Nieuwe rol voor tweevoudig
oscarwinnaar in thriller 'Outbreak'

Dustin Hoffman debuteert als actieheld

door Eric Koch

Zwoegend tegen de storm in nadert de helikopter het stampende schip. Vanaf een slingerende touwladder springt even later met doodsverachting een man aan dek. Een adembenemende scène, maar niet een waarin Dustin Hoffman zichzelf zo snel zag. "Daar kijk ik liever vanuit een veilige bioscoopstoel naar", lacht de tweevoudig Oscarwinnaar. Regisseur Wolfgang Petersen wist Hollywoods kameleon echter over te halen en dus maakt Dustin Hoffman op zijn 57-ste zijn debuut als actieheld in de pakkende thriller 'Outbreak'.

"Dat ik allesbehalve een breedgeschouderde figuur ben, maakt 't spannender en geloofwaardiger, hield Wolfgang me voor", vertelt Hoffman in Los Angeles, waar hij zijn nieuwe film presenteerde. Daarin dreigt een mysterieus virus uit de jungle van Afrika de Amerikaanse bevolking uit te roeien.

Terwijl de overheid van plan is een geïnfecteerd stadje met een brandbom van de aarde weg te vagen om de rest van Amerika te beschermen probeert viroloog Dustin Hoffman in een race tegen de klok de bron van het virus en daarmee een anti-stof op te sporen. De hoge militair Donald Sutherland heeft laakbare redenen om Hoffman tegen te werken.

Hoewel 'Outbreak' het bioscooppubliek in een hoog tempo spannende en vaak spectaculaire scènes voorzet, ziet Hoffman de film niet in de eerste plaats als actiefilm. Al is hij de eerste om te erkennen dat zijn daadkrachtige optreden afwijkt van de karakterrollen die hij gewoonlijk speelt. "Ik heb ditmaal inderdaad geen jurk aan", refereert hij lachend aan zijn bekroonde rol in 'Tootsie'.

Dat was niet de enige reden dat de gelauwerde acteur aanvankelijk geen plaats voor zichzelf zag in 'Outbreak'. "Ik sprak Wolfgang Petersen in verband met een andere film", herinnert Hoffman zich, "toen hij me vertelde met welk project hij op dat moment bezig was. Hij keek me even peinzend aan en vroeg toen: "Niet iets voor jou?".

Wolfgang wilde van geen nee horen."Denk er over na", zei hij. Omdat ik intuïtief voelde dat hij zijn uiterste best zou doen om die rol zoveel mogelijk naar mij toe te laten schrijven, ben ik er serieus over na gaan denken. Wat me uiteindelijk over de streep heeft gehaald, was de druk die de producent op me legde. Ik moest binnen vierentwintig uur beslissen; Denzel Washington had ook zijn interesse getoond, en dat alternatief wilde men niet laten lopen."

Helikopterscène

Hoffman is blij dat hij aan boord is gesprongen, al werd de helikopterscène uiteindelijk op Hoffman's fysieke mogelijkheden toegespitst. Maar zijn uitstapje in de lucht bleef gevaarlijk genoeg. "Mijn personage is geen Rambo. Zoals het hele verhaal op de realiteit gebaseerd is. Zo'n virus bestaat en de Amerikaanse president zou in een noodsituatie als in 'Outbreak' besluiten om een hele stad te vernietigen, als dat de rest van Amerika en de wereld zou beschermen. Dat werd ons verzekerd door een voormalig stafchef van het leger.

Dat er militairen zijn als Donald Sutherland wilde men natuurlijk liever niet toegeven, maar daar hoeven we niet aan te twijfelen. Officieel is chemische oorlogsvoering sinds 1972 verboden, maar niets verbied je om een anti-stof te maken. Voor een anti-stof heb je echter eerst een virus nodig. En als je zo'n dodelijk virus in handen hebt en de vijand heeft de anti-stof niet, dan bezit je een machtig wapen... Niets uit de film zou in werkelijkheid onmogelijk zijn. We hebben alles grondig onderzocht."

Dat kun je wel aan Dustin Hoffman overlaten. De acteur staat bekend om zijn bijna obsessieve research. "Ik ben echt de enige niet", meent Hoffman wat terughoudend. "Net zomin als Jack Nicholson de grootste cocaïnesnuiver in Hollywood is of Warren Beatty de reïncarnatie van Casanova. Dat soort imago's worden door de pers bedacht. Ik doe veel onderzoek, zeker. Niet alleen omdat mijn rol dat vereist, maar ook omdat ik het heerlijk vind."

"Wist je", zegt hij enthousiast, "dat er in heel Amerika maar twee van dit soort virologische onderzoekslaboratoria zijn en maar vijf in de hele wereld? Een apart vak: slechts vijftig mensen werken op dat terrein. Een uiterst gevaarlijk vak ook. Een besmetting met een onbekend virus kan meteen dodelijk zijn. Als we het over heldhaftigheid hebben, dan tref je dat daar aan. En voor een salaris dat niet veel hoger ligt dan dat van een wiskundeleraar.

Elke fout kan hun laatste zijn. Dat gegeven sprak me aan. Laatst op de televisie heb ik een stukje gevolgd van het proces tegen de van moord beschuldigde O.J. Simpson. Een advocaat werkt onder vergelijkbare hoogspanning: elk verkeerd woord kan de zaak van zijn cliënt onherstelbare schade veroorzaken. Zo nauw luistert film maken ook. Een verkeerde scène kan een film onderuit halen. Balanceren zonder vangnet, zo zie ik het."

Leugenaars

Om het risico van vallen zo veel mogelijk te beperken bereidt Hoffman zich tot in de perfectie voor. Ooit het gevoel gehad dat die inzet voor niets is geweest? "Nee", zegt hij beslist. "Een film kan geen succes zijn, of je rol pakt minder goed uit dan je gehoopt had, maar je moet in elk geval het gevoel hebben dat je je personage door en door begrijpt. Acteren is liegen. De beste leugenaars zijn degenen die in hun eigen leugens geloven.

Neem 'Outbreak'. Mijn personage is verbonden aan het leger. Ik kon mezelf moeilijk in uniform zien. Maar als je te horen krijgt dat veel artsen indertijd voor militaire dienst kozen omdat ze geen geld hadden om elders hun opleiding te krijgen, maakt dat je rol gemakkelijker te spelen. Er is in het scenario veel zorg besteed aan de achtergrond van de hoofdpersonen. Ondanks het hoge tempo van de ontwikkelingen kun je zo toch een mens van vlees en bloed neerzetten. Wolfgang Petersen is daar heel goed in."

Dustin Hoffman heeft van de Duitse regisseur weer wat geleerd voor zijn eigen regiedebuut. "Ik ben al een jaar of twee bezig met de voorbereidingen. 'Lucas dancing' gaat de film heten. Het verhaal heeft raakpunten met 'Tootsie', waarin mijn personage enigszins ervaarde wat het is om een vrouw te zijn. In 'Lucas dancing' raakt een advocaat, die gespecialiseerd is in scheidingen, zelf in een echtscheiding verwikkeld.

Het verhaal geeft me de gelegenheid om een beetje te filosoferen over de verschillen tussen mannen en vrouwen. Over wat als mannelijk wordt beschouwd en hoe mannen de afgelopen jaren na de vrouwen-emancipatie naar een nieuwe identiteit zoeken. Natuurlijk generaliseer ik, maar mannen zijn meer op een doel gericht dan vrouwen. Mannen willen winnen, de beste zijn. Het eerste wat ze na een vrijage van hun vrouw of vriendin willen weten is of ze goed waren. Vrouwen bespreken emotionele zaken met een vriendin; een man luistert wel, maar wil meteen een oplossing aandragen."

Hoezeer Hoffman ook uitkijkt naar zijn eerste ervaring als regisseur, zijn toekomst zal toch in het acteren liggen, zegt hij stellig. "Ik las een interview met de befaamde Ralph Richardson ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag. Hoe lang blijft u nog doorgaan, werd er aan hem gevraagd. U heeft toch alles al bereikt? Richardson zei: "Ik zou graag nog iets meer over het vak willen leren, voor het te laat is." Hoffman lacht. "Dat is me uit het hart gegrepen."

Publicatie 6 april 1995