. Ik zat nietsvermoedend op een kamertje in Tilburg, terwijl m'n familie door de media werd achtervolgd. Bijzonder vervelend."

Achteraf is Galásek blij niet op z'n schreden te zijn teruggekeerd. Hoewel het hem misschien een plaats heeft gekost in de nationale ploeg, staat hij wel bij Ajax onder contract en heeft in de Champions League gespeeld. "Daarom heb ik nergens spijt van."

"Natuurlijk blijft Tsjechië mijn land. Als ik stop met voetballen bij Ajax zal ik pas besluiten of ik terugkeer. Normaliter wel, maar ik heb ook te maken met m'n kinderen. Denisa en Tom zijn Nederlanders. Mijn dochter spreekt nog een beetje Tsjechisch. Ze heeft alleen zo'n zwaar accent, dat ze in Tsjechië beginnen te lachen als ze praat."

za 14 april 2001