Weer verbluffend staaltje van Jan de Bont

'Twister' is 'n mirakel

door Henk ten Berge

De wonderen zijn de filmwereld nog niet uit. Na 'Jurassic Park' van Steven Spielberg dachten we dat Hollywood langzamerhand wel uitgetoverd was, maar nee hoor: uitgerekend Jan de Bont, de Nederlandse cameraman die in de Grote Droomfabriek een fabelachtige carrière als regisseur maakt, probeert met 'Twister' die effecten nog eens te overtreffen. Daarin worden eventjes cyclonen nagebootst, wat zeg ik: cyclonen worden veroorzaakt en opgerakeld. Je gelooft ogen en oren niet.

Die zwarte dreigende slingers vanuit het zwerk die onstuitbaar en onheilspellend naderen en alles meedogenloos verwoesten wat op hun route ligt... we kennen ze als nieuwsbeelden uit het Caraïbisch gebied en van de vernietigde Amerikaanse kusten. Het zijn voor miljoenen mensen nachtmerries vol dood en verderf. En nu in de bioscoop zitten we er doodgemoedereerd midden in en we gaan na afloop nog vrolijk naar huis ook.

Het is wel veiliger zo. Maar tijdens de voorstelling slaan er heel wat beschermend de handen voor het gezicht. Het is onvoorstelbaar knap hoe dat natuurgeweld voor de camera's wordt opgeroepen en digitaal overrompelend wordt doorgegeven. Cyclonologen zullen er wel wat wetenschappelijke oneffenheden in weten aan te duiden, maar voor de argeloze kijker is het woedende natuurgeweld puur en van een onontkoombare suggestie.

Hoe Jan de Bont met de hulp van de Jurassic Park-stuntmensen en uitvinders dat allemaal klaar heeft gespeeld, vergt een lange documentaire. Er zijn zelfs de zwaarste straalvliegtuigmotoren aan te pas gekomen om de ziedende storm-effecten en de zuigende cirkelbewegingen van de tornado's zichtbaar te maken. Auto's, bomen, huizen, zwaar geladen tankwagens vliegen als veertjes door de lucht. De ontreddering van mens en dier, de ravage van stad en land, ze zijn als uit de werkelijkheid gegrepen. Alleen... in de werkelijkheid valt nooit zo te filmen.

Al dat spektakel wordt natuurlijk geshowd binnen een verhaaltje. Dat is weliswaar vrij dun, maar dient ook uitsluitend als excuus voor Jan de Bont c.s. om sensationeel hun slag te kunnen slaan. Concurrerende cyclonen-watchers rijden elkaar voortdurend voor de wielen en strijden om die grote score: in het hart van de centrifuge van zo'n dodelijk natuurverschijnsel opnamen en registraties maken. Twee van de deskundigen hadden ooit iets moois met elkaar maar hij haakte af en verschijnt nu op de plaats vol paniek met zijn nieuwe vlam, een tut-hola wier kleertjes niet mogen kreuken. Nou ja, u voelt het wel. De oude vlam was zo slecht nog niet.

Helen Hunt en Bill Paxton acteren dat vaardig met afwisselend verrukking en verbijstering in hun ogen die de Bont als decorum precies nodig had. Maar het gaat in 'Twister' vooral om het kijkwerk, de effecten, het spektakel, de ouderwetse kermis-attractie bijna. Komt dat zien, komt dat zien. U zult er geen spijt van hebben.

Première 22 augustus 1996