door Gijsbert Termaat en Tjerk de Vries AMSTERDAM - De familieleden van zo'n 14.000 politiefunctionarissen in ons land worden de komende maanden onderworpen aan een grondig onderzoek. Ouders, kinderen, broers en zusters worden nagetrokken op een crimineel heden of verleden. Ook medebewoners van politiemensen worden doorgelicht.
Met name de naasten van politiemensen op vertrouwelijke posities zullen zeer nauwgezet het zogenoemde Veiligheidsonderzoek moeten ondergaan, waarbij alle gangen worden nagetrokken. Het betreft niet alleen functies bij de Criminele Inlichtingendiensten (CID), maar ook banen als districtchef, hoofdcommissaris of vergunningverlener Vreemdelingenwet. Heeft een vertrouwenspersoon dubieuze familieleden, dan kan hij worden overgeplaatst.
Afhankelijk van de zwaarte van de vertrouwenspositie die iemand inneemt binnen een politiekorps zal het onderzoek worden uitgevoerd volgens verschillende gradaties. Bij de zwaardere functies wordt het onderzoek uitgevoerd door de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), terwijl de minder kwetsbare posities met een intern onderzoek kan worden uitgevoerd door de politie zelf.
De gigantische operatie is noodzakelijk omdat een wetsverandering heeft plaatsgevonden. Sinds kort valt de politie onder de Wet Veiligheidsonderzoeken. Voorheen gold deze wet uitsluitend voor vertrouwensmensen bij de overheid en bij bedrijven die als extra kwetsbaar bekend staan.
Nu ook de politiekorpsen in Nederland onder deze regel vallen, zal de BVD de minister van Binnenlandse Zaken adviseren bij de samenstelling van de lijst politiemensen die in aanmerking komen voor het familie-onderzoek. Uiteindelijk zal minister Klaas de Vries de definitieve lijst vaststellen. Naar verwachting gaat het om zo'n 14.000 van de ruim 40.000 politiemensen.
Een woordvoerster van Binnenlandse Zaken bevestigt het aanstaande veiligheidsonderzoek. Vorig jaar ontstond lichte commotie toen bekend werd dat tijdens sollicitatieprocedures kennissen van nieuwe agenten werden doorgelicht op een eventueel crimineel verleden. Er werden destijds wel eens agenten afgewezen, omdat een kennis geen zuiver geweten had.
Volgens de wet mogen dit soort praktijken niet. De Registratiekamer tikte de politiekorpsen dan ook met succes op de vingers. Ook bij het aankomende Veiligheidsonderzoek is het 'not done' dat kennissen worden gescreend. Louter de gangen van familieleden en medebewoners mogen worden nagegaan.
Voorzitter Bart Driessen van de Amsterdamse Politie Vakorganisatie (APV) zegt dat screening een goede zaak is. "Maar je moet wel duidelijke grenzen stellen. Nu dat gebeurd is, zal het de positie van de dienders verbeteren. Daarnaast is het belangrijk dat je zo veel mogelijk het risico uitsluit mensen binnen je organisatie te hebben werken met contacten die ongewenst zijn."