DE BILT - Het is niet uitgesloten dat er in sommige Europese landen gebruik wordt gemaakt van illegale inentingen tegen mond- en klauwzeer.

Jos Noordhuizen

"Als er een illegaal circuit is voor het toedienen van hormonen aan vee, waarom zou dat er dan niet zijn voor mkz-inentingen? Als het maar geld oplevert. Bovendien kun je buiten Europa, zoals in Zuid-Oost Azië, zo een vaccinatie over de toonbank krijgen", aldus de Utrechtse hoogleraar rundergezondheidszorg prof. dr. Jos Noordhuizen.

Afgelopen weekend werd bekend dat Burgers' Zoo en Diergaarde Blijdorp telefonisch benaderd zijn door lieden die hen illegale entingen wilden verkopen. "In Nederland heeft het geen enkele zin om stiekem te gaan enten, want je bereikt er niets mee", stelt Noordhuizen. "Omdat er nu intensief gescreend wordt, loop je al vlot de kans dat de autoriteiten mkz-antistoffen in het bloed van het vee vinden. En dan ben je meteen een mkz-besmet bedrijf met alle gevolgen van dien; zo worden ook je buren direct geruimd."

Noordhuizen sluit echter niet uit dat er in bijvoorbeeld Frankrijk wel illegaal wordt gevaccineerd. "Het is op zijn minst vreemd te noemen dat Frankrijk na al die weken nog steeds op slechts twee uitbraken staat, helemaal omdat de vervoersverboden voor vee daar veel minder streng zijn dan in Nederland."

De minder strenge regels geven boeren in Frankrijk volgens Noordhuizen een ontsnappingsmogelijkheid. "Vee kan daar nog steeds gewoon worden afgevoerd naar de slachthuizen. Als je ent duurt het vijf tot zeven dagen voordat er immuniteit is. Rond en na die periode kan het vee snel worden afgevoerd naar de slachterij. Dat is veilig omdat er daar niet wordt getest op mkz-antistoffen."

Noordhuizen waarschuwt voor de uitbraak van nog meer besmettelijke veeziektes als de Europese veehouderij niet drastisch wordt veranderd. "Als we op de oude voet doorgaan en dieren blijven verslepen van bijvoorbeeld Ierland via Frankrijk naar Nederland, kun je wachten op de volgende uitbraak van een of andere besmettelijke veeziekte. Daarom moet de Europese veehouderij veel meer in regio's worden ingedeeld. In de regio zelf kan het vee, onder strenge regels, vervoerd worden, maar tussen de regio's onderling moet zo min mogelijk contact zijn."

Noordhuizen is bepaald niet verbaasd dat Europa, tien jaar nadat het non-vaccinatiebeleid tegen mkz werd ingevoerd, nu wordt geteisterd door duizenden uitbraken. "Het is eigenlijk een wonder dat het zo lang goed is gegaan."

"Na de invoering van het non-vaccinatiebeleid is er niet echt verder gekeken naar de gevolgen van zo'n beleid. Als je besluit om niet meer tegen een bepaalde ziekte te vaccineren, moet je er wel alles aan doen om te voorkomen dat zo'n ziekte kan uitbreken en zich kan verspreiden. Dus niet met vee van hot naar her slepen over heel Europa. En als je met vee sleept, dan moet je zoveel mogelijk voorzorgsmaatregelen nemen. Dus zo min mogelijk contact tussen de verschillende groepen vee op de door Europa verplichte rustplaatsen. De Nederlandse mkz-uitbraken zijn immers terug te voeren op de rustplaats in het Franse Mayenne. De voor Nederland bestemde dieren konden daar besmet raken door ziek Brits vee dat er ook stond."

Volgens de Utrechtse hoogleraar moet ook het veetransport zelf aan veel strengere regels onderworpen worden. "Vier uur rijden en dan vijf dagen rust. Dat is beter voor het welzijn van de dieren en bovendien dek je met de vijf dagen rust ook de incubatieperiode af van veel veeziekten. Zulke maatregelen kunnen echter alleen als de veehouderij veel regionaler wordt."

Noordhuizen pleit ervoor de maatregelen uit te voeren onder een 'deken' van preventieve mkz-inentingen. "Dan heb je in ieder geval geen uitbraken meer. Want laten we wel wezen, met al die uitbraken is Europa natuurlijk niet meer mkz-vrij te noemen. Zodra de regionalisering dan een feit is, kun je het opheffen van de vaccinaties weer ter discussie gaan stellen."

De Utrechtse dierenarts denkt dat er met de massale inentingsoperatie in de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer gekozen is voor de juiste strategie. "Landbouw probeert het virus nu te isoleren. De laatste 3 mkz-uitbraken, die alle in het gebied lagen, geven de minister dan ook gelijk. Alleen is het van de gekke dat het zo lang heeft geduurd voordat er werd begonnen. De trage besluitvorming in Brussel speelt verspreiding van het virus alleen maar in de kaart. Maar de crisis is nog lang niet ten einde. Het zal nog wel tot het eind van dit jaar duren voordat alle leed geleden is en er echt een einde is gekomen aan alle uitbraken", voorspelt hij.

di 10 april 2001