YAMBIO - Zonder te huilen zitten Joyce, Jonna en Jenety te wachten op twee druppels. Die druppels gaan ervoor zorgen dat de vijf maanden oude eeneiige drieling uit Soedan de rest van zijn leven immuun is tegen een ziekte die de afgelopen jaren met veel succes is bestreden. De strijd tegen polio richt zich nu op de laatste 20 landen waar het virus nog rondwaart. In 1988 kwam de virusziekte nog in 125 landen voor.

Een Zuid-Soedanees kindje krijgt twee druppels van het poliovaccin.

Dokter Ayana Yeneabat, medeverantwoordelijk voor het programma van de Wereldgezondheidsorganisatie in Zuid-Soedan twijfelt niet: "Deze ziekte wordt verslagen." Eind jaren tachtig hadden wereldwijd naar schatting 350.000 kinderen polio, in Nederland ook wel kinderverlamming genoemd. In 2000 waren nog slechts 2881 gevallen gerapporteerd.

Bye Bye (24) beweegt zich met hulp van een lange stok op een slepende manier door de straten van zijn geboorteplaats Yambio in Zuid-Soedan. Als baby kwam hij met het poliovirus in aanraking en raakte deels verlamd. Een op de 200 mensen die zijn besmet krijgen verlammingen. Bye Bye's verschrompelde rechterbeen hangt slap naast zijn sterke linkerbeen. "Ik heb sterke spieren in m'n armen gekregen door het lopen met die stok", relativeert hij. Bye Bye kan gewoon functioneren; hij verkoopt kleding op de markt.

Polio is relatief eenvoudig te bestrijden. Het virus overleeft slechts in de mens. Bij malaria zijn het muggen die een parasiet overbrengen. Bij polio is de mens is de enige 'gastheer'. Als het lukt alle mensen op de wereld ertegen te vaccineren, verdwijnt de ziekte van de aardbodem, zoals met waterpokken is gebeurd. Het laatste pokkenvirus werd in 1979 in de VS ingevroren.

Dertien jaar geleden werd het Wereldwijde Polio Bestrijding Plan gelanceerd. Het succes van de campagne is vooral te danken aan de eenvoudige manier van inenten. Twee druppels in de mond van een baby of kleuter, en dat later nog twee keer herhalen, zijn voldoende. Het hoogtepunt van de campagne was de inenting op één dag, 21 januari dit jaar, van 134 miljoen kinderen in India.

De laatste 20 landen waar de ongeneeslijke virusziekte nog voorkomt, liggen vooral in Afrika. Angola, Congo, Somalië en Soedan zijn de voornaamste ziektehaarden. De Verenigde Naties zetten vooral via de WHO en en Unicef alles op alles om ook in deze oorlogsgebieden zoveel mogelijk kinderen te vaccineren.

In Zuid-Soedan gaat deze maand een tweede vaccinatieronde van start. Hoewel de organisatoren verwachten dat ze in 2005 polio geheel uit Soedan hebben 'verbannen', zijn er ook tegenslagen. "Er was hier een voorganger die zijn gemeente waarschuwde tegen het vaccin", vertelt Roda Nathan, een Soedanese vrouw die werkt voor het polioprogramma. "Hij zei dat het vaccin diarree veroorzaakt en dat kinderen eraan dood kunnen gaan."

Traditionele dokters verspreiden ook vaak onwaarheden over het poliovirus. Door minder ziektegevallen neemt hun klandizie af en beginnen ze fabels te verspreiden over schadelijke effecten van het vaccin. Roda: "Het vereist veel uitleg aan de lokale bevolking en tact naar de traditionele genezers toe om te vermijden dat leugens het programma ondermijnen."

De hoofdorganisatoren van de wereldwijde campagne noemen 2005 als streefjaar waarin de hele wereld definitief vrij van polio kan zijn. De kans dat Joyce, Jonna en Jenety opgroeien in een wereld zonder nieuwe patiënten zoals Bye Bye, wordt groter met iedere druppel die in een peutermond valt.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 3 oktober 2001