PORTO - De typerende trekjes van zijn Ajax-tijd kwamen weer even aan de oppervlakte. Het dwingend poneren van een stelling, het niet-dulden van tegenspraak, maar ook het iemand op z'n nummer zetten zonder daarbij een greintje clementie te tonen en het benadrukken van z'n eigen kwaliteiten. De bondscoach Louis van Gaal, die gistermorgen voor het laatst voor Portugal-Nederland de verzamelde media toesprak, vertoonde enkele overeenkomsten met de Ajax-trainer Louis van Gaal van zes jaar geleden.

Eindelijk, volgens hen, die hem al jarenlang op de hielen zitten. Het in Zeist aangemeten vriendelijke imago deed de trainer-coach nauwelijks goed, omdat het ten koste zou gaan van zijn scherpte. Een analyse waar Van Gaal het uiteraard niet mee eens is, maar waar hij verder zijn schouders over ophaalt, waarmee hij paradoxaal genoeg het gelijk van z'n volgers bevestigt.

Van Gaal gaf wel toe, in z'n carrière als trainer, de media zo nu en dan te gebruiken. "Om bij m'n spelers iets los te maken. Een spanningsveld te creëren." Gisteren leek hij dit beproefde recept te volgen. Of het helpt, valt te bezien. Uiteindelijk kunnen slechts de spelers het ticket naar het WK 2002 in Zuid-Korea en Japan verdienen. Van Gaal zal hen moeten overtuigen en doordringen van z'n aanpak.

In de aanloop naar het cruciale treffen met Portugal volgt bondscoach Louis van Gaal een beproefd recept. (Foto: ANP)

Het water staat Oranje inmiddels aan de lippen, weet ook de bondscoach. Van opgeven wil deze echter beslist niet weten. Zelfs het eindigen op plaats één in groep 2 heeft Van Gaal niet uit z'n hoofd gezet. "Al wordt dat moeilijk, omdat je bijna verplicht bent van Portugal te winnen. Anders achterhaal je Portugal en Ierland niet meer. Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat ik in het huidige Portugal nauwelijks zwakheden kan ontdekken. Individueel en als team zijn de Portugezen verschrikkelijk sterk."

Desondanks gaat het Amsterdamse hoofd niet in de schoot. "Omdat ik voel dat de spelersgroep scherp is. Het teamidee werd tegen Andorra goed tot uitstekend uitgevoerd." Een eerste houvast. "Alleen waren in Barcelona niet alle elf spelers top. Deze twee dagen werken we er in Porto aan om dit voor elkaar te krijgen. De kunst voor de bondscoach en 21 selectiespelers is om dat te bereiken. Lukt het ons, dan weten we ondanks de grotere weerstand en het hogere niveau tegen Portugal hetzelfde op te brengen als tegen Andorra, dan maken we kans op de zege. En stellen we onze plaats in de race naar het Verre Oosten zeker."

Om dit te bereiken gaat Van Gaal ver. Hij weigert zelfs een tipje van de sluier op te lichten over de speelwijze van Oranje en de personele bezetting. Hoewel hij na het duel tegen Andorra wel enige voorzetjes gaf met Michael Reiziger en Phillip Cocu als backs, bezette flanken voorin met Marc Overmars en Boudewijn Zenden en het verwerpen van een spitsenkoppel Patrick Kluivert-Pierre van Hooijdonk. "Ik geef de clou van onze speelwijze niet graag vooraf prijs aan m'n Portugese collega. Vandaar sluit ik soms de deuren voor een training. Als ik het nodig acht, zal ik zelfs niet weifelen het morgen (vandaag red.) dus een dag voor de wedstrijd ook te doen."

Gelukkig gaat de Nederlandse bondscoach niet zover dat hij zelfs de interland achter gesloten deuren wil spelen. Ergens begrijpt Van Gaal de verwondering over zoveel geheimzinnigheid wel. Bij Ajax deed hij alles open en bloot. "Het voetbal is sedertdien niet veranderd, maar mijn functie wel. Bij Ajax had ik de spelers iedere dag tot m'n beschikking en kwam het vaak genoeg voor dat ik in alle rust kon werken, zonder dat de media op m'n vingers keken. Bij het Nederlands elftal is dat onmogelijk, heb ik nauwelijks de tijd om met spelers te werken en vandaar gooi ik de deur af en toe op slot."

Zeker tegen Portugal is zo'n actie volgens de bondscoach noodzakelijk. Omdat die ploeg zich als geen ander in Europa weet in te stellen op een tegenstander. "Ik zou het hen als specialisten in het aanpassen aan de tegenstander nog gemakkelijker maken. Portugal speelt graag vanuit de opponent." Reactievoetbal. Nederland moet bijzonder op zijn hoede zijn voor de tegenaanval, denkt Van Gaal. "Wij voetballen graag naar voren, moeten tegen Portugal offensief spelen, omdat we drie punten achter staan en een overwinning noodzakelijk is, maar daarin schuilt tevens het grootste gevaar." Vanuit een hechte organisatie beheerst Portugal het positiespel voortreffelijk. Daarmee kunnen ze eventueel geboden ruimte optimaal benutten. "Tel daarbij de aanwezige individuele kwaliteiten op en je weet dat iedere misstap desastreuze gevolgen kan hebben."

Vandaar gaat het tegen Portugal om het maken van de juiste keuzes, denkt Van Gaal. "Een van m'n belangrijkste eigenschappen als trainer is dat ik spelers een handreiking kan geven om de goede beslissing te nemen. Zonder voetballers te degraderen tot automaten." In het verlengde daarvan verwacht hij dat het elftal de wedstrijd goed zal lezen. "We gaan voor de overwinning. Mocht het in het veld onmogelijk blijken, dan verwacht ik dat de spelers zo intelligent zijn, ingrijpen en gaan voor het hoogst haalbare."

Met andere woorden dan moet Oranje plaatsing voor het WK volgend jaar in Zuid-Korea en Japan desnoods via plaats twee in groep 2 en een te spelen barragewedstrijd afdwingen.

di 27 maart 2001