door Ralph Dekkers en Joost de Haas AMSTERDAM/NEW YORK - 'Maak je hart puur, de tijd van plezier en verspilling is voorbij. De dag des oordeels is aangebroken.' De brief van de vermoedelijke leider van de terreuraanval op de Verenigde Staten wordt aan de vooravond van de aanslagen aan de kapers verstrekt. Drie weken na die zwarte dinsdag wordt steeds meer bekend over de gangen van de daders, alleen informatie over het meesterbrein ontbreekt.

Internationale opsporingsautoriteiten en veiligheidsdiensten hebben sinds de aanslagen op ieder continent, behalve Antarctica, arrestaties verricht. Alleen al in de VS zitten meer dan 480 mensen vast. Tot nog toe is slechts een ruwe schets geleverd van de daders en het duistere netwerk onder leiding van topterrorist Osama bin Laden (44). Langzaam maar zeker vallen de stukjes van de puzzel in elkaar en worden aanvoerders en opdrachtgevers zichtbaar. Zeker is dat het complot buiten de VS is beraamd, waarbij een prominente rol is weggelegd voor terreurcellen in Duitsland en Groot-Brittannië.

Het spoor leidde op de dag van de zelfmoordaanslagen, dinsdag 11 september, naar Duitsland waar de binnenlandse veiligheidsdienst telefoongesprekken onderschepte van opgetogen Bin Laden-volgelingen. Dit onthulde de krant The New York Times het afgelopen weekeinde. Vermeende terroristen refereerden in de afgeluisterde conversaties naar "30 mensen die op reis waren voor de operatie". De FBI wist op dat moment dat aan boord van de gekaapte kamikaze-toestellen in totaal 19 terroristen zaten. Onmiddellijk werd een klopjacht geopend op elf nog voortvluchtige medeverdachten.

Eén van hen zou de Algerijn Lotfi Raissi (27) zijn. De op 21 september in Londen gearresteerde Raissi speelde volgens de Britse justitie een cruciale rol. De piloot zou leidinggevende vlieginstructeur zijn geweest voor zeker vier kapers. Raissi bezocht geregeld de VS tussen juni en juli van dit jaar. Vanuit gokstad Las Vegas vloog hij naar Arizona in het gezelschap van Hani Hanjour, die in de VS leerde vliegen en op 11 september het gekaapte vliegtuig bestuurde dat op het Pentagon crashte.

Justitie in Duitsland heeft het vizier gericht op zo'n 20 medewerkers van Bin Laden met als uitvalsbasis Hamburg. In het Duitse 'schema van de dadergroep' figureren onder andere: Mohammed Atta (33), de vermeende aanvoerder van de 19 kapers en vermoedelijke zelfmoordpiloot van de American Airlines-Boeing die als eerste te pletter vloog tegen het World Trade Center in New York; Marwan al-Shehhi (23), die vermoedelijk het United Airlines-toestel bestuurde dat 18 minuten later tegen de zuidtoren van het WTC crashte en Ziad al-Jarrah, de terreurpiloot aan boord van het in Pennsylvania gecrashte toestel.

Dit drietal kwam regelmatig in Hamburg bijeen om de aanslagen te plannen en behoorde tot een radicale islamitische studentenbeweging. Naar buiten toe gedroegen ze zich volop als westerlingen, genietend van fast food, donuts, bier of sterke drank. Het Hamburg-trio vormde met Hani Hanjour waarschijnlijk het leiderschap van de acties die aan duizenden mensen het leven kostten. Zij verbleven lange tijd in de VS om de terreurdaden voor te bereiden en hielden waarschijnlijk de stuurknuppel vast.

Atta en Al-Shehhi vliegen in juni 2000 van Hamburg naar New Jersey. Een maand later nemen ze vlieglessen bij Huffman Aviation in Venice, Florida. De Nederlander Rudy Dekkers is hun nietsvermoedende instructeur.

In het voorjaar van 2001 wordt Atta in Praag gesignaleerd, waar hij een ontmoeting zou hebben met iemand van de Iraakse inlichtingendienst.

Rond die tijd duiken steeds meer kapers op in de VS. Velen vliegen via Dubai en Londen naar de VS. Zij nemen hun intrek in appartementen in Florida en New Jersey.

De voorbereidingen voor de aanslagen zijn dan al in volle gang. De nieuwe golf kapers die arriveert heeft andere taken. Zij moeten aan boord de bemanning en de passagiers in bedwang houden. Zij zijn ook de mensen die zijn gesignaleerd in brandhaarden als Tsjetsjenië.

Atta wordt door de FBI gezien als een hoofdrolspeler. Op één van zijn handlangers wordt nog jacht gemaakt. Het gaat om Ramzi Muhammad Abdullah Bin al-Shibh die eerder dit jaar in contact stond met een andere belangrijke verdachte, Zacarias Moussaoui. De FBI vermoedt dat Moussaoui, een Fransman van Marokkaanse afkomst, ook werd opgeleid als zelfmoordpiloot. De voortvluchtige Al-Shibh belde regelmatig met Moussaoui terwijl deze vlieglessen volgde in Oklahoma.

Moussaoui werd enkele weken voor de aanslagen gearresteerd. Hij was 'weggetipt' door de achterdochtige leiding van een vliegschool in Minnesota, waar Moussaoui een groot bedrag in contanten op tafel had gelegd voor het leren besturen van een Boeing - zonder enige interesse te tonen in opstijgen en landen. Moussaoui had waarschijnlijk aan boord moeten zitten van het toestel dat in Pennsylvania neerstortte.

De hele operatie heeft waarschijnlijk 500.000 dollar gekost. De geldstroom liep voornamelijk via Atta en leidt naar een financieel kopstuk uit Bin Ladens organisatie 'Al Qaeda'. Volgens de FBI ontving Atta tijdens zijn verblijf in Florida daags voor de aanslagen nog geld via overboekingen afkomstig van Shayk Saiid, alias Mustafa Muhammad Ahmed, de in het Midden-Oosten verblijvende 'betaalmeester' van Bin Laden. Onderzoek naar de bankrekeningen die in de VS zijn gebruikt door de kapers wijst uit dat de financiering ook deels via Duitsland liep.

Vooralsnog zijn de contacten van de kapers met de Saoedische terrorist Osama bin Laden moeilijk aan te tonen. Vier kapers zouden in een kamp van Bin Laden in Afghanistan een training hebben gevolgd.

Twee terroristen aan boord van het toestel dat op het Pentagon stortte zouden in januari van dit jaar gezien zijn met handlangers van Bin Laden. Khalid Almihdhar en Nawf Alhazmi zouden in Maleisië verdachten hebben ontmoet van de aanslag op de USS Cole, die ook aan Bin Laden wordt toegeschreven.

Twee kapers aan boord van het toestel dat de eerste toren van het WTC doorboorde, zouden contact hebben gehad met Raed Hijari. Deze taxichauffeur uit Boston zit in Jordanië vast. Hij wordt verdacht van het beramen van bomaanslagen tijdens de viering van het nieuwe millennium. Hij heeft toegegeven deel uit te maken van Al Qaeda.

Atta tenslotte, wordt in verband gebracht met de Islamitische Jihad uit Egypte. Deze organisatie staat onder leiding van Al-Zawahri, de tweede man in het terreurnetwerk Al Qaeda.

Het beramen van de aanslagen in de VS heeft waarschijnlijk jaren geduurd. Aan de vooravond van de 'dag des oordeels' geeft Atta 'zijn' terreurvrienden de laatste instructies mee: 'Controleer alles: tassen, kleding, messen, je wilskracht en de paspoorten en zorg ervoor dat je niet wordt gevolgd en dat je kleding schoon is, ook je schoenen.' Een belofte volgt: na de aanslagen zal voor de kapers 'het gelukkigste, eeuwigdurende leven aanvangen'. Voor tienduizenden Amerikanen geldt op 11 september het omgekeerde.

zoek naar gerelateerde artikelen

wo 3 oktober 2001