DEN HAAG - Verkeersminister Netelenbos eist van de NS-directie uiterlijk morgen harde toezeggingen om de patstelling in het slepende arbeidsconflict te doorbreken.

De bewindsvrouw hoopt met het ultimatum aan het spoorbedrijf de commissie Blankert/Stekelenburg terug in het zadel te krijgen. Het tweetal gooide gisterochtend de handdoek in de ring, omdat de NS-directie blijft vasthouden aan de invoering van het gewraakte rondje om de kerk.

In de brief sommeert Netelenbos NS-topman Huisinga al het mogelijke in het werk te stellen zodat het bemiddelaarsduo zijn werkzaamheden kan hervatten.

De NS zal vandaag reageren, maar wil eerst de uitkomst van het kort geding afwachten waarin om opschorting van het nieuwe dienstrooster is gevraagd. De Utrechtse rechtbank doet hierover vanochtend uitspraak. Ook de Tweede Kamer wacht de uitspraak af en beslist dan of zij de minister terugroept van haar werkbezoek aan China om de "zorgwekkende" situatie te bespreken.

Een Kamermeerderheid van PvdA, VVD, CDA en D66 stelde in een eerste reactie op het afhaken van Blankert en Stekelenburg voor om het conflict tussen de NS en het personeel te beslechten door een arbitragecommissie die een bindend oordeel velt over de procesvereenvoudiging.

De NS-directie heeft Netelenbos daar eerder deze maand om gevraagd, maar de minister besloot vanwege de weerstand van de bonden tot instelling van het duo Blankert/Stekelenburg dat slechts mocht bemiddelen.

"We kappen er mee", zei oud-werkgeversvoorzitter Blankert. "Het is betreurenswaardig en het hoort ook niet bij ons, maar het kan niet anders." Ex-FNV-voorman Stekelenburg stak de beschuldigende vinger uit naar de NS-directie. "Het is natuurlijk een nederlaag, maar we kwamen niet dichter bij een oplossing."

Alleen als wordt voldaan aan harde voorwaarden, zoals het mogen vellen van een bindend oordeel, wil het duo het werk alsnog voortzetten.

De Kamer is hevig verontrust over de nu weer opgelaaide stakingsdreiging waar de reizigers de dupe van worden. Zo heeft de ondernemingsraad van de NS een kort geding aangespannen tegen de directie. De OR eist dat NS onmiddellijk stopt met het inzetten van vertrekassistenten, die niet geschoold zijn als conducteur. Volgens de OR zou daarmee de veiligheid in het gedrang komen.

Wanneer de rechter de OR in het gelijk stelt, zullen wegens personeelsgebrek veel treinen stil komen te staan. Ook de twee grootste vakbonden, FNV Bondgenoten en VVMC zijn, na het opstappen van Blankert en Stekelenburg bezig acties voor te bereiden.

VVD-Kamerlid Hofstra betreurt dat de minister "op het lijntje van Stekelenburg en Co." is gaan zitten en alleen aan NS een ultimatum stelt. D66-woordvoerder Van Walsem heeft spijkerharde kritiek op het bemiddelingsduo. "Met hun tussentijdse advies om het antivertragingsplan van tafel te halen, hebben ze de ellende alleen maar vergroot. Dat irriteert mij mateloos. Ze hadden gewoon ten principale moeten onderzoeken hoe de situatie opgelost kan worden."

di 27 maart 2001