DEN HAAG - Het kabinet heeft het dramatische besluit genomen om bij 1500 boeren op de Noord-Veluwe bijna 115.000 dieren te doden om het mond- en klauwzeervirus in te dammen. Vanaf zeven uur vanochtend wordt begonnen met de enting van 54.000 runderen, 46.000 varkens, 10.000 schapen en 3500 geiten. De dieren moeten worden gedood en producten zoals melk worden vernietigd. Alleen voor de koeien bestaat mogelijk uitstel van executie.

Sinds gisteravond is een groot deel van de Veluwe, dat door de IJssel, de Veluwezoom, de spoorlijn Apeldoorn en Deventer en de spoorlijn Amersfoort-Zwolle wordt begrensd, hermetisch afgegrendeld. Politie en leger hebben op zestig op- en afritten op de A1 en de A50 afzettingen geplaatst.

Belangenorganisatie LTO Nederland steunt de draconische maatregelen. "We begrijpen dat het niet anders kan", aldus woordvoerder G. Pinxterhuis. "Maar het is verschrikkelijk dat de 1500 boeren om wie het gaat dit zware nieuws via de media moeten horen."

Het ministerie van Landbouw was gisteren namelijk niet in staat om alle betrokken boeren tijdig over hun lot te informeren. Brinkhorst vroeg daarvoor begrip omdat de toestemming van Brussel gisteren pas laat kwam.

Brinkhorst.

LTO wil wel snel duidelijkheid over het lot van de runderen. "Als we ze levend kunnen houden, zou dit een stap in de richting kunnen zijn van het algeheel inenten van de Nederlandse veestapel."

Gisteren werden drie nieuwe mkz-gevallen geconstateerd, in het Overijsselse Den Nul (gemeente Olst) en twee maal in het zwaar geplaagde Oene. Daarmee komt het totaalaantal besmette bedrijven in ons land op vijftien.

Volgens minister Brinkhorst (Landbouw) wordt het geïsoleerde gebied "geen getto". Mensen kunnen er in en uit, maar er komen scherpe controles op vee en mogelijk besmette producten.

Het Veterinair Comité in Brussel heeft het groene licht voor de noodmaatregelen gegeven. Nieuw is de toestemming om de dieren in slachthuizen op de Veluwe te laten afmaken en niet meer op de boerderijen.

MKZ in Nederland. (Foto: Dijkstra bv)

Brinkhorst liet weten dat er bij de ruimingsplicht een uitzonderingsmogelijkheid voor runderen is afgesproken. Deze dieren hoeven niet te worden gedood nadat zij zijn geënt, maar dat betekent wel dat het hele gebied voor minstens twaalf maanden op slot moet van de Europese Commissie.

De dieren mogen het afgesloten gebied niet verlaten. Melk en vlees moeten onder strikte voorwaarden worden verwerkt en mogen alleen in Nederland aan de man worden gebracht. Brinkhorst zal deze "zeer ingrijpende" uitzondering vandaag met de landbouwsector bespreken.

"Dit betekent een unieke situatie dat een deel van Nederland voor de export wordt afgesloten", aldus de minister, die aangaf dat ook andere sectoren dan de landbouw zwaar zullen worden getroffen als voor die uitzondering wordt gekozen.

Vorige week vrijdag meldde deze krant al dat de D66-bewindsman op dergelijke ingrijpende maatregelen zinde. Hij heeft als grenzen van het 'rampgebied' gekozen voor natuurlijke barrières zoals een rivier en twee snelwegen omdat het anders heel moeilijk zou zijn af te grendelen.

Overigens ligt Olst net aan de andere kant van de IJssel, maar daar waren de noodmaatregelen al van kracht. Het wild op de Veluwe zit achter 80 kilometer hekwerk opgesloten.

Ondanks de bereidheid van Duitsland om het Europese vaccinatieverbod aan de orde te stellen, wil de Europese Commissie het preventief enten van dieren nog steeds niet toestaan. Het laten leven van de runderen heeft volgens Brinkhorst weinig zin omdat de commissie de komende twaalf maanden niet van gedachten zal veranderen.

Hij heeft goede hoop dat er vandaag wel toestemming vanuit Brussel komt om dierentuinen preventief te laten vaccineren.

Vandaag start een grote landelijke actie om de gedupeerde boeren te ondersteunen. De organisatie berust bij de stichting Geef de mkz-boeren toekomst, op initiatief van boeren in Oene dat is omarmd door het overkoepelende LTO.

Het hoogtepunt van de actie is op zaterdag 14 april wanneer de TROS een twee uur durend televisieprogramma aan de crisis wijdt. Het gironummer is 1404, het bankrekeningnummer 140041400.

De vraag of het virus ook in Noord-Brabant land woedt, blijft nog onduidelijk. De uitslag van de bloedmonsters van een aantal varkenshouderijen laat al bijna twee weken op zich wachten. In Brabant worden de geruchten steeds sterker dat de eerste monsters van een bedrijf in Maren-Kessel zijn zoekgeraakt. Het ministerie van Landbouw ontkent dat.

De kans dat de mkz-epidemie ook in Duitsland toeslaat, wordt met de dag groter. Er zijn nu twee zwaar verdachte gevallen, waarvan één op maar 20 kilometer afstand van de Nederlandse grens.

wo 4 april 2001