ANKARA - In Turkije dreigen binnen afzienbare tijd zestig hongerstakende gevangenen te sterven. Na 166 dagen geen voedsel tot zich genomen te hebben, overleed gisteren de 36-jarige Erol Evcil. De extreem-linkse gevangene ging net als honderden anderen in hongerstaking uit protest tegen plannen van de Turkse regering om de cellen te verkleinen.

Die plannen zijn inmiddels beleid geworden. De hongerstakers, grotendeels van verboden, soms gewapende extreem-linkse partijen, vrezen in kleinere cellen de speelbal van bewaarders te worden. De gevangenen beschuldigen cipiers van martelpraktijken. Omdat een gevangene nu alleen of met hooguit twee anderen vastzit, is er nauwelijks controle meer door mede-gevangenen.

Volgens de Turkse regering is het nieuwe type cel noodzakelijk omdat in de oude gevangenissen maffiosi of terroristen vaak de lakens uitdeelden. De nieuwe cellen zouden modern zijn en meer op de Europese gevangenissen lijken.

In december lanceerden Turkse veiligheidstroepen aanvallen op twintig gevangenissen om de hongerstaking te breken en gedetineerden naar nieuwe locaties over te plaatsen. Bij die gewelddadige acties kwamen dertig gevangen en twee agenten om het leven.

De afgelopen drie weken vonden tien hongerstakers de dood. Volgens de mensenrechtenorganisatie IHD zal er, als er niet gauw maatregelen genomen worden, spoedig een zestigtal doden bijkomen. Maar artsen die in ziekenhuizen hulp verlenen aan de hongerstakers, vrezen dat het aantal doden nog veel hoger zal worden.

Sommige hongerstakers weigeren medische hulp, anderen weigeren zelfs te drinken of vitaminepillen tot zich te nemen. "De hongerstakers reageren niet meer op de dood van hun medegevangenen. Ze willen niets meer, alleen maar rust. Ze berusten in hun lot en wachten op hun dood", aldus de arts Fatih Surenkok uit de Turkse stad Izmir, waar laatst twee in het ziekenhuis opgenomen hongerstakers overleden.

"Ze sterven iedere dag. Het gaat maar door. Er zullen wel 200 mensen sterven. Wie is er verantwoordelijk voor hun leven? Het ministerie van Justitie doet niets", aldus Surenkok.

Minister van Justitie Hikmet Sami Türk wil zich niet door de hongerstakers laten chanteren en blijft bij zijn plan om de nieuwe cellen te gebruiken.

"Het spijt me dat ze sterven. Een strikt georganiseerde interne discipline verbiedt hun eten te accepteren. Het enige dat we kunnen doen, is hulp verlenen aan degenen die dat accepteren. Artsen zijn 24 uur per dag bezig om hen te helpen. Maar het is onmogelijk om hun verzoek om de F-cellen te sluiten in te willigen. Ik herhaal mijn oproep aan hen: stop met de hongerstakingen en accepteer medische hulp", aldus minister Türk.

za 14 april 2001