DEN HAAG - Het treinverkeer in ons land zal donderdag en vrijdag vrijwel zeker plat liggen. Tot grote woede van minister Netelenbos (Verkeer) heeft de spoorwegvakbond FNV Bondgenoten gisteravond ook de laatste handreiking van de NS-top en bewindsvrouw in de wind geslagen.

De bond blijft eisen dat het gewraakte rondje om de kerk van tafel gaat. De NS-directie heeft tot morgen 18.00 uur de tijd om aan de eisen van de bond te voldoen.

Zo niet, dan leggen boze machinisten en conducteurs donderdag en vrijdag het werk neer. Als de NS-top dan nog niet is gezwicht, volgen er ook na het weekeinde harde acties op het spoor.

Netelenbos bereikte zondagavond overeenstemming met NS over het inschakelen van een arbitragecommissie. Ook is de Belgische transport-econoom Ch. Peeters gevraagd te onderzoeken binnen welke termijn de roosters kunnen worden aangepast als het plan door bovengenoemde commissie naar de prullenbak wordt verwezen.

Het akkoord, dat in de Tweede Kamer op grote bijval kan rekenen, bevat volgens FNV Bondgenoten echter niets nieuws. Volgens de bond moet het nieuwe dienstrooster van tafel omdat er onder het personeel geen draagvlak voor is. "Anders gaat de zaak plat."

De NS noemt het ultimatum van FNV "onbegrijpelijk". Volgens NS geeft de bond er blijk van niet bereid te zijn de problemen op te lossen. "De bond wil het onmogelijke door te eisen dat het nieuwe dienstrooster, dat op 10 juni ingaat, van tafel gaat", aldus een NS-zegsman.

"De rechter, de raad van commissarissen en de minister hebben echter vastgesteld dat er aan die datum niet meer kan worden getornd. Wij houden er dan ook aan vast", aldus de woordvoerder, die niet uitsluit naar de rechter te stappen in een poging de staking alsnog te verbieden.

Vooralsnog ziet het er echter naar uit dat de ruim een miljoen treinreizigers donderdag en vrijdag en wellicht ook volgende week naar alternatief vervoer op zoek moeten.

Netelenbos reageerde gisteravond des duivels. Zij vindt het ontoelaatbaar dat de FNV "over de rug van de reiziger" met stakingen dreigt. "Haar akkoord met de NS was het maximaal haalbare, waarin bovendien alle zaken aan de orde zouden komen waar de bonden zich tegen verzetten. En toch wordt er gestaakt. De minister is buitengewoon geschokt", laat haar woordvoerder weten.

De Tweede Kamer is verbaasd en vindt de houding van de FNV erg onverstandig. "Hier zit het publiek niet op te wachten", vindt VVD'er Hofstra. "Ik betreur dit ten zeerste", aldus D66'er Van Walsem. PvdA'er Van Gijzel: "Bonden moeten zelf kiezen of ze zich bij het akkoord aansluiten, maar FNV laadt hiermee een zware verantwoordelijkheid op de schouders."

De Consumentenbond wil, met de steun van de VVD, dat de wet wordt aangepast om stakingen op het spoor in de toekomst te voorkomen. De bond heeft het kabinet inmiddels gevraagd regels op te stellen om bij bedrijven met een publiek belang, zoals de NS, geschillen voortaan altijd via een bindende arbitrage worden geregeld. "Dat moet voorkomen dat partijen met de belangen van reizigers gaan sollen", aldus E. van Kouwen van de Consumentenbond.

Van Kouwen doelt op de radicale spoorvakbond VVMC, die zich gisternacht uiteindelijk bij de arbitragecommissie neerlegde, waardoor op het allerlaatste moment de aangekondigde 24-uursstaking werd afgeblazen. Door het late tijdstip waren veel reizigers gisterochtend in de veronderstelling dat de treinen niet zouden rijden. Het gevolg was lege perrons en extra lange files omdat de treinreiziger het zekere voor het onzekere had genomen.

De Consumentenbond heeft geen goed woord over voor het optreden van de VVMC. "Volstrekt onverantwoord en respectloos naar de reiziger toe. We hebben het hier niet over een pindakaasfabriek, maar over een zeer essentiële nutsvoorziening", stelt de zegsman van de Consumentenbond, die overweegt zich aan te sluiten bij de NS als het spoorbedrijf naar de rechter stapt.

di 3 april 2001