UTRECHT - Volgens de Rabobank zullen boeren als gevolg van de mond- en klauwzeercrisis "niet zo snel failliet gaan." "De nood is hoog en het is voor de hele sector een ramp, maar voor boeren die in acute liquiditeitsproblemen verkeren, hebben we een speciale spoedfinanciering opgezet", aldus Rabobank-topman Hans Smits gisteren tijdens een bijeenkomst met de landbouwpers.

De bank, nog altijd de grootste kredietverstrekker in de agrarische sector, kon nog niets zeggen over de totale financiële schade van de mkz-crisis.

Wel zullen de economische gevolgen van de uitbraken van de besmettelijke dierziekte "enkele malen groter" zijn dan die van de varkenspest in 1997. "De varkenspest drukte de economische groei van Nederland met een half procent. Als het mkz-virus op dezelfde manier doorzet, zal dat de economische groei enkele malen harder raken", voorspelt Henk van de Kerk, directeur van Rabobank Nederland.

Van de Kerk en Smits vinden het nog te vroeg om de huidige omzetschade en kosten als gevolg van de recente vervoersverboden te becijferen. "Daar hebben we nog geen zicht op", aldus Van de Kerk. "Duidelijk is dat er ondernemers zijn die schade lijden, daarom hebben we ook de liquiditeitsbehoefte opgerekt. Vandaar dat we met de lokale banken zijn overeengekomen om een snelprocedure voor kredietverstrekking op te zetten. Maar om nu al een getal te geven van de totale schade is puur speculatief. We hebben immers nog geen idee hoe de crisis zich verder zal uitbreiden. Maar als het bij de huidige omvang blijft, mogen we de handen dichtknijpen", stelt Van de Kerk.

De bank heeft in haar meer dan honderdjarige bestaan wel het één en ander meegemaakt, stelt Smits. "Uitbraken van dierziekten als mkz en de varkenspest en andere rampen als slecht weer zijn van alle tijden. Daar kunnen we als bank wel tegen."

Volgens de Rabo-topman zal mkz de positie van de Rabobank zelf dan ook niet in gevaar brengen. De grootste agrarische bank van Nederland heeft inmiddels voor ƒ40 miljard aan leningen uitstaan aan boeren en tuinders.

Smits pleitte gisteren voor een uitvoerig debat over het non-vaccinatiebeleid van de Europese Unie als de ziekte is uitgewoed. "Mkz is een ramp voor de hele sector, niet alleen financieel, maar ook emotioneel. Vooral het op grote schaal preventief ruimen van dieren heeft in de samenleving tot grote verontwaardiging en machteloosheid geleid. De consument houdt zich steeds meer bezig met zaken als voedselveiligheid.

Deze uitbraken tonen de kwetsbaarheid aan van de Europese veehouderij, als je niet oppast, komt het bestaansrecht van de hele agrarische sector ter discussie te staan. Daarom vind ik dat er moet worden bekeken of de afweging die begin jaren negentig is gemaakt om niet langer te enten tegen mkz nog steeds de juiste is. Wij willen aan dat debat ook graag een bijdrage leveren", aldus Smits. De directievoorzitter benadrukte wel dat een beslissing om te gaan inenten wel in Europees verband moet worden genomen. Anders prijst Nederland zich uit de markt.

"We moeten ons afvragen hoe lang het nog financieel verantwoord is om beschikbare veterinaire instrumenten niet te gebruiken", voegt Van de Kerk eraan toe. "En als de politiek besluit dat je niet alle veterinaire middelen mag gebruiken, dan moet de politiek ook de kosten dragen."

Van de Kerk vindt dan ook dat de overheid de omzet- en vervolgschade aan de boeren zou moeten vergoeden. "Maar dat zit niet in het systeem, dus daar ben ik niet optimistisch over." Boeren die nu hun dieren vernietigd zien worden, krijgen alleen de dagwaarde van hun vee vergoed. Vorig jaar is door de boeren zelf een calamiteitenfonds opgezet. Daar zit ƒ500 miljoen in voor de melkveehouderij en eenzelfde bedrag voor de varkenshouderij. Dat dekt echter alleen de schade die boeren oplopen als gevolg van de ruiming, en niet de vervolgschade.

• De Rabobank wil het Europese non-vaccinatiebeleid van mkz ter discussie stellen. Boeren blokkeerden vandaag de weg tussen Elburg en Wezep voor een handtekeningenactie gericht tegen het niet enten. FOTO: JAN STAPPENBELD HANS SMITS

di 27 maart 2001