AMSTERDAM - De wereldwijd heersende vliegtuigbouwers, het Amerikaanse Boeing en het Europese Airbus, gaan hun totaal andere kijk op de ontwikkeling van vliegtuigen en de internationale luchtvaart in de praktijk toespitsen.

Airbus heeft met een superjumbo, de A 380, ingezet op groot, groter, grootst. Boeing is ervan overtuigd dat die trend verleden tijd is en kiest nu vooral voor snellere vliegtuigen en grotere afstanden, de sonic cruiser, net niet supersonisch maar wel anderhalf uur sneller op een vluchtje van Amsterdam naar New York.

De topman van de Boeing Company, Philip Condit, die een bezoek bracht aan KLM, gaf gisteren tekst en uitleg over de gekozen strategie. Ook de KLM wordt bij de ontwikkeling van het bijna supersonische verkeersvliegtuig betrokken in een toonaangevende focusgroep. De sonic cruiser moet in drie klassen plaats gaan beiden aan 100 tot 300 passagiers.

De Airbus-bouwers concludeerden uit marktonderzoek dat er behoefte is aan wel meer dan 1500 superjumbo's, reden om de A 380 te gaan bouwen. De peilingen van Boeing kwamen niet verder dan een vraag naar hooguit 300 à 400 grotere opvolgers van 's werelds eerste jumbo, de Boeing 747.

Sonic cruiser. (Foto: AP)

"Wij kunnen de superjumbo niet winstgevend bouwen", zei Phil Condit met overtuiging. "De vraag van de gebruikers en ook van de passagiers gaat uit naar snellere toestellen, kleinere dan de jumbo. Het zogenaamde 'hub & spoke'-systeem vliegen met steeds grotere toestellen naar grote knooppunten, 'hubs', om vandaar uit met kleinere toestellen naar de uiteindelijke bestemmingen door te vliegen is achterhaald. De passagier kiest voor non stop van de ene naar de andere bestemming", legde hij uit.

"Wij kijken naar de vraag van de gebruikers. Hoe kunnen we daaraan zo goed mogelijk voldoen. Niet in de eerste plaats om wat de concurrent gaat doen beter te doen. Wij zijn ervan overtuigd dat onze eigen keuzes de juiste zijn. Zo niet dan is het geen schande daarop terug te komen. Dan gaat de plug er uit", vervolgt hij.

De Boeing-topman, die een bedrijf met meer dan 200.000 medewerkers leidt, wijst op de praktijk. "De gemiddelde grootte van de vliegtuigen die tussen Europa en de VS vliegen, wordt ook kleiner. De grote toestellen zitten minder vol omdat er steeds minder via knooppunten en meer rechtstreeks wordt gevlogen." Wie van New York naar Berlijn vliegt doet dat bij voorkeur non-stop en niet meer via Frankfurt of Amsterdam om daar over te stappen. Vliegen van 'point to point', dat is de nieuwe trend in de wereldluchtvaart.

De conclusies van Boeing zijn verontrustend voor Schiphol, dat nu juist als zogenaamde 'mainport' vooral heeft ingezet op de functie van knooppunt en toegangspoort van Europa. Het merendeel van de luchtreizigers reist via Schiphol naar een andere eindbestemming.

De Boeing-leiding heeft nog niet tot de bouw van de 'sonic cruiser' besloten. "We zijn nog in het informele stadium. We gaan ook na hoe we de markt, de luchtvaartmaatschappijen als gebruikers bij dat nieuwe project kunnen betrekken", zei Condit gisteren tijdens een gesprek in het Amstel Hotel in Amsterdam. Ook voor het consulteren van de KLM-directie over het nieuwe snellere passagiersvliegtuig was hij in onze hoofdstad.

"Alleen sneller is voor een nieuw toestel een dubieus uitgangspunt. Maar sneller als dat hetzelfde kost, is een andere zaak. Uiteindelijk zijn de wachttijden op luchthavens om over te stappen waardeloze uren. Alleen het principe van het aantal stoelen en de opbrengst per gevlogen kilometer geldt niet meer", zei Condit, die nadrukkelijk herhaalde dat Boeing de luchtvaartmaatschappijen als gebruikers meer dan ooit wil betrekken bij de ontwikkeling van de sonic cruiser, die met 0.95 Mach op een hoogte van 13.000 meter net niet sneller dan het geluid zal vliegen maar wel met een bereik van ruim 16.700 kilometer.

Condit: "We zijn overtuigd geraakt van de enorme kracht, die een betrokkenheid van de gebruikers kan opleveren. Eerst waren onze vliegtuigbouwers beducht voor een gedetailleerde bemoeizucht van de luchtvaartmaatschappijen. Wat weten die nou af van bijvoorbeeld de vleugels. Maar de gebruikers zijn nu eenmaal wel geïnteresseerd in de details voor een beter gebruik van het toestel. Zo krijg je uiteindelijk het beste product. Als grootgebruiker en trouwe afnemer van Boeing is daarom ook het oordeel van KLM van grote betekenis."

Voor de bouw van een nieuw toestel wil Boeing het internationale bedrijfsleven ook meer betrekken. De Japanse invloed was al groot bij het laatste volledig nieuwe toestel, de Boeing 777. En bij de eerder gebouwde Boeings 757 en 767 werd de industrie in Italië en Japan betrokken. Stork, bijvoorbeeld, maakt voor de prestigieuze 'sonic cruiser' dus een reële kans.

di 10 april 2001