Carlo Picornie. (Foto: De Telegraaf)

AMSTERDAM - Vandaag precies vijf jaar geleden was een modderig weiland nabij Beverwijk het strijdtoneel van vechtlustige aanhangers van Feyenoord en Ajax. Bij een ongekend heftige veldslag kwam Ajax-fan Carlo Picornie (35) om het leven. De Amsterdammer werd met staven, stokken, hamers en messen letterlijk afgeslacht. Enkele Rotterdamse hooligans werden voor betrokkenheid bij de gruwelmoord veroordeeld, maar de echte daders zijn vrijwel zeker nooit gestraft. Het duurde lang voordat het fanatiekste deel van de Ajax-aanhang de gewelddadige dood van een van hun voormannen kon verwerken. Het drama van Beverwijk leidde tot een aantal diepgewortelde conflicten tussen de diverse stromingen in de beruchte harde kern, die pas sinds kort weer lijken te zijn bijgelegd. Met een unieke, paginagrote rouwadvertentie, vandaag in deze krant, willen de Amsterdammers de episode 'Beverwijk' symbolisch afsluiten. "Maar de 'F-side' zal Picornie nooit vergeten."

De F-side is weer één.

Het moet een ouderwets voetbalfeestje worden, de herdenkingsavond voor Carlo Picornie op vrijdag 8 maart jl. in een sporthal in Amsterdam-Oost. Ruim zevenhonderd leden van de Ajax-F-side hebben zich verzameld voor een benefietparty. Er is bier, er zijn house-dj's en Amsterdamse artiesten. Buiten houdt een grimmig kijkende ordedienst een oogje in het zeil, in de immense zaal doet speaker Wim Bohnenn zijn uiterste best de sfeer bij dit bloedfanatieke deel van de Ajax-aanhang ontspannen te houden.

In eerste instantie komt de stemming er niet echt in. Het doel van de avond - geld in te zamelen voor een paginagrote rouwadvertentie om de dood van Ajax-fan Carlo Picornie vijf jaar geleden in Beverwijk te herdenken - lijkt niet samen te gaan met een lekkere ongedwongen fuif. De bijeenkomst doet eerder denken aan een soort reünie. Oudere hooligans die elkaar jaren niet meer hebben gezien, halen aan de bar herinneringen op. Sommigen verschijnen voor het eerst na 'Beverwijk' weer openlijk op een F-side-feest.

Oorlog op een stuk weiland bij de A9 ter hoogte van Zwarte Markt in Beverwijk. Zo zag het er vijf jaar geleden op zondag uit toen daar honderden aanhangers van Feyenoord en Ajax elkaar bevochten met stokken en andere slagwapens. (Foto: ANP)

Om kwart voor elf spreekt Petra, de weduwe van Picornie, de zaal toe. "Wat heeft iedereen een verdriet gehad over wat er vijf jaar geleden in Beverwijk is gebeurd", zegt ze tegen een plotseling muisstil publiek. "Er zijn later boze dingen gezegd, over alles wat nooit had mogen gebeuren. Lang heeft iedereen commentaar gegeven op elkaar, maar dat moet nu maar eens een keer over zijn. Het kan niet zo zijn dat we van dit alles niets hebben geleerd. Daarom is dit feest voor Carlo een mooie gelegenheid om een hele treurige periode af te sluiten."

Als de Amsterdamse volkszanger Peter Beense na de speech de Hazes-hit 'Kleine Jongen' (één van de favoriete nummers van Picornie) inzet, proberen zelfs de meest geharde hooligans tevergeefs hun ogen droog te houden. Waarna het feest overigens alsnog in alle hevigheid losbarst. En conform de wens van de nabestaanden van Picornie verloopt de emotioneel beladen avond verder zonder noemenswaardige incidenten.

De veldslag in Beverwijk op zondag 23 maart 1997 staat in de wereld van de hooligans te boek als 'de moeder der supportersrellen'. Het is de middag dat Feyenoord in Alkmaar moet aantreden voor de voetbalwedstrijd tegen AZ. In de maanden daarvoor zijn de toch al grote spanningen tussen Ajax- en Feyenoord-supporters verder opgelopen door een aantal incidenten. Bij een in februari '97 afgesproken vecht-ontmoeting bij de ringweg A-10 in Amsterdam-Noord kwamen Ajax-aanhangers tegenover een overmacht aan Rotterdammers te staan. De overwegend jonge aanhang sloeg op de vlucht en werd vervolgens door de Feyenoord-aanhang publiekelijk voor 'mietjes' uitgemaakt.

Er wordt wraak aangekondigd en de 'harde kern' van beide clubs spreken via gms's af elkaar voor AZ-Feyenoord te bevechten. De Ajacieden trommelen ook de 'oude garde' op, onder wie Picornie die zich al jaren niet meer op de F-side heeft laten zien. In een weiland nabij Beverwijk langs de rijksweg A9 gaat het op de bewuste zondag helemaal fout. Twee supportersgroepen raken op een ongekende manier slaags met elkaar. De Rotterdammers zijn opnieuw in de meerderheid en slagen erin een kleine groep Ajacieden te isoleren.

Vooral Carlo Picornie, die juist meeging om de nieuwe generatie hooligans eens te laten zien hoe een ouderwetse voetbalrel hoort te verlopen, krijgt de volle laag. Hij wordt met stokken, staven en een hamer geslagen en loopt diverse messteken op. Later zijn via schokkende beelden, gemaakt door camera's van Rijkswaterstaat, de laatste momenten van de Amsterdammer te zien. Picornie zit zwaargewond op zijn knieën en valt neer, nadat er door drie Rotterdamse hooligans nog aan hem is gesjord. Kort daarna overlijdt de F-side-voorman.

Heel Nederland reageert geschokt op het totaal geëscaleerde geweld van de hooligans en justitie probeert zoveel mogelijk verdachten voor de rechter te brengen. De strafrechtelijke afdoening van de slag bij Beverwijk loopt uit op een teleurstelling. Het openbaar ministerie krijgt het bewijs tegen veel verdachten niet rond en pogingen om een deel van de Feyenoord-aanhang als criminele organisatie veroordeeld te krijgen, worden door de rechter niet gehonoreerd.

Vijf jaar na Beverwijk heerst bij een groot deel van de F-side nog altijd verbittering over het feit dat de werkelijke moordenaars van Picornie nooit zijn bestraft. "We hebben vanaf het eerste moment geprobeerd wraakacties vanuit onze kring in de richting van de harde kern van Feyenoord in de kiem te smoren, juist omdat we vonden dat justitie dit moest aanpakken", zegt Ronald Pieloor (41), al jaren één van de kopstukken van de F-side.

"Maar in plaats dat justitie alles op alles zette om de daders van de moord op Carlo te arresteren, werden wíj aangepakt. Ajax-fans die iets konden verklaren over wat er in Beverwijk was gebeurd, werden achter de tralies gestopt. En later begon de Amsterdamse politie een groot onderzoek tegen de F-side, terwijl de Feyenoorders door justitie in Rotterdam verder ongemoeid werden gelaten. Dat leidde tot heel veel onbegrip en frustratie."

Vrijwel niemand van de harde kern van Ajax wil openlijk praten over de nasleep van Beverwijk. Zelfs vijf jaar na dato ligt de kwestie nog zo gevoelig, dat de meeste betrokkenen alleen off the record hun verhaal kwijt willen. Uit die gesprekken wordt duidelijk dat de voor de buitenwereld zo homogene F-side na de veldslag totaal uit elkaar viel. Pieloor: "We hingen toen eigenlijk als murw geslagen boksers in de touwen. En er kwamen onderlinge conflicten waarbij harde verwijten werden uitgesproken, vooral tegen degenen die in de ogen van de leiders van de F-side onvoldoende hadden gedaan om Picornie te helpen. Er waren mensen die de F-side de rug toekeerden. Die vonden het gewoon té heftig wat er was gebeurd."

Petra, die enkele dagen na het feest in Amsterdam-Oost bereid is tot een gesprek, bevestigt het deels uiteenvallen van de F-side. Geflankeerd door haar zus Ellen kijkt ze terug op de afgelopen vijf jaar.

"Het was een verschrikking", verzucht ze. "Er is een periode geweest dat de opnamen van een stervende Carlo zelfs op het Jeugdjournaal waren te zien. Ik moest de kinderen dan halsoverkop voor de tv wegtrekken, zodat ze die afschuwelijke beelden van hun vader niet hoefden te zien. Van de F-side heb ik altijd veel steun gehad, vooral in het begin. Daarbij speelde volgens mij wel mee dat een aantal jongens een groot schuldgevoel had en zich min of meer verplicht voelde iets voor ons te doen."

"Natuurlijk was er naast het verdriet ook een intens wraakgevoel bij heel veel mensen", zegt Ellen, die zelf ook nog vaak contact heeft met de harde kern. "Maar serieuze plannen zijn er volgens mij nooit geweest. Een Ajacied heeft wel een grote bek maar is geen moordenaar." Petra: "Ik ben daar ook heel blij om. Ik had me echt niet beter gevoeld als er wél een Feyenoorder uit wraak om het leven was gebracht en er nu misschien ook een vrouw en kinderen in dezelfde situatie als ik hadden verkeerd. Neen, wat me vooral is bijgebleven uit die periode, is de sfeer van intense verslagenheid. Bij iedereen, zelfs bij mensen die Carlo niet hebben gekend."

Ronald Pieloor, die met twee vrienden momenteel werkt aan een boek over 25 jaar F-side, herinnert zich de sfeer van ontreddering binnen de gelederen van de Ajax-aanhang nog als de dag van gisteren. "Kort na Carlo's dood werd ik door de harde kern van FC Twente benaderd. Of de F-side wilde deelnemen aan een soort verzoeningsgesprek met vertegenwoordigers van de Feyenoord-aanhang en alle andere grote 'sides' in Nederland. Ik dacht dat ik er goed aan zou doen mee te werken aan zo'n ontmoeting. Maar dat werd me door sommige jongens van de F-side, en dan vooral de vrienden van Carlo uit Amsterdam-Oost, heel erg kwalijk genomen. Achteraf kan ik dat goed begrijpen. Het was allemaal veel te vroeg, het verdriet was gewoon te groot. Ook naderhand is er trouwens nooit meer een verzoeningsgesprek met Feyenoord geweest."

De F-side werd na Beverwijk niet alleen verscheurd door interne conflicten, ook hooligans van andere clubs zagen hun kans schoon die voorheen onoverwinnelijke Amsterdammers een lesje te leren. "In ieder stadion waren er natuurlijk hatelijke liedjes", herinnert een F-sider zich. "Maar er was ook veel meer fysieke agressie in onze richting. Waar we ook kwamen, Utrecht, Enschede, Groningen, Eindhoven, in al die steden heerste een stemming van; wat die Feyenoorders kunnen, kunnen wij ook. Bij vrijwel iedere uitwedstrijd in die periode werd een confrontatie met de F-side gezocht."

Verschillende ingewijden bevestigen dat de F-side zeker in de eerste drie jaar na Carlo's dood in stand is gehouden door supporters buiten Amsterdam. "Wij keken daar altijd een beetje op neer, beschouwden die groep als 'boeren'", zegt een rasechte Amsterdamse F-sider. "Maar met name een aantal jongens uit Wezep hield de F-side op de been. Ze hebben daarmee binnen de Amsterdamse groep veel respect afgedwongen. Terwijl wij in feite groggy in de hoek lagen, hielden zij de F-side-eer hoog en zorgden ervoor dat we bij iedere wedstrijd in binnen- en buitenland toch waren vertegenwoordigd."

Er is inmiddels een nieuwe generatie hooligans op de F-side. Een 'veteraan': "Het gaat om fanatiekelingen van een jaar of zeventien, achttien, die Beverwijk niet bewust hebben meegemaakt, maar er wel dolgraag hadden willen staan. Die groep, waarin een aantal echte heethoofden zit, is overigens nog veel harder dan wij vroeger. Én die jongens hebben een hartgrondige haat tegen alles wat uit Rotterdam komt. Wij zagen de strijd tegen Feyenoord in de periode vóór Beverwijk altijd als een soort spelletje. Dat is definitief veranderd."

En dan is er nog de moeizame verhouding tussen de F-side en het bestuur van Ajax. "Na de dood van Carlo probeerden sommige bestuursleden zoete broodjes te bakken", zegt Pieloor. "Het was duidelijk hinken op twee gedachten. Aan een kant wilde vooral voorzitter Michael van Praag maar ook andere bestuursleden naar de buitenwacht en sponsors duidelijk maken de F-side maar niets te vinden, aan de andere kant konden en kunnen ze natuurlijk niet om ons heen. Het bestuur heeft in de nasleep van Carlo's dood lange tijd om de hete brij heen gedraaid. En nu is het opeens allemaal wel bespreekbaar. Plotseling betaalt Ajax mee aan het feest, wil men een advertentie plaatsen en heeft directeur Arie van Eijden aangeboden tijdens de herdenkingsbijeenkomst bij het graf van Carlo een speech te houden. Het is misschien goed bedoeld, maar van ons hoeft dat allemaal niet zo nodig. Als Ajax écht een gebaar wil maken, laat ze dan de stadionverboden die na Beverwijk zijn opgelegd maar opheffen."

Loopt het dan niet weer uit de hand? Pieloor: "Ik denk van niet. De ouderwets gezellige sfeer begint na vijf jaar eindelijk weer een beetje terug te keren. We krijgen binnenkort een eigen supportershome en dat zal de saamhorigheid verder vergroten. Ja, je mag gerust zeggen dat de F-side er na vijf jaar weer is. Al zal Carlo Picornie door ons nooit worden vergeten."

zoek naar gerelateerde artikelen

za 23 maart 2002